INSTITUT ZA STOARSTVO BEOGRAD ZEMUN V Seminar odgajivakih

INSTITUT ZA STOČARSTVO BEOGRAD - ZEMUN V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god. GLAVNI ODGAJIVAČKI PROGRAM U ŽIVINARSTVU 2015 – 2019. god. Dr Zdenka Škrbić

Biološke karakteristike živine visok reprodukcijski potencijal kratak generacijski interval efikasno iskorišćavanje hrane Specifičnost selekcijskog rada u živinarstvu u postavljenom prioritetu: PRODUKTIVNOST umesto ČISTOKRVNOSTI 1. hibridni reprodukcijski materijal izraženog genetskog potencijala u osnovi komercijalne proizvodnje mesa i jaja 2. mali broj multinacionalnih kompanija određuje celokupnu komercijalnu genetiku u živinarstvu 3. uvozna zavisnost 4. princip proizvodnje na bazi životnog ciklusa - neophodnost zamene matičnih jata živine na godišnjem nivou V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Hibridna živina V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Stanje živinarske proizvodnje u RS: 1. Uslovi tržišta – suženost i nestabilnost 2. Odsustvo planskog uvoza u pogledu broja roditelja, izbora provenijence, dinamike uvoza, regionalne zastupljenosti 3. Usitnjenost odgajivača roditeljskog jata (dopunsko zanimanje), nedovoljno edukovanih za sprovođenje savremenih tehnoloških i zootehničkih postupaka 4. Odsustvo stručne i kontinuinirane kontrole produktivnosti matičnih jata živine (centralna Srbija) V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Proizvodni ciklusi u živinarskoj proizvodnji: • odgoj matičnih jata (roditelji lakog i teškog tipa) • eksploatacija matičnih jata (proizvodnja priplodnih jaja) • proizvodnja jednodnevnih pilića (inkubacija) • odgoj 18 -to nedeljnih kokica • proizvodnja jaja za konzum • proizvodnja brojlera V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivačko područje i veličina populacije Prednost intenzivnog živinarstva je u odsustvu limitirajućeg efekta geografskog područja na uslove gajenja. Odgajivačku populaciju predstavljaju sva matična grla živine - jata roditeljske generacije koja poseduju sertifikat o poreklu, koji je osnovni uslov za upis u matičnu evidenciju, i na kojima će se sprovoditi odgajivačko-selekcijske mere. Odgajivačka vrednost roditeljskih jata živine se temelji na njihovom poreklu, eksterijeru i podacima o njihovim proizvodnim osobinama i proizvodnim osobinama njihovih potomaka, odnosno komercijanih jata brojlera i nosilja jaja za konzum. V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Broj umatičenih grla živine u centralnoj Srbiji (2010 -2014. ) Godina Teška linija Laka linija Ukupno 2010 375 165 45 580 420 745 2011 233 829 20 486 254 315 2012 300 394 35 472 335 866 mitareno 2013 327 023 1 068 10 705 mitareno 2014 260791 337 728 14 3811 41 724 mitareno Registar matičnih jata živine, Glavna odgajivačka organizacija V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god. 302 515 19 459

Struktura matičnih jata živine u centralnoj Srbiji izvor: Registar matičnih jata živine GOO V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Struktura odgajivača matičnih jata živine u centralnoj Srbiji V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Struktura odgajivača matičnih jata živine u centralnoj Srbiji V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Regionalna distribucija umatičenih roditeljskih jata živine u periodu 2012 - 2013. god. REGIONI Grad Beograd Mačvanski Podunavski Braničevski Šumadijski Pomoravski Zlatiborski Moravički Raški Rasinski Nišavski Pirotski Jablanički Ukupno MATIČNA JATA KOKOŠI 2012. god. 2013. god. Teška linija Laka linija Br. grla / Br. odgajivača 43 394 4 / / 59 052 5 9 055 1 82 561 1 / / 54 933 1 / / 6 785 1 / / 15 608 2 / / 33 561 4 / / 30 176 3 / / 36 088 9 / / 52 668 8 1 100 1 15 349 2 / / / 5 987 1 6 670 1 6 360 1 / / 1 650 1 / / 2 409 1 / / 22 700 2 / / 21 833 2 / / 47 268 2 20 882 1 78 034 2 / / 3 153 2 7 370 1 2 950 2 / / 550 1 1 898 1 / / 3 000 1 / / 300 394 30 35 472 4 327 023 28 10 705 3 V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi u živinarsvu RS Veći stepen ispoljenosti genetskog potencijala hibridne živine: • Povećanje produktivnosti • Dužina proizvodnog ciklusa poboljšanje proizvodnih i ekonomskih efekata živinarske proizvodnje u zemlji Očuvanje i uvećanje brojnosti populacija autohtonih rasa živine V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Realizacija odgajivačkog programa i dostizanje odgajivačkih ciljeva (parametri): • • • deklarisani proizvodnih normativi (standard) populacije (provenijence) kontrola proizvodnosti u našim uslovima proizvodnje sistematsko vođenje evidencije Proizvodnja mesa Selekcije teških linija kokoši Intenzivna živinarska proizvodnja Proizvodnja jaja Selekcije lakih linija kokoši Kontinuinirana selekcija i oplemenjivanje hibrida sa ciljem poboljšanja kvantitativnih osobina V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Telesna masa Randman Udeo mesa grudi Selekcija teških linijskih hibrida Vitalnost i otpornost Konverzija hrane V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Broj jaja uzrast pri pronošenju vrh nosivosti perzistencija nosivosti Kvalitet jaja masa i oblik krvave i mesne mrlje boja i jačina ljuske Selekcija lakih linijskih hibrida Utrošak hrane po jajetu Vitalnost i otpornost nosilja V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi su postavljeni na osnovu prosečnog genetskog potencijala i stanja proizvodnje linijskih hibrida na teritoriji centralne Srbije u prethodnom periodu. Genetska osnova - hibridi multinacionalnih kompanija Teški linijski hibridi kokoši Cobb Vantres, Aviagen i Hubbard Laki linijski hibridi kokoši Hendrix Genetics Company, Lohmann Tierzucht, Hy Line International (zastupljenost hibrida u pojedinim godinama je u različitom obimu) V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi proizvodnje brojlerskih roditelja: Trajanje proizvodnje, nedelja 42 Uzrast sa 5% proizvodnje, nedelja 24 Ukupno jaja po useljenoj kokoši, kom. 160 Jaja za nasad, kom. 153 Vrh nosivosti, % 85 Prosečan izležaj, % 86 Broj brojlerskih pilića po useljenoj kokoši 132 Vitalnost od 24. nedelje, % 92 V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi u brojlerskoj proizvodnji: Dužina proizvodnog ciklusa, dan 42 Prosečna telesna masa, g 2600 Utrošak hrane (kumulativni), g 4350 Konverzija hrane, kg 1. 74 Vitalnost, % 96 V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi proizvodnje roditelja lakih linijskih hibrida: Trajanje proizvodnje, nedelja 52 Uzrast pri pronošenju, nedelja 19 Ukupno jaja po useljenoj nosilji, kom. 265 Broj jaja za nasad, kom. 250 Utrošak hrane po jajetu, g 178 Ženskih pilića/kokoši 100 Vitalnost, % 95 Foto: www. jomapeks. com V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Odgajivački ciljevi u proizvodnji jaja za konzum: Dužina proizvodnog ciklusa, nedelja 52 Uzrast sa 5% proizvodnje, nedelja 20 Ukupno jaja po useljenoj kokoši, kom. 330 Utrošak hrane/jajetu, g 135 Vitalnost, % 95 V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Autohtone rase živine Očuvanje i uvećanje brojnosti populacija autohtonih rasa živine Definisanje određenih eksterijernih standarda kod pojedinih rasa Selekcijske mere: Identifikacija i obeležavanje Kontrola produktivnosti Banatska gološijanka Somborska kaporka Svrljiška kokoš V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Matična evidencija Osnovna matična evidencija – odgajivači (osnovna odgajivačka organizacija) Mesečna lista podmlatka kokoši Mesečna lista proizvodnog jata kokoši Dnevna lista sakupljanja i sortiranja jaja Sumar registra proizvodnog jata Uslovi za upis jata u Registar matičnih jata živine (glavna odgajivačka organizacija) 1. poznato poreklo - sertifikat o poreklu 2. sprovedene karantinske mere - zapisnik o zatvorenom karantinu 3. proizvodni pokazatelji u periodu odgoja jata i u periodu eksploatacije jata Upis se vrši na osnovu zahteva odgajivača, odnosno vlasnika roditeljskog jata, overenog od strane regionalne odgajivačke organizacije U cilju potpune kontrole jata upis matičnog jata živine u Registar se vrši i u fazi odgoja i u fazi eksploatacije Jato dobija glavni matični broj pod kojm se izdaje Uverenje o kontrolisanom jatu priplodne živine u odgoju, odnosno eksploataciji V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Kontrola proizvodnje pilića u inkubatorskim stanicama Regionalna služba – druga faza kontrole proizvodnosti matičnih jata • Sprečava pojavu proizvodnje i prodaje jednodnevnih pilića nepoznatog i neproverenog kvaliteta • Na osnovu Uverenja o kontrolisanom jatu priplodne živine u eksploataciji izdaje potvrdu o rasnoj pripadnosti proizvedenih jednodnevnih pilića Obeležavanje u živinarstvu Pečatiranje jaja koja potiču od matičnih jata živine Pečat nosi glavni matični broj jata iz glavne matične evidencije ili šifru koja je definisana i sadržana u Uverenju o kontrolisanom jatu matične živine u eksploataciji, za svako matično jato. V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Selekcijski program i selekcijske mere Svi hibridi živine, i pored superiornosti u pogledu performansi u odnosu na čiste rase, imaju svoje periode uspona, kao rezultat genetskog unapređenja, ali i padova kao posledicu teškoća u održavanju čistih linija koje učestvuju u njihovom stvaranju. Da bi se smanjili efekti takvih oscilacija na živinarsku proizvodnju, neophodno je sprovođenje mera selekcijskog programa i u uslovima kada je ona bazirana na inostranim hibridima. Selekcijskim programom utvrđuje se način ispitivanja proizvodnih sposobnosti, kao i metode za procenu priplodne, odnosno odgajivačke vrednosti matičnih jata živine. V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Selekcijske mere 1. Kontrola matičnih jata kokoši teškog tipa u odgoju 2. Kontrola matičnih jata kokoši teškog tipa u eksploataciji 3. Kontrola matičnih jata kokoši lakog tipa u odgoju 4. Kontrola matičnih jata kokoši lakog tipa u eksploataciji 5. Kontrola matičnih jata ćuraka u odgoju 6. Kontrola matičnih jata ćuraka u eksploataciji 7. Kontrola čistih rasa kokošaka 8. Test roditelja teškog tipa 9. Test roditelja lakog tipa 10. Test brojlera 11. Test nosilja konzumnih jaja 12. Test ćuraka u tovu 13. Uvođenje novih programa gajenja tovnih pilića 14. Uvođenje novih programa gajenja kokoši nosilja V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Selekcijske mere Kontrola produktivnosti matičnih jata živine Uvođenje kontrole matičnih jata živine u selekcijski program • podsticaj živinarskim reprodukcijskim farmama da vrše propisanu evidenciju i kontrolu odgoja i eksploatacije matičnih jata živine • doprineo bi efikasnijem kontrolisanju kvaliteta uvoznog priplodnog materijala • obezbedio bi sigurniju i kvalitetniju proizvodnju jednodnevnih pilića i jaja za nasad - osnova kompletne proizvodnje živinskog mesa i jaja • obezbedila bi se baza podataka neophodna za ocenu odgajivačke vrednosti matičnih jata i definisanje odgajivačko-selekcijskih ciljeva za razvoj živinarstva u narednom periodu V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.

Hvala na pažnji V Seminar odgajivačkih organizacija u stočarstvu Republike Srbije Zrenjanin , 15 -18. mart 2015. god.