Invoering van een taaltoetsprogramma in de propedeuse van

Invoering van een taaltoetsprogramma in de propedeuse van de lerarenopleiding Presentatie HSN-conferentie 15 november 2014

Annette Hurkmans Docent Taalwerkplaats Fontys Lerarenopleiding Tilburg Anne Kerkhoff Lector Taalbeleid en Diversiteit Fontys Lerarenopleiding Tilburg

Het lectoraat Taalbeleid en diversiteit Taalbeleid: naar kleurrijke en taalvaardige leraren die taalgericht lesgeven in kleurrijke scholen Domein 2: Praktijkonderzoek Kenniskring Taalbeleid en diversiteit Domein 3: kenniscirculatie/ professionele praktijk Pilots Post hbo-opleiding NT 2 docenten Academie voor mbotaaldocenten “Datateams” Professionalisering voor vo en mbo: overige activiteiten Overige activiteiten Participeren in FLOT-brede activiteiten: innovatie-ochtenden, onderzoeksdag, lectorenoverleg. Ondersteuning individuele collega’s die onderzoek doen. Voettekst 3

De taaltoets in de propedeuse Voorgeschiedenis • Vanaf 2003 • Initiatief uit de vakgroep Nederlands • Verplicht voor alle bachelorstudenten in de propedeuse • Drie toetstaken ü Toets werkwoordspelling ü Samenvatting ü Toets schrijfvaardigheid

De taaltoets in de propedeuse Tien jaar later: • Constructie, afname, beoordeling door Taalwerkplaats • Verbonden aan 1 studiepunt • Niveau 3 F/B 2+ • Twee toetstaken ü Toets werkwoordspelling: een voorbeeld ü Toets schrijfvaardigheid: een voorbeeld

Aanleiding vernieuwing taaltoets Onvrede • Validiteit van de toets • Beperkte terugslageffecten

Aanleiding vernieuwing taaltoets: studenten “Ik heb alle vakken in de propedeuse gehaald. Alleen de taaltoets staat nog open. Hebben jullie bij de taaltoets zulke hoge eisen ? ” “Ik heb mijn taaltoets gehaald. Dus dan is mijn taalvaardigheid in orde. ” “De stagebegeleider zegt dat mijn taalvaardigheid niet op orde is, maar de andere docenten zeggen er niets van. Mijn docenten zullen het toch wel beter weten. ”

Aanleiding vernieuwing taaltoets: collega’s “Ik heb niets met taal. Ik ben vakdocent. ” “Ik heb zelf moeite met spelling. Ik kan mijn studenten echt niet helpen. ” “Ik heb veel studenten met dyslexie in mijn klas. Kan ik ze doorsturen naar de Taalwerkplaats ? ”

Uitgangspunten • Naarmate een beslissing belangrijkere gevolgen heeft, moet ze op basis van meer informatie worden genomen. Op basis van één momentopname kun je geen valide beslissingen nemen. • Toetsen moeten het leerproces zo veel mogelijk ondersteunen. Toetsen zijn misschien wel de belangrijkste instrumenten waarmee we het leerproces van studenten en docenten kunnen beïnvloeden. Daar moeten we optimaal gebruik van maken. Bron: Vleuten. C. van der en Shuwirth, L. (2011). Een model voor programmatische toetsing. In: Examens, 2011, 3, 5 -9.

Toetsprogramma • Leerproducten: beoordeeld door opleiders/’vakdocenten’ én • Toetsresultaten: beoordeeld door taaldocenten/Taalwerkplaats én • Producten van begeleidingsactiviteiten

Vernieuwing van de taaltoets Pilot in 4 teams Vijf ‘proeven’ van taalvaardigheid • Dossier van de oriënterende stage in periode 1 • Feedbackformulier ‘professioneel taalgebruik in de stageschool’ periode 2 • Dossier Flankerend Onderwijs periode 3 én • Centrale spellingtoets FLOT Taaltoets • Centrale schrijftaak FLOT Taaltoets en indien aanwezig Producten uit begeleiding

Vernieuwing van de taaltoets Pilot in 4 teams Beoordeling van het taaltoetsprogramma Vijf ‘proeven’ van taalvaardigheid • Taaltaken uit de opleiding door vakdocent • Feedback op taalgebruik stageschool door stagebegeleider • Centrale toetsen door docent Taalwerkplaats • Soms: producten uit begeleiding (Taalwerkplaats en vakdocenten) Juryberaad Studieloopbaanbegeleider Vakdocent Docent Taalwerkplaats Is het 3 F/B 2+ ? Is 4 F/C 1 haalbaar? Studiepunt?

Opbrengsten: opleiders Uitslagen Centrale toetsen blijven bepalend. Maar niet meer ‘allesbepalend’. Terugslageffecten Studieloopbaanbegeleiders - ‘Ik ga mijn zorg over de ontwikkeling van hun taalvaardigheid met enkele studenten bespreken’; - ‘Ik ga een student doorverwijzen naar aanbod Taalwerkplaats’; - ‘Ik vind de feedback op mijn wijze van feedback geven op schrijfproducten van studenten zinvol’: - ‘Ik heb behoefte aan terugkoppeling gegevens over workshop logopedie’.

Opbrengsten: studenten Studenten en terugslageffecten (interviews met 10 pilotstudenten) • Aandacht voor taal in de lerarenopleiding is belangrijk • Aandacht voor taal door studieloopbaanbegeleider en vakdocenten wisselend • Invoering taaltoetsprogramma goede zaak ü Meer feedback ü Meerdere momenten kijken naar taalontwikkeling, groei zien ü Effect op attitude ü Taal is meer dan correct spellen

Knelpunten Organisatie • Curricula divers, aan verandering onderhevig • Beoordelingscriteria voor taal implementeren • Verzamelen gegevens • Juryberaad plannen Inhoud/doelen/ randvoorwaarden • Terugslageffecten minder dan gehoopt/vereisen intensieve communicatie • Bekwaamheid vakdocenten beoordelen taalvaardigheid • Selectieve functie taaltoets? • Taalvaardigheid nóg te smal

En hoe nu verder ? • Inhoud taaltoetsprogramma bijstellen • Digitale ondersteuning invoering taalportfolio • Invoeren in 2015 -2016

Vragen aan collega’s Werk in subgroepen van 4 personen. Zijn we op de goede weg? En zijn er ontwikkelingen bij de pabo’s waar wij van kunnen leren ? Discussieer over onderstaande vragen en noteer een top of een tip voor ons op een A 4 -tje Vragen 1. Hoe kunnen we terugslageffecten bevorderen? Bij collega-opleiders en/of bij studenten ? 2. Hoe kunnen we vakdocenten het beste ondersteunen als het gaat om het begeleiden/beoordelen van de taalvaardigheidsontwikkeling van studenten ? 3. Hoe kun je ervoor zorgen dat het taaltoetsprogramma zich minder richt op de beoordeling van schrijfvaardigheid van studenten ?

Dank voor jullie aandacht Contact ? a. hurkmans@fontys. nl a. kerkhoff@fontys. nl