Interpretacja wynikw rwnowagi kwasowozasadowej Aleksandra Wieroska Rwnowaga kwasowo

Interpretacja wyników równowagi kwasowo-zasadowej Aleksandra Wierońska

Równowaga kwasowo- zasadowa - stan utrzymania optymalnego stężenia jonów wodoru w przestrzeniach wewnątrzkomórkowych i zewnątrzkomórkowych ustroju - stężenie jonów wodorowych w przestrzeni wewnątrzkomórkowej wynosi 100 nmol/l (p. H=7) - stężenie jonów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej wynosi 40+-5 nmol/l (p. H=7, 35 -7, 45) - parametry RKZ oznaczane za pomocą gazometrii

Utrzymanie RKZ - układy buforowe – bufory krwi i wewnątrzkomórkowe - regulacja oddechowa – wydalanie CO 2 przez płuca - regulacja metaboliczna – wydalanie nielotnych kwasów z moczem, resorbcja zwrotna HCO 3 -

Układy buforowe organizmu - kwas węglowy/wodorowęglan – zewnątrzkomórkowy - fosforan jednozasadowy/fosforan dwuzasadowy – wewnątrzkomórkowy - białczanowy – wewnątrzkomórkowy - hemoglobinianowy - wewnątrzkomórkowy

Równanie Hendersona Stosowane do kontroli wyników badania gazometrycznego. Uproszczona wersja:

Pobranie krwi do badania RKZ - krew tętnicza (pełna) – duże naczynie np. tętnica promieniowa, udowa - anaerobowe warunki pobrania - pobranie do gazoszczelnej strzykawki z heparyną - schłodzenie próbki i natychmiastowy transport do laboratorium

Wartości referencyjne dla parametrów RKZ Parametr – krew tętnicza Zakres wartości referencyjnych p. H 7, 35 -7, 45 Stężenie jonów wodorowych 35 -45 nmol/l p. CO 2 35 -45 mm Hg p. O 2 74 -108 mm Hg Wysycenie tlenem 94 -98% Stężenie jonów wodorowęglanowych 22 -28 mmol/l Nadmiar zasad (BE) 0+-2 mmol/l

BE – nadmiar zasad n n Jest to różnica między należnym, a aktualnym stężeniem zasad buforowych we krwi ( wyliczony nadmiar zasad lub niedobór zasad). Wartość BE nie zależy ani od p. CO 2, ani od stężenia hemoglobiny, natomiast zależy od wysycenia Hb tlenem, ponieważ utlenowana hemoglobina (Hb. O 2) jest bardziej kwaśna od hemoglobiny odtlenowanej (Hb).

Podział zaburzeń RKZ - - kwasica oddechowa – wzrost p. CO 2 spowodowany upośledzoną eliminacja przez płuca zasadowica oddechowa – spadek p. CO 2 wskutek nadmiernej eliminacji przez płuca kwasica metaboliczna – spadek stężenia jonów HCO 3 - spowodowany utratą przez nerki, przewód pokarmowy lub nadmiernym wytwarzaniem kwasów zasadowica metaboliczna – wzrost stężenia jonów HCO 3 - spowodowany stratą kwasów

Zasady interpretacji wyników badania RKZ - Ocena wartości p. H – kwasica czy zasadowica - Określenie przyczyny prowadzącej do obserwowanej zmiany p. H – metaboliczna czy oddechowa - Mechanizm kompensacyjny – zaburzenie skompensowane, częściowo skompensowane lub skompensowane

Ocena p. H krwi <7, 35 kwasica p. H krwi 7, 35 -7, 45 >7, 45 zasadowica

Określenie przyczyny zaburzenia Kwasica p. Co 2? HCO 3 -? Zasadowica p. CO 2 ? HCO 3 - ? metaboliczna oddechowa

Ocena kompensacji zaburzeń metabolicznych kwasica p. H metaboliczna HCO 3 p. CO 2? zasadowica p. H metaboliczna HCO 3 - wyrównana niewyrównana częśćiowo wyrównana p. CO 2?

Ocena kompensacji zaburzeń oddechowych kwasica oddechowa HCO 3 -? p. H p. CO 2 zasadowica oddechowa wyrównana niewyrównana częściowo wyrównana p. H p. CO 2 HCO 3 -?

Przyczyny kwasic metabolicznych 1. Nadmierna synteza kwasów endogennych n kwasica ketonowa – cukrzycowa, głodowa, u chorych z nadczynnością tarczycy, w zatruciach alkoholem kwasica mleczanowa – wstrząs, ciężkie niedotlenienie, leki n 2. Upośledzone wydalanie kwasów n kwasica nieorganiczna – kwasica mocznicowa, kwasica kanalikowa typ 1 i typ 4 3. Dominująca utrata zasad n n przez układ pokarmowy – biegunki, przetoki trzustkowe przez nerki – kwasica kanalikowa typ 2 4. Nadmierna podaż kwasów

Przyczyny zasadowic metabolicznych 1. Odpowiadające na chlorek sodu n n żołądkowo-jelitowe – wymioty, biegunka nadmierna podaż zasad – wodorowęglan sodu, mleczan sodu przyczyny nerkowe – leczenie diuretykami 2. Nie odpowiadające na chlorek sodu n zawiązane z nadciśnieniem – pierwotny i wtórny hiperaldosteronizm, zespół Cushinga inne – utrata potasu i magnezu, odżywianie po głodzeniu n n

Przyczyny zasadowic oddechowych n n n zamierzona hiperwentylacja nadmierna wentylacja mechaniczna hiperwentylacja odruchowa – obniżona podatność tkanki płucnej, choroby ściany klatki piersiowej różne pobudzenia ośrodka oddechowego – korowe (ból, gorączka), zmiany miejscowe (urazy, nowotwory), leki i toksyny (salicylany), hipoksemia ( choroba wysokościowa) faza wychodzenia z kwasicy metabolicznej

Przyczyny kwasic oddechowych 1. Uszkodzenia funkcji ośrodka oddechowego n zahamowanie ośrodka oddechowego – znieczulenie ogólne, narkotyki, ciżęka hipoksja choroby OUN – uraz, udar choroby neurologiczne – uszkodzenie rdzenia kręgowego, choroby neuronów ruchowych, neurotoksyny n n 2. Uszkodzenie funkcji oddechowych n mechaniczne – miastenia gravis, miopatie, urazy klatki piersiowej, odma opłucnowa, wysięki do jamy opłucnej choroby płuc – ograniczenie ruchomości tkanki płucnej (zwłóknienie, obrzęk, nowotwór), niedrożność oskrzeli ( astma, rozedma) n

Kliniczne komplikacje zaburzeń RKZ 1. Kwasica 2. Zasadowica objawy mózgowe kurczliwość mięśnia serowego stęż. Ca zjonizowanego, K+ stęż. K+ słabość mięśni poliuria polidypsja

Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń mieszanych n określenie, które zaburzenie jest procesem przeważającym n o rozpoznaniu decyduje badanie przedmiotowe i podmiotowe pacjenta n badania laboratoryjne przydatne – kwasica metabolicznooddechowa, zasadowica metaboliczno-oddechowa

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 1 p. H p. CO 2 HCO 3 - BE 7, 19 70 mm Hg 23 mmol/l -0, 9 mmol/l

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 1 p. H – kwasica p. CO 2 – oddechowa HCO 3 - bez zmian nie skompensowana

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 2 p. H p. CO 2 HCO 3 BE 7, 51 48 mm Hg 37 mmol/l +8, 8 mmol/l

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 2 p. H – zasadowica HCO 3 – metaboliczna p. CO 2 – częśćiowo skompensowana

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 3 p. H p. CO 2 HCO 3 BE 7, 42 27 mm Hg 18 mmol/l -3, 8 mmol/l

Przykłady zaburzeń RKZ Przykład 3 p. H – zasadowica p. CO 2 – oddechowa HCO 3 - - skompensowana

Dziękuję za u. Wagę