ISTORIJA NOVINARSTVA POEVI OD PRAISTORIJSKOG DOBA DO GUTENBERGA

ISTORIJA NOVINARSTVA POČEVŠI OD PRAISTORIJSKOG DOBA DO GUTENBERGA

ZAČECI KOMUNIKACIJE Neartikulisani glasovi, pokreti Artikulisani glasovi Neverbalni načini komuniciranja

PODJELA KOMUNIKACIJE Usmena Pismena • • međusobna komunikacija retorika informisanje putem glasnika golubovi pismonoše • zidne novine • pisane knjige • pisane novine

PISMO • Mesopotamija – klinasto pismo - 3500 godina p. n. e. • Egipćani – hijeroglife - 3000 godina p. n. e. • Feničani - azbuka • Mesopotamija - ploče od gline • Rim - ploče od voska na kojima se pisalo stilom.

PRVE ZIDNE NOVINE • Cezar - zidne novine - 59 godina p. n. e. • Acta Senatus • Acta Diurna • Diurnorum scriptori - preteče novinara • Stenografija – Tiron

KINA • • • Papir - Kaj Lun - 105 godina n. e. Peking - VII vijek- novine sa dvora dinastije Tang Kin Pau ili Di Bau - X vijek Pi Čeng – 1041. g. - izumio štamparsku presu “štampanje pomoću ploča” – jedna ploča za jednu stranu teksta Koreja, Japan – XIV vijek – štampanje livenim metalnim slovima

PISANE NOVINE • XIII vijek - prve pisane novine – Engleska, Njemačka, Italija • Tematika pisanih novina – ratovi, viteški turniri, otkrića novih zemalja, trgovačka informacija

JOHAN GUTENBERG • 1441 – Johan Gutenberg - izum štamparske prese • Tehnika drvoreza zamjenjena pokretnim metalnim slovima • Prva štamparija otvorena u Majncu – 1448. • Prva štampana knjiga – Biblija, a zatim gramatika na latinskom jeziku i Turski kalendar

PRVA ŠTAMPANA KNJIGA

GUTENBERG • 1450 – novo moderno doba u Evropi • Keln (1464), Bazel (1466), Rim (1467), • • • Venecija (1469), Milano, Napulj i Firenca (1471), Lion, Valensija, Budimpešta (1473), Krakov (1474), Moskva (1553), Amerika (1567), Turska (18 vijek) Prvi centri štamparstva – Venecija (dva miliona knjiga) i Pariz (181 štamparija do 1500. godine) Aldo Manucio – Venecija – otvara štampariju (1490) 1498 – po prvi put štampa katalog objavljenih djela

PRVA ŠTAMPARIJA NA BALKANU • Crna Gora – 1493 – 1496 g. - Obodska štamparija pri Cetinjskom manastiru za vrijeme Đurđa Crnojevića • Đurađ Crnojević u Veneciji kupuje štamparsku presu 1492. godine • Kod mletaka šalje određenu grupu koja uči osnove štamparstva • Prva štampana knjiga u Crnoj Gori - Oktoih prvoglasnik, 4. januara 1494. • 1494 – Oktoih petoglasnik • 22. septembra 1495. štampa Psaltir s posljedovanjem. • Crnogorska štamparija je ušla u istoriju kao prva državna južnoslovenska ćirilična štamparija.

ŠTAMPARIJE U REGIONU • Hrvatska – 1483 - na Kosinju štampana prva knjiga Misal po zakonu rimskog dvora • Hrvatska – druga štamparija u Senju - 1494 glagoljski misal - Senjski

ŠTAMPARIJE U REGIONU • Bi. H – 1529 – Goražde – Božidar Goraždanin • “Služabnik” – prva štampana knjiga • Srbija – 1537 - štamparija u Vrutcima (Rujanski manastir) • Monah Teodosije – “Rujansko jevanđelje” – drvenim slovima • Slovenija – 1575 – Janez Mandelc – Jezus Sirah

VLADARI KORISTE ŠTAMPARIJE ZA ŠIRENJE MOĆI • 1481 – car Maksimilijan I Hazburški angažuje dvorskog štampara Johana Šenpergera da uzdigne slavu dinastije • Uglavnom su štampane knjige • Prvi letak – Martin Luter – 1517. godine • 95 teza – borba protiv indulgencije

UTICAJ ŠTAMPARSTVA NA DRUŠTVO • Istoričari • • • smatraju da je pronalazak štamparstva promjenio strukturu evropskih gradova Štamparstvo predstavlja nepriznatu revoluciju - Elizabet Ajzenštajn Knjige jeftinije, dostupnije, veća motivacija da se nauči čitati Prva revolucija – prelazak sa pisanog na štamparsko slovo Druga – povećanje proizvodnje knjiga Treća – pojava “tipografskog čovjeka” Crkva – najveći protivnik novog izuma i otvaranja štamparija