J Meder K Charzyska M Sawicka Klinika Rehabilitacji

J. Meder, K. Charzyńska, M. Sawicka Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Kierownik Kliniki: doc. dr n. med. Joanna Meder Uzależnienie od SPA w schizofrenii

Współistnienie schizofrenii i nadużywanie środków psychoaktywnych jest częste. ¡ Najbardziej zagrożeni- młodzi mężczyźni ¡ Najczęstsze środki odurzającealkohol, kanabinole, kokaina ¡ Chorzy na schizofrenię preferują alkohol i środki stymulujące, a nie antypsychotycznie działające opiaty (Marsden, 2000)

Częstość występowania zaburzeń W populacji ogólnej- 17% ¡ Wśród chorych na schizofrenię-47 % ¡ Wśród chorych na MD- 32% ¡ Wsród chorych na zab. lękowe- 24% ¡ Wśród chorych po próbie „S”- 71 % ¡

Próba oceny rozpowszechnienia używania środków psychoaktywnych wśród pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii (Sawicka, 2003) 150 osób z Instytutu Psychiatrii i Neurologii ¡ Test MAST typ używanych substancji i nasilenie problemów z tym związanych ¡

Pacjenci z podwójną diagnozą: Młodsi od pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii 28, 62/36, 52 ¡ Łączenie różnego rodzaju środków ¡ Kobiety- większe konsekwencje społeczne i osobiste ¡ Im starszy pacjent tym gorzej z utrzymaniem abstynencji ¡

schizofrenia ¡ 90 osób- 3 grupy uzależnienia podwójna diagnoza ¡ - Podwójna diagnoza Zwiększona podatność na stres Trudności z utrzymaniem abstynencji Wysoki wskaźnik poczucia koherencji

Związek przyczynowo- skutkowy Nadużywanie narkotyków lub alkoholu ¡ ¡ Mechanizm spustowy psychozy Próba samoleczenia choroby Próba zmniejszania objawów niepożądanych po neuroleptykach Koincydencja dwóch zaburzeń

Nadużywanie alkoholu lub narkotyków przez chorych na schizofrenię ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ Wcześniejszy początek schizofrenii Większa liczba hospitalizacji Cięższy przebieg psychozy (więcej objawów paranoidalnych i halucynacji) Większe nasilenie objawów (np. depresji) Gorsze rokowania, brak współpracy w leczeniu Częsta oporność na neuroleptyki i więcej późnych dyskinez Więcej zachowań agresywnych i asocjalnych (Cuffel, 1994) Więcej zachowań samobójczych (Bartels, 1992) Większe narażenie na infekcję HIV (Skodol, 1999)

Czynniki ważne w leczeniu uzależnienia ¡ Motywacja do leczenia ¡ Zdolność do samokontroli ¡ Poznawcze i behawioralne sposoby radzenia sobie ¡ Wsparcie i nacisk społeczny

Terapia ¡ Wielokierunkowa ¡ Długoterminowa ¡ Elastyczna

Modele terapii ¡ Seryjna ¡ Równoległa ¡ Zintegrowana

Osher i Kofoeol 4 fazy leczenia Zaangażowanie pacjenta w leczenie ¡ Przekonanie do długoterminowego leczenia uzależnień ¡ Techniki treningu umiejętności społecznych i rozwiązywania problemów ¡ Zapobieganie nawrotom ¡

Ogólne zasady leczenia i postępowania w DD: ¡ ¡ ¡ ¡ Stosowanie farmakoterapii zaburzeń psychicznych oraz farmakoterapii uzależnienia Zapobieganie nawrotom czynnego uzależnienia Edukacja o skutkach zdrowotnych (psychicznych i somatycznych) przyjmowania substancji psychoaktywnych Przewaga oddziaływań psychologicznych indywidualnych nad oddziaływaniami grupowymi Powolne realizowanie etapów leczenia Ciągłość opieki Współpraca z rodziną

Cele programów psychoedukacyjnych dla pacjentów i ich rodzin ¡ ¡ ¡ Akceptacja choroby psychicznej i konieczności leczenia farmakologicznego Zapobieganie nawrotom choroby Redukcja negatywnych emocji Przejęcie części odpowiedzialności za leczenie przez pacjenta i uaktywnianie go Uwrażliwienie na stresujące wydarzenia życiowe jako czynniki spustowe w nawrotach schizofrenii

Umiejętności konieczne do prawidłowego funkcjonowania w środowisku: ¡ ¡ umiejętności prowadzenia rozmowy aktywny udział pacjenta we własnej farmakoterapii umiejętność rozpoznawania wczesnych objawów psychotycznych zrozumienie objawów choroby i problemów pacjenta przez rodzinę

Zasady Centrum Leczenia Uzależnień „Familia” w Gliwicach ¡ ¡ ¡ Samo uczestnictwo w AA nie jest leczeniem skutecznym Na początku leczenia należy być mniej sztywnym i konfrontacyjnym Spotkania terapeutyczne muszą być częste Poszukiwanie zachęt do podjęcia walki z uzależnieniem, bo pacjent musi chcieć się wyleczyć Udział w grupach samopomocowych Nawroty są częste, ale nie oznaczają niepowodzenia

Według Liebermana atypowe neuroleptyki wywołują: ¡ ¡ lepszy poziom uzyskanej poprawy mniejszą ilość nawrotów zmniejszenie skumulowanego okresu choroby lepszą długotrwałą poprawę

Neuroleptyki II-giej generacji przewyższają typowe neuroleptyki bo: Mają różnorodny sposób działania ¡ Dają inne, mniej uciążliwe objawy uboczne ¡ Poprawiają jakość życia ¡ Są lepiej tolerowane ¡ Powodują mniejszą stygmatyzację ¡ Powodują lepszą współpracę z pacjentem ¡

Stosowanie leków antypsychotycznych II generacji zmniejsza spożycie alkoholu i używanie narkotyków.

Gdzie leczyć? Podstawa: Długie i intensywne leczenie środowiskowe Wskazania do leczenia szpitalnego: ¡ Detoksykacja ¡ Zły stan somatyczny ¡ Ryzyko samobójstwa ¡ Silna depresja ¡ Zaburzenia lękowe ¡ Zaostrzenie psychotyczne

Niepowodzenia w leczeniu ambulatoryjnym ¡ ¡ ¡ ¡ Nasilone objawy uzależnienia Dożylne przyjmowanie substancji psychoaktywnych Ryzyko zakażenia AIDS i wirusowym zapaleniem wątroby Wziewne stosowanie narkotyków Handlarze narkotyków Zagrożenie aresztem Zagrożenie utratą pracy i rodziny ciąża

Hospitalizacja pełnodobowa ¡ ¡ Nie zależy od nasilenia uzależnienia Umożliwia kontrolę nad przyjmowaniem substancji psychoaktywnych