Internet jako rdo informacji Magorzata Kowalska Instytut Informacji

Internet jako źródło informacji Małgorzata Kowalska Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Jakim źródłem jest Internet? • Aspekty cywilizacyjno-informacyjne: – nadmiar informacji, cisza informacyjna, pułapki Sieci (wojna edycyjna, cloaking, Google bomb, keywords stuffing), • Specyfika danych w Sieci: – – – – dane rozproszone, ogrom narzędzi i ich specyfika, obszerne jednostki informacyjne, brak jednolitej struktury danych, brak jednolitych mechanizmów wyszukiwania, ulotność danych, niska jakość danych, • Kompetencje informacyjne użytkowników i umiejętność wyszukiwania i oceny jakości informacji.

Narzędzia wyszukiwania informacji w Internecie • • • Katalogi stron, Wyszukiwarki, Multiwyszukiwarki, Wortale, portale, Zasoby kwalifikowane: • Katalogi specjalizowane - subject gateways i Ukrytego Internetu, • Bazy danych, bibliografie i katalogi centralne, • Repozytoria i biblioteki cyfrowe, • …

Katalogi stron http: //katalog-google. pl http: //www. dmoz. org/

Wyszukiwarki • narzędzia wyposażone w roboty do indeksowania stron, • działają w oparciu o słowa kluczowe lub katalog tematów. Wyszukiwarka poszukuje podane słowa, a następnie wyświetla rezultaty w postaci listy adresów internetowych, w których opisie wystąpił podany wyraz, • zwykle odsyłacze wzbogacane są o streszczenia i inne informacje, jak język, kategoria, odsyłacze do dokumentów podobnych, listy słów kluczowych itp. – Zalety: we wszystkich aspektach mają przewagę nad katalogami, rejestrują więcej linków, są szybsze od katalogów, oferują dodatkowe opcje wyszukiwania (np. wyszukiwanie obrazem). – Wady: jedyną przewagą katalogów nad wyszukiwarkami jest dostępność recenzji dokumentów i opisów przygotowanych ręką ludzką, ale i tu wyszukiwarki zaczynają konkurować, bo firmy utrzymujące katalogi nie są w stanie recenzować rosnącej liczby nowych dokumentów ani weryfikować istniejących linków.

Typy wyszukiwarek • Wg zawartości treściowej: – Ogólne, np. Google, Yahoo, Bing, Baidu, Duck Go, – P 2 P, np. Faroo, Yacy, – Ludzi, np. Info. Space, Wink, Comfibook, 1, 2, 3 people, – Wiadomości, np. Daylife, Nexis, Trapit, • Wg rodzajów/typów informacji: – Blogów, np. Technorati, Regator, Bloglines, – Map, np. Open. Street. Map, Map. Quest, Wiki. Mapia, – Multimediów, np. Pixsta, Songza, Podscope, – Pytań i odpowiedzi (automatycznych i generowanych przez ludzi), np. True. Knowledge, Brain. Boost, Answers. com, Deeper. Web, • Wg modelu wyszukiwania: – Semantyczne, np. Swoogle, Hakia, Yebol, – Wykorzystujące serwisy prywatne użytkowników, np. Duck Go, – Open Source, np. Gigablast, Sciencenet, Sphinx, – Społeczne, np. Cha Search, – Wizualne, np. Tin. Eye, Oolone, – Ukrytego Internetu, np. Deeper Web, Google Scholar.

Universal Search

Graf wiedzy

Składnia specjalna • oprócz podstawowych operatorów AND i OR czy łańcuchów zapytań, wyszukiwarka Google oferuje rozbudowaną składnię specjalną, która rozszerza możliwości wyszukiwania, • pozwala ona przeszukiwać określone elementy stron lub wyszukiwać szczególne rodzaje informacji, • niektóre elementy można łączyć w celu uzyskania lepszego efektu, innych – nie. 1) intitle: • ogranicza przeszukiwanie do tytułów stron, • PRZYKŁAD: intitle: muzeum – zwraca strony zawierające w tytule strony słowo muzeum 2) inurl: • ogranicza wyszukiwanie do adresów stron WWW, • PRZYKŁAD: inurl: edu – zwraca strony, w których adresie wystąpi rozszerzenie edu

3) intext: Składnia specjalna cd. • powoduje przeszukiwanie wyłącznie treści stron, ignoruje hiperłącza, adresy stron i ich tytuły, • PRZYKŁAD: intext: konserwacja – zwraca strony, w których treści wystąpi słowo konserwacja 4) site: • pozwala ograniczyć obszar wyszukiwania do dowolnej witryny lub domeny, • PRZYKŁAD: rekrutacja site: umk. pl – zwraca strony podające zasady rekrutacji na UMK 5) link: • zwraca listę stron, które zawierają odsyłacze do wskazanego adresu, • PRZYKŁAD: link: tvn 24. pl – zwraca strony, które zawierają łącza do serwisu TVN 24. pl 6) filetype: • pozwala na wyszukiwanie różnych rodzajów plików, • PRZYKŁAD: archiwa filetype: pdf – zwraca strony tematycznie dotyczące archiwów, zapisane w formacie pdf

Wyszukiwanie stron WWW i dokumentów w polskiej domenie rządowej zawierających w tekście słowa e-commerce i administracja. allintext: e-commerce administracja site: . gov filetype: pdf

Wyszukiwanie grafiki

Wyszukiwarki

https: //duckgo. com/

https: //www. wolframalpha. com/

http: //www. oolone. com/

Wyszukiwarki zasobów naukowych

http: //scholar. google. pl/

http: //academic. research. microsoft. com/

Multiwyszukiwarki • narzędzia kierujące to samo zapytanie jednocześnie do kilku wyszukiwarek i łączące mniej lub bardziej jednorodne wyniki na jednej stronie, • sam proces poszukiwania odbywa się po kolei, tzn. w określonym czasie multiwyszukiwarka łączy się i pobiera dane z każdej wyszukiwarki bądź katalogu. Uzyskane w ten sposób odnośniki są odpowiednio porządkowane i wyświetlane, czasem przy zachowaniu podziału na poszczególne wyszukiwarki. • Rezultaty poszukiwań "spływają" na ekran bardzo szybko i nie trzeba czekać, aż załadują się wszystkie. • Multiwyszukiwarki zapewniają najlepsze rezultaty w połączeniu z najwyższym komfortem użytkowania. – Zalety: duża prędkość przy możliwości otrzymania bardziej reprezentatywnej listy wyników. – Wady: można zadawać tylko proste pytania z uwagi na różnorodność dostępnych opcji w różnych wyszukiwarkach. • Najpopularniejsze multiwyszukiwarki: Dogpile, Tinooo, Mamma, Search. com, Yippy, Surf. Wax, Excite, Deeper. Web, ZOO (dawny Metacrawler), clic 2 find, Polymeta.

http: //www. polymeta. com/

http: //yippy. com/

http: //zuula. com/

Portale i wortale Portal to rodzaj serwisu informacyjnego, który zwykle zawiera skrót wiadomości dnia, pogodę, horoskopy, czasem darmowe konta pocztowe, fora dyskusyjne, chat rooms, a nawet darmowe publikowanie stron WWW. Zwykle istnieje też mały katalog popularnych tematów (muzyka, "gwiazdy", linki do oprogramowania). Np. Onet. pl, Interia. pl, Wirtualna Polska, Academicon. Wortal to portal wyspecjalizowany, publikujący informacje z jednej dziedziny, tematycznie do siebie zbliżone, np. dotyczące muzyki, filmu, programów komputerowych. Nazwa ma stanowić przeciwstawienie do zwykłego portalu, obejmującego szeroki zakres tematyczny (horyzontalnego), a przy okazji podkreślać wyższą jakość udostępnianych zasobów, jednak nie przyjęła się szeroko. Np. www. wyczolkowski. pl, Salon książki muzealnej, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Wortal Rewitalizacja, Antyki. info – Wortal Antykwaryczny.

http: //www. profesor. pl/

http: //www. scholaris. pl/

http: //academicon. pl/

Subject gateways • • • dziedzinowe przewodniki po wysokiej jakości zasobach internetowych (dokumentach, obiektach, witrynach, serwisach), przeznaczone głównie dla środowisk naukowych. selekcjonowane, oceniane, opisywane i katalogowane przez bibliotekarzy lub ekspertów z danej dziedziny, najczęściej ukierunkowane na dziedziny związane z obszarami zainteresowań akademickich, linki zgromadzone w tych serwisach dobiera się zgodnie z oficjalnie opublikowaną listą kryteriów oceny jakości, a następnie kataloguje się je i opisuje również według powszechnie stosowanych systemów klasyfikacyjnych, w porównaniu z ogólnymi i niekiedy przypadkowymi wykazami linków, subject gateways są bardziej pracochłonne, ale w rezultacie dają zbiór (bazę danych) o kontrolowanej jakości, który może być przeszukiwany według słów kluczowych i kategorii tematycznych, Przykłady: – Infomine, – ipl 2, – Intute, – Complete Planet, – Academic Info, – Ekonomia online, – Historicus, – Baz. Tol i Ekonomia online.

http: //infomine. ucr. edu/

http: //www. intute. ac. uk/

Bibliograficzne bazy danych • • • Bibliografia polska BN http: //www. bn. org. pl/katalogi-i-bibliografie SYMPOnet http: //gate. bg. pw. edu. pl/F/? func=find-b-0&local_base=sym 01 Baz. Tech http: //yadda. icm. edu. pl/baztech/search/article. action? cid=372 e 5172991 e-4 f 5 c-af 9 a-10 c 6872254 ca Baz. Hum http: //yadda. icm. edu. pl/bazhum/search/article. action? cid=a 21 fe 64 c-be 61 -40 ee 9446 -b 1 c 56 eea 2 f 53 Baz. Ekon http: //kangur. uek. krakow. pl/bazy_ae/bazekon/nowy/icm/ Pedagog http: //aleph. uni. opole. pl/F/? func=find-b-0&local_base=uop 03 Arianta http: //www. arianta. pl/ Bazy w portalu Nauka Polska http: //www. nauka-polska. pl/

Biblioteki cyfrowe • Polskie Biblioteki Cyfrowe (w FBC i poza nią), • Europeana, • International Children Digital Library.

http: //fbc. pionier. net. pl/

http: //www. europeana. eu/portal/

http: //en. childrenslibrary. org/

Repozytoria http: //www. opendoar. org/

Serwisy zakładkowe https: //delicious. com/

http: //www. bibsonomy. org/

Dziękuję za uwagę Kontakt: koma@umk. pl