Inzichten bewonersonderzoek JEM 2 0 Robin Smale promovendus

Inzichten bewonersonderzoek JEM 2. 0 Robin Smale, promovendus Vakgroep Milieubeleid, Wageningen Universiteit 27 april, 2018

Onderzoeksvragen § Onderzoek in kader van NWO programma URSES: Uncertainty Reduction in Smart Energy Systems § ‘Emerging Energy Practices in the Smart Grid’ § Hoe worden nieuwe energie management praktijken vormgegeven door slimme technologiën, bewoners, en systeem actoren? § Hoe komt vertrouwen tot stand in deze praktijken? Conceptual framework adapted from Naus et al. (2017) 2

Methode § 15 interviews (met hulp van Jorrit Geertjes, Master student @ WUR) á 45 minute § Meulenspie, Easy. Street, Etten-Leur § Rondleiding langs batterij, warmtepomp, zonnepanelen + vraaggesprek (+ check aan de hand van enquête Daphne) 3

Wat treffen we aan bij mensen thuis? of 4

Inzicht in energie Monitoren waardevol voor bewoners: ‘dagelijks checken’ (met in-home display in JEM 1) tegenover het ‘af en toe controleren’ of alles nog naar behoren werkt (JEM 2. 0) § ‘Als je meer inzicht krijg in hoe je tarieven fluctueren, met de inzicht, kan je bewuster er mee omgaan, en dat kan handig zijn. ’ § ‘Ik gebruikte dat scherm aan de muur wel honderd keer per dag om te kijken. . . ‘nou nu schijnt de zon’ – nu kan de vaatwasser aan, of kan ik een wasje draaien. ’ § ‘Als je het aan de muur hebt hangen, is het een fysieke herinnering. Opbrengst en totaalverbruik, en wat de warmtepomp deed ten opzichte van het totaal gebruik. En heel simpel: wat het weerbericht was. Het was wel heel prettig ja. ’ 5

Slimme warmtepomp Wonen met een slimme warmtepomp heeft voordelen: • kostenbesparing i. c. m. variable tarief, constante temperatuur, ‘weinig omkijken naar’ én nadelen: • minder flexibel, trager, vereist aanpassing Bewoners geven aan te willen kunnen “ingrijpen” + feedback over kosten/verbruik § § ‘Het is wel wennen hoor, één temperatuur. ’ ‘Er zit geen mooie balans in het verhaal. ’ 6

Thuisbatterij § ‘. . . heel stoer natuurlijk, om een Tesla in je garage te hebben. . . ’ § ‘Het liefst zou je gewoon natuurlijk lekker zelfvoorzienend zijn’ “Kunt u mij uitleggen wat de batterij precies doet? ” § ‘Nou zeg jij het maar! Kijk, ik hoop dat ie nu aan het opladen is. . . en dat de batterij vanavond om 17: 00, wanneer een piek komt - dat ie dan gaat ontladen, voor mijn huis. Maar dat idee heb ik nog niet. ’ § ‘Laden, ontladen, ontladen…Ik snap er helemaal niks van. Want de prijs zakt. Hij zou gewoon moeten laden momenteel. ’ § ‘Waar zie ik terug dat ik er iets aan heb? Eigenlijk nergens. Ik zie alleen grote accu en ik hoor een zoemertje. ’ 7

Conceptuele uitwerking 8

Vertrouwen? § Vertrouwen van leken in abstracte ‘expert systems’ (Giddens 1990): ● “i) trust in the people running the abstract system ● ii) trust in the sciences, principles and technologies that are being operated in the abstract system and ● iii) the past performance of the system in terms of failures, breakdowns and scandals” 9

Inzichten § Mensen willen bijdragen aan energie co-management als het bijdraagt aan waardevolle doelstellingen veel good will met name onder zonnepanelen -bezitters § ‘Zelfvoorziening’ motiveert, maar stromen energie in en uit het huis zijn niet meer inzichtelijk; link tussen energieopslag, vraagverschuiving, en energieopslag onduidelijk § Weinig inzicht van wat thuisbatterij doet en opbrengt (‘blackbox’) 10

Take-home message Vanuit het perspectief van de bewoner: 1. Bewoners ontwikkelen en internaliseren energie-gerelateerde kennis, vaardigheden, en ambities door het uitvoeren van nieuwe praktijken ● Belang van inzicht en controle 2. Nieuwe toepassingen van ‘home energy management’ verdelen taken en verantwoordelijkheden tussen bewoners – techniek – experts ● Belang van vertrouwensrelatie Hoe krijg je huishoudens mee in smart grid oplossingen? § Nieuwe praktijken zijn ‘kwetsbaar’: willen “home energy management practices” een blijvende toekomst hebben, dan moeten aanbieders en netbeheerders niet gedoogd worden maar omarmd wat betreft hun inbreng in de praktijk 11

Bedankt! Journal article: When social practices meet smart grids: Flexibility, grid management, and domestic consumption in The Netherlands, Robin Smale, Bas van Vliet, and Gert Spaargaren (2017), Energy Research & Social Science, Volume 34, December 2017, Pages 132 -140 Upcoming paper on JEM 2. 0: Home Energy Management in Smart Grids: What Role for Householders? , Robin Smale, Gert Spaargaren, Bas van Vliet, Intended journal: Building Research and Information Website: www. energyinpractices. com Twitter: @Robin_Smale E-mail: robin. smale@wur. nl 12