INTERPRETACJA JONW SODOWYCH POTASOWYCH I CHLORKOWCYH STANY ODWODNIENIA

INTERPRETACJA JONÓW SODOWYCH, POTASOWYCH I CHLORKOWCYH- STANY ODWODNIENIA I PRZEWODNIENIA Agata Banaś gr. A/B

PRZESTRZENIE WODNE ORGANIZMU: n Płyny wewnątrzkomórkowe (60%) n Płyny zewnątrzkomórkowe (40%) GŁÓWNE ELEKTROLITY: n (PO 4)3 - , K+, n Na+ , Cl* Także H+, Ca 2+, Mg 2+, SO 3 -, HCO 3 -

ELEKTROLITY USTROJOWE n są jonami , odpowiadającymi za równowagę wodno-elektrolitową n Zmiana poziomu wody zmiany elektrolitowe (i odwrotnie) n Wewnętrzna równowaga- dystrybucja wody między różnymi przestrzeniami n Zewnętrzna równowaga- przyjmowanie i wydalanie wody

Oznaczenie poziomu elektrolitów w płynach ustrojowych MATERIAŁ KLINICZNY • • • Krew pełna Osocze heparynizowane Surowica Mocz Stolec PMR Płyn oparzeniowy Płyn przewodu pokarmowego Pot

Wartości prawidłowe (u dorosłych) ELEKTROLIT OSOCZE [mmol/l] Na+ 134 -148 K+ 3, 5 -5, 3 Cl- MOCZ PMR SUROWICA [mmol/24 h] [mmol/l] 40 -210 138 -150 110 -250 (zal. od podaży) 118 -132 98 -107

Oznaczanie jonów Na+ n n Poziom Na NIE MOŻE być stosowany jako prosty pomiar statusu Na, ponieważ często jest nieprawidłowy na skutek utraty lub zatrzymania wody! Interpretacja poziomu Na w połączeniu z historią i badaniem klinicznym pacjenta W obecności hiperlipidemii i hiperproteinemii poziom Na może być zaniżony= pseudohyponatremia Pseudohypernatremia- przy ciężkiej hypoproteinemii

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPERNATREMIA n Na+ prawidłowo ale mniejsza ilość wody: n Odwodnienie hipertoniczne (zmniejszona podaż wody, nadmierna utrata wody przez nerki, niewyrównana cukrzyca, diureza osmotyczna, nadpotliwość, gorączka, wymioty, biegunki, hiperwentylacja)

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPERNATREMIA n prawidłowa ilość wody ale nadmiar Na+: Zwiększona podaż n Zmniejszone wydalanie (niewydolność nerek, obniżona filtracja kłębkowa) n Hiperaldosteronizm Wzrost ilości wody i duży nadmiar Na+ n hiperkortyzolemia n

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPONATREMIA n Duży niedobór Na+ ze spadkiem ilości wody n n n Nadmierna utrata przez nerki Obfite pocenie się Oparzenia Wymioty, biegunki Niedobór Na+ izolowany: n n n Leczenie diuretykami SIADH Niedoczynność tarczycy

Zaburzenia gospodarki sodowej HYPONATREMIA n Na+ prawidłowo ale zatrzymanie płynów: n Przewodnienie hipotoniczne (zwiększona podaż płynów, zmniejszone wydalanie, niewydolność nerek, niedobór kortyzolu, zwiększona sekrecja wazopresyny)

Oznaczanie jonów K+ INTERFERENCJE wzrost K+: n Kontaminacja antykoagulantami (EDTA, Na. F) n Opóźnione oddzielenie surowicy n Liza komórek Hemoliza n Rozpad leukocytów (przewlekła białaczka limfoblastyczna) n Trombocytoza n

Zaburzenia gospodarki potasowej HIPERKALIEMIA n Uwolnienie K+ z komórki n n n Kwasica Niedobór insuliny Niedotlenienie tkanek Liza komórek Wzrost podaży K+ Zmniejszone wydalanie K+ n n niewydolność nerek Hypoaldosteronizm ***Hiperkaliemia może spowodować porażenie mięśni, wywołać arytmię lub – w skrajnych przypadkach – zatrzymać akcję serca.

Zaburzenia gospodarki potasowej HIOKALIEMIA n Niedostateczna podaż K+ n n U chorych po zabiegach operacyjnych (żywienie pozajelitowe) Nadmierne wydalanie K+ n n n Wymioty, biegunki Przetoki jelitowe, żołądkowe Leki moczopędne Kwasica Zaburzenia funkcji nerek

Oznaczanie chlorków n n Poziom chlorków we krwi zmienia się analogicznie do zmian poziomu sodu we krwi HIPOCHLOREMIA n n n W stanach nadmiernej utraty sodu W przewlekłej kwasicy oddechowej HIPERCHLOREMIA n n Nadmierna utrata wody (przez płuca, skórę, przewód pokarmowy, nerki) Przez przetoki trzustkowe, żółciowe W nadczynności przytarczyc W nadmiernej podaży chlorków

Oznaczanie chlorków Oznaczane w pocie- jako test przesiewowypediatria n Diagnostyka MUKOWISCYDOZY n n Mukowiscydoza jest chorobą wielonarządową. Jej występowanie uwarunkowane jest defektem genetycznym, w wyniku którego produkowane jest nieprawidłowe białko regulujące przepływ jonów chlorkowych przez komórki nabłonka. Norma 5 -35 mmol/l n 30 -60 mmol/l oznaczenie watpliwe n >60 mmol/l choroba n

PRZEWODNIENIE I ODWODNIENIE

PRZEWODNIENIE IZOTNICZNE n zaburzenie gospodarki wodnej, polegające na zwiększeniu zawartości sodu w organizmie n zwiększenie się przestrzeni wodnej pozakomórkowej n rozwój obrzęków

PRZEWODNIENIE IZOTNICZNE PRZYCZYNY n wzrost ciśnienia hydrostatycznego, spadek ciśnienia onkotycznego, n utrudniony odpływ chłonki n zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych n

PRZEWODNIENIE HIPOTONICZNE n n zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do nadmiaru wody w ustroju Występuje hiponatremia PRZYCZYNY n hipoproteinemia n niedoczynność tarczycy n niedoczynność kory nadnerczy n choroby nerek

PRZEWODNIENIE HIPERTONICZNE n zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do namiaru wody w ustroju, przebiegające z hipernatremią. PRZYCZYNY Nadmierna podaż płynów elektrolitowych n Pozajelitowe podawanie płynów hipertonicznych n Kłębuszkowi zapalenie nerek n

ODWONIENIE IZOTONICZNE n niedobór wody w organizmie, przebiegający z prawidłową molarnością płynów PRZYCZYNY n n utrata izotonicznych płynów przez : n przewód pokarmowy n nerki n skórę wskutek oparzenia utrata krwi

ODWOENIENIE HIPOTONICZNE n niedobór wody w organizmie, przebiegający z obniżoną molarnością płynów ustrojowych PRZYCZYNY n Utrata sodu i wody przez nerki n Stosowanie środków moczopędnych n Uzupełnienie niedoboru lub strat wody płynami pozbawionymi elektrolitów

ODWODNIENIE HIPERTONICZNE n niedobór wody w organizmie, przebiegający z podwyższoną molarnością płynów PRZYCZYNY n utrata wody ubogiej w elektrolity (przy hiperwentylacji) n utrata hipotonicznych płynów (w moczówce prostej) n nadmierna diureza osmotyczna (w przypadku hiperglikemii)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ