ISTORIJAT GRUPNOG SOCIJALNOG RADA Petar Nastasic Ritualne grupe

ISTORIJAT GRUPNOG SOCIJALNOG RADA Petar Nastasic

Ritualne grupe. Ritualni plesovi i igre Pozorisne grupe u antickim dramama Grcki hor Srednjovekovne pozorisne igre u grupama

Grupna (psiho) terapija i grupni socijalni rad su u pocetku imali isto izvoriste i paralelan razvoj

Joseph Pratt internista, 1905, Opsta bolnica, Massachusetts inspirativna predavanja pacijenti sa tuberculosom. Okupio pacijente u grupu i objasnio im je nužnost pridrzavanja higijenskih uputstava i tražio da se podrede njegovim uputstvima/volji Ovaj “učionički metod” se deskriptivno naziva “kontrola misli” i drugi lekari su ga primenjivali kod raznih sosmatskih oboljenja (1907)

**** 1920 -30; formulisao informacione predavanja za psihijatrijske pacijente sa akcentom manje na bolest, a mnogo više na emocije i njihov uticaj na psihoneuroze Za njega je grupa kljucna tacka u terapiji (Pratt, 1945)

Jacob Moreno. , 1910, naziv “GRUPNA TERAPIJA” 1908 -1911: J. L. Moreno pocinje da eksperimentise sa kreativnom dramom za decu u Beču 1912: Moreno organizuje prve grupe samopomoci sa siromašnim prostitutkama u Beču 1917 -1918: Moreno pocinje da radi sa Tirolslkim izbeglicama iz I sv. rata koji su živeli na periferiji Beča; tu je razvijao svoje prve ideje o sociometriji

**** 1921: E. W. Lazell St. Elizabeth's. Hospital, Washingt. veterani iz I sv. rata, procedura slična Pratovoj, ali su to bili mentalno oboleli ljudi on je ta predavanja nazvao psihoanaliticki dinamskom “grupnom analizom”

1922 S. Freud, razmislja o grupnoj dinamici u svom radu "Group Psychology and the Analysis of the Ego. " mada se on nije bavio grupnom terapijom on se može smatrati “prvim grupnim vodjom” 1921: Alfred Adler i Rudolph Dreikurs drže u Beču prikaze slucaja sa uciteljima, porodicama i sa decom i tinjedžerima zajedno i obavljaju neku vrstu psihoanalitickog savetovanja “disidenti” iz Frojdove grupe, “psihoanaliza” za radnike Kasnije , Dreikurs radi sa alkoholicarima u Beču, a potom odlazi u SAD

1923 -1930 Trigant Burrow, SAD koristi psihoanalitički metod i intenzivno radi sa eksperimentalnim grupama, koristeci grupni seting da smanji autoritet analiticara i razvije neke interesantne socijalne teorije ponasanja ◦ Analiza grupe, neuroze ◦ Spontanost neposrednost ◦ Grupni proces pocinje kad grupa prodre iza “maske pojedinca” (Artificijalna licnost koju prikazuje drustvu” ◦ “Grupe susretanja” 1927 -1929 - J. L. Moreno, “role playing, ” Mt. Sinai, NY ; 1932 - grupna psihoterapija 1929: Louis Wender, psihoanaliticki orijentisan grupni rad, bolnicke grupe

1934. , J. L. Moreno Who Shall Survive A New Approach to the Problem of Human Interrelation, sociometrija - Sledećih nekoliko godina razradjuje “role playing” i radi na sociometrijskom sistemu - konvencija New York Medical Society oficijalni start "sociometric movement” - 1937 časopis Sociometry: A Journal of Interpersonal Relations. - termin "interpersonal relations“, pre H. S. Sullivana

1934, Samuel Slawson Inženjer, volonterski u Jewish Board of Guardians' Big Sister Program, umetnost i zanati sa kucnim grupama adolescentkinja To je povezao sa psihoanalitickim postavkama “ego-terapija” Grupa dece , tinejdžerske grupe, permisivna play terapija i predavanja Kasnije i na grupe odraslih “para-analitik”

1936 -1937 Kurt Lewin, Muzafer Sharif, i drugi socijalno psiholozi pokrecu znacajne studije o grupnoj dinamici, mada nisu bili terpeuti 1937: Alcoholics Anonymous, formirani su i zapoceli sa radoim u Akronu, Ohio, 1940: S. H. Foulkes & E. James Anthony organizuju Group Analytic Society, Northfield, England.

II svetski rat ◦ Velika potreba za pruzanjem psiholoske podrske I psihijatrijske pomoci ◦ Nortfildska grupa (Bijon, Birer, Foulkes, Mejn, Maksvel Dzons) ◦ Razmah grupne terapije ◦ Sirok spektar i pristupi ◦ Terapijski rad sa grupama bez obzira na njihovu velicinu ◦ Grupna terapija, grupna psihoterapija ◦ Grupni socijalni rad

1946 -1950: J. D. Sutherland, S. H. Foulkes, & H. Ezriel – primenjuju psihoanalizu u grupi na Tawistock klinici u Londonu Wilfred Bion sledbenik M. Klein, pocinje istraživanja grupne psihologije, časopis Human Relations A Journal of Small Group Research. Joshua Bierer, u Engleskoj, integriše Adlerianske ideje o grupnom radu i socijalnoj psihijatriji. On pokrece socijalne klubove za lecenje pacijenata 1946 -1947: Nathan Ackerman zapocinje svoje prvce radove o conjoint grupnim seansama u kojima ucestvuje porodica

1949 -1955 Maxwell Jones , razvija koncept “terpijske zajednice” i odeljenje za sopcijalnu rehabilitaciju (Henderson bolnica) 1950 -1960 Ekspanzija grupne psihotherapije, ; Martin Grotjahn, Hyman Spotnitz, Jerome Frank, Florence Powdermaker, Clifford Sager, Helen Papanek, Max Rosenbaum, Helen Durkin, Grupna terapija dece, u grupama koje vode Haim Ginott, Gisela Konopka, Fritz Redl,

1958 -1966 Frederick (Fritz) Perls, Laura Perls, Paul Goodman, Ralph Hefferline, razvijaju geštalt terapiju u Nju Jorku 1963 -1966. Marathon (vremenski prolongirana) grupna terapija najcesce za peresonalni razvoj; Frederick Stoller, George Bach, Elizabeth Mintz. Eric Berne, razvija svoj Transakcionalna Analiza. metod

Grupni socijalni rad Nije lako ustanoviti tacan pocetak Uticaji povezani sa: ◦ Judeo-hriscanskom etikom ◦ Progresivna neformalna edukacija (Dzon Djui) - Ipak, kao samostalan koncept u praksi socijalnog rada – on je relativno nov

Grupni socijalni rad Pocetak XX veka

Na samim pocecima grupni socijalni rad ◦ Nije bio prakticni metod rada…. . ◦ Ustvari, zapocet je kao pokret – jedna vrsta DEMOKRATSKE DRUSTVENE AKCIJE

U neformalnom obrazovanju U rekreaciji U socijalnom organizovanju omladine U kampovanju Pri smestaju u posebne stambene blokove U centralama i sluzbama drustvene zajednice

Dakle u pocetku…… Grupni rad je širio samu koncepciju socijalnog rada i povecavao njegovu drustvenu afirmaciju Grupni rad se pojavljuje u tek formiranim socijalnim centrima (pocetak XX veka)

………. . Istorija razvoja grupnog socijalnog rada je istorija razvoja socijalnih institucija u drustvu koje se menja

Osnove ranih koncepata grupnog socijalnog rada Rad u manjim grupama Demokratski nacin zivota Odgovornost grupe i pojedinca prema zajednici Ciljana interesovanja za zbivanja u svetu I okruzenju Dalekoseznost i Univerzalnost ovih stavova

Promene = Industrijalizacija = Unutrasnja migracija = Emigracija Nove socijalne potrebe

Ideje samo-pomoci ◦ U centrima za izbeglice ◦ U centrima za iseljenike ◦ U centrima za susede (klubovi) ◦ U Skautskim centrima ◦ U borbi za decija igralista

Meri Parker Folet, sociolog, prepoznaje ◦ “veliku kosmicku snagu u jezgru covecanstva sa velikom kreativnom energijom koja se moze iskoristiti kroz grupu kao vid aktivnosti i stvaralastva” ◦ Medjutim, ni grupa nece moci da iskoristi svu tu energiju, ako clanovi ne dobiju mogucnost da ispolje svoje pojedinacne vrednosti

po M. P. Folet ◦ Cilj: ◦ Formiranje pokreta za izgradju demokratskih odnosa i izgradnju drustva u kome bi se pruzila sansa zadovoljenja potreba pojedincima i ◦ Sansa da oni odigraju ulogu odgovornog clana ljudske zajednice

M. P. Folett, The New State, 1918 Smatram da se istinski covek moze realizovati samo kroz grupu. Potencijali pojedinca ostaju samo potencijali dok se ne oslobode kroz zivot u grupi. Covek otkriva svoju pravu prirodu, stice svoju pravu slobodu samo kroz grupu. Grupna organizacija mora postati novi metod u politici zato sto je to nacin kojim pojedinac moze izneti i uciniti efikasnim ciljeve prakticne

… Grupna organizacija oslobadja nas dominacije puke brojnosti. - Pravilo vecine oslanja se na brojnost, a - *demokratija se oslanja na tacno postavljenoj pretpostavci da drustvo nije ni skup jedinki ili jedinica, ni organizam -vec mreza humanih

Grejs Kojl ◦ potrebe za demokratskim vrednostima su bazicne vrednosti, ◦ definise socijalni rad kao profesiju i daje realan okvir za grupni socijalni rad ◦ Identifikuje ulogu socijalnog radnika kao GRADITELJA GRUPa ◦ Dakle, vidjenje grupnog rada nije sociolosko, grupni rad vise nije drustveni pokret - vec, praktican metod rada

Linderman, 1921, Opisuje - “Zajednica” grupni socijalni rad kako metod rada KONFLIKTI, pred grupom i resavati Dugo potom se taj koncept nije ukljucivao u praksu socijalng rada U savremenom socijalnom radu danas se ponovo pojavljuje(medijacija)

Socijalni grupni rad je edukativni proces Tezi se ka razvoju licnosti Ka socijalnom uskladjivanju, korigovanje individue Dobrovoljno grupno povezivanje Ka pozeljnom socijalnom ishodu (Newstetter)

PERIOD IZMEDJU 19301950

Predstavlja period rasta i orgomne ekspanzije grupnog rada u socijalnom radu To je period ekonomske krize, sto dovodi do novih socijalnih i psiholoskih potreba pojedinca i socijalnih grupa (Velika depresija 1929. ) Definitivno trasiran i popločan put koji povezuje socijalni rad kao profesiju i grupni rad kao metod

Novi rast i nastavak ekspanzije grupnog rada dogadja se posle II svetskog rata Konkretne ljudske drame i patnje, i potrebe proistekle iz njih, nisu mogle da se reše konceptima i teorijama, vec kroz zadovoljenje konkretnih ljudskih potreba u svakodnevnom zivotu - obnova porusenih gradova, masovno ucesce gradjana u resavanju opstih problema, kolektivni rad, grupe samopomoci, lokalno samoupravljanje

potrebe veceg broja ozbiljno ugrozenih pojedinaca, a mali broj strucnjaka briga o njima i potreba da im se pomogne, povecava znacaj socijalnog rada kao profesije i grupnog rada kao metoda

Maxwel Jones, 1945, terapijska zajednica Psihijatrijske sluzbe i u svetu i kod nas sve vise uvode ovu metodu u mnoge terapijske i socjalno-terapijske programe (alkoholizam, neuroze, adolescencija) Psihijatrijske sluzbe su medju prvima prihvatile profesionalne socijalne radnike kao sastavni deo svog multidisciplinarnog timskog rada

Grupni socijalni rad je jedan od metoda socijalnog rada za poboljsanje socijalnog funkcionisanja pojedinaca kroz ciljana grupna iskustva Merdzori Marfi

GRUPNI SOCIJALNI RAD KAO DEO PROFESIJE SOCIJALNOG RADNIKA

ozbiljno organizovanje socijalnih radnika kao profesija dogadja se 50 -tih godina XX veka (Nacionalna konferencija socijalnih radnika u SAD) formiraju se akademske studije, istrazivacke institucije i profesionalne organizacije 1950, Nacionalno udruzenje za socijalni rad sa grupom SAD i casopis “Grupa” 1955 grupna terapija se ucvrscuje i identifikuje kao integralni metod socijalnog rada kao profesije

1956. , nova definicija grupnog socijalnog rada, odbacuje ideju o primeni grupnog socijalnog rada za normalan rast i razvoj, umesto toga ------------------------- - grupni socijalni rad sluzi da se u grupi pruzi pomoc clanovima grupe da poprave i unaprede svoje socijalno uskladjivanje; - sekundarna namera/cilj da pruzi pomoc, grupi kao cellini, da dostigne ciljeve koji su socijalno prihvatljivi…. - definicija podrazumeva da clanovi imaju probleme prilagodjavanja (Alisi, 1980)

Kasnij, - Schwartz, 1983 -86 . . ljudima u problemu u njihovom miljeu, u okruzenju sebi ravnih, omoguciti da rade u atmosferi uzajamne pomoci… Ljudi se povezuju u grupe da se organizuju za akciju zbog opstih i specificnih interesa - da pomognu jedan drugom oko teskih problema - da nauce nove vestine kojima ce dostici bolji kvalitet svog zivota - zbog iskustva komunikacije sa drugim ljudima -

“interakcionisticki pristup”(Shvartz) Naglasak je na - interakciji medju ljudima, - na interakciji izmedju ljudi i spoljnih sistema - na terminu “clan” umesto “klijent” “reciprocni model”- zasnovan je na uzjamno zavisnim odnosima medju clanovima grupe I izmedju grupe I njenog okruzenja

“mutual aid” Linija (Shwartz, 1961) komunikacija je kompleksna autoritet socijalnog radnika (vodje grupe) je razliven u mrezi relacija koje grade obrazac uzajamne pomoci To je po Shwartz-u, pravi nacin grupnog socijalnog rada

OD 1960 DO DANAS 1960 -1970 -tih uz potpuno uvodjenje i prosirenje socijalnog osiguranja i socijalne zastite kao obaveze drzave, Nova ekspanzija primene grupnog socijalnog rada

Pojavljuju se nove socijalne potrebe i socijalni pokreti koji u svjim aktivnostima koriste grupni socijalni rad ratni veterani, zenska prava, pokret za prava crnaca, lezbejke i homoskesualci itd.

Raznovrsni socijalni, intelektualni i kulturelni faktori uticu da se u socijalnom radu sve vise i vise korisiti grupni rad

Zbog siroke primene i uspesnosti grupni rad stice sve vise strucnog postovanja i priznavanje vrednosti sve vise primene u mnogobrojnim prakticnim setinzima, mnogo vise razlicitih ciljeva i namera sve vise istrazivanja sve kompleksnijom edukacijom Krupni koraci napredovanja grupnog rada/terapije u periodu 1960 -70

VINTER, 1967, grupa je mali socijalni sistem ciji uticaji mogu planski dovesti do modifikacije klijentovog ponasanja. U tom (planskom) pristupu socijalni radnik/terapeut ima centralnu poziciju u obezbedjenju uslova za tretman, - u sprovodjenju intevencija i - u planiranju grupnog procesa kao visoko strukturisanog procesa, - sa akcentom na evaluaciji ishoda i istrazivanju -

SCHWARTZ, 1961. predlaze svoju viziju male grupe kao “preduzeca za uzajamnu pomoc”

Teorija i praksa socijalnog grupnog rada pokazuju “proliferaciju” istrazivanja, opisa i prakticnog rada” i postoje paralelni neophodni napori da se “destilisu i identifikuju esentijalni elementi socijalnog grupnog rada”

PAPELL&ROTHMAN, 1980. , Naglasavaju da je proces destilacije i identifikacije kljucnog identiteta grupnog rada uveliko poceo i oni uvode termin MAINSTREAM MODEL SOCIJALNOG RADA SA GRUPOM (“centralni tok prakse socijalnog rada sa grupom”). Esencijalne karakteristike mainstream modela su: ◦ zajednicki ciljevi ◦ uzajamna pomoc ◦ nesinteticki (autenticni) dozivljaji

Dinamska psihijatrija Sve intenzivnije se koristi u grupnom radu Koncepti grupne interakcije Snaga grupe Dinamske potrebe licnosti