Innovatieve Actie MEDIUM CARE Snelle Palliatieve opvang mits

Innovatieve Actie MEDIUM CARE : “Snelle Palliatieve opvang… mits indicatiestelling” Klankbordgroep 22 mei 2017

Korte beschrijving • AANLEIDING PROJECT : • PICT- onderzoek 2015 (Palliative Care Indicator Tool) dat aantoont dat 20% van wie in een ziekenhuis verblijft, over alle afdelingen heen, een palliatieve patiënt is. • Ons land is koploper in Europa in ziekenhuisopnames in de laatste levensmaand (Bekelman et al. 2016), waardoor meer dan elders in Europa mensen in het ziekenhuis overlijden, ook al is dat doorgaans niet wat ze wensen. • Uitspraak geriater AZ Groeninge tijdens GOP 2014 : “er overlijden te veel palliatieve bejaarden op een acute afdeling die daar nooit hadden moeten opgenomen worden”. DOELSTELLING : Een SNELLE OPVANG aanbieden voor palliatieve bejaarden met EEN VOLLEDIG PALLIATIEF STATUUT voor wie DE THUISZORG NIET LANGER HAALBAAR IS en een opname op een palliatieve eenheid of ZIEKENHUISOPNAME GEEN NOODZAAK is.

Bepalen doelgroep • Bejaarde personen (65+) • In een niet-complexe palliatieve fase • Van wie het overlijden binnen korte termijn verwacht wordt Nood aan objectief meetinstrument voor indicatiestelling Beslissingsboom PICT PPS Snelle palliatieve opvang voor bejaarden

PICT 1. surprise question, Lynn 2005 “ Zou u verbaasd zijn indien deze patiënt in de komende 6 tot 12 maanden zou overlijden? ” NEEN 2. Zijn er twee of meerdere algemene klinische factoren aanwezig ? JA 3. Zijn er twee of meer ziekte-gerelateerde indicatoren aanwezig ? JA 4. De opname van de patiënt in een plan voor palliatieve zorg.

Beslissingsboom • Evaluatiecel palliatieve zorg • Voor de bepaling van het palliatieve statuut eenvoudig palliatief statuut verhoogd palliatief statuut prognose > 3 maand prognose > 3 maand verhoogde zorgnood volledig palliatief statuut prognose ≤ 3 maand nood palliatieve opvang

PPS • Palliatieve Performance Scale PPS Level Mobiliteit Activiteit & tekens van ziekte Zelfzorg Inname van voedsel en drank Bewustzijns niveau 100% Volledig Normale activiteit & werk Geen ziektetekens Volledig Normaal Volledig bewust 90% Volledig Normale activiteit & werk Enkele ziektetekens Volledig Normaal Volledig bewust 80% Volledig Normale activiteit & werk met moeite Enkele ziektetekens Volledig Normaal of verminderd Volledig bewust 70% Verminderd Niet in staat om normale activiteit/ werk uit te voeren Duidelijke ziektetekens Volledig Normaal of verminderd Volledig bewust 60% Verminderd Niet in staat hobby /huishoudelijke taken uit te voeren Duidelijke ziektetekens Af en toe hulp nodig Normaal of verminderd Volledig bewust of verwardheid 50% Vooral zitten/liggen Niet in staat om ook maar enig werk uit te voeren Uitgebreide ziektetekens Veel hulp nodig Normaal of verminderd Volledig bewust of slaperig of verwardheid 40% Vooral in bed Niet in staat de meeste activiteiten uit te voeren Uitgebreide ziektetekens Bijna volledige zorg nodig Normaal of verminderd Volledig bewust of slaperig +/- verwardheid 30% Volledig bedlegerig Niet in staat enige activiteiten uit te voeren Uitgebreide ziektetekens Volledige zorg verminderd Volledig bewust of slaperig +/- verwardheid 20% Volledig bedlegerig Niet in staat enige activiteiten uit te voeren Uitgebreide ziektetekens Volledige zorg Minimaal tot alleen slokjes Volledig bewust of slaperig +/- verwardheid 10% Volledig bedlegerig Niet in staat enige activiteiten uit te voeren Uitgebreide ziektetekens Volledige zorg Alleen mondzorg slaperig of coma 0% Overleden - - - meten van de functiestatus van palliatieve patiënten en inschatten prognose 5 parameters best passende horizontale niveau scoren van 100% tot 0 %

PPS • Giare et al. Stellen dat PPS-scores van 10 -20, 30 -50 en 60 -70 overeenkomen met een overleving van 1 week, 1 maand en 3 maanden: PPS score Range in dagen 70 % Mediane overlevingstijd in dagen 78 60 % 48 17 tot 79 50 % 37 32 tot 42 40 % 24 21 tot 27 30 % 13 12 tot 14 20 % 4 3 tot 5 10 % 2 2 25 tot 131 voorspellende waarde voor overlevingstijden

Betrokken actoren, wat is hun taak • Woonzorgcentrum Sint- Vincentius Avelgem : initiatiefnemer • Federatie Palliatieve Zorg : inhoudelijke ondersteuning van het project alsook “bruggenbouwer” naar de overheid (o. a. Vlaamse Gemeenschap, Federale Evaluatiecel Palliatieve Zorg, …) • Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West Vlaanderen : opleiding en adviesverlening (zowel medisch als psychosociaal) personeel • Vlaamse Gemeenschap, Departement Welzijn, afdeling Woonzorg en Eerste lijn : beoordeling en bespreking jaarverslag, mogelijkheden verkennen omtrent aanpassing, bijsturing wetgeving. • Thuisverplegingsdiensten uit regio : doorverwijzing patiënten • Huisartsen uit regio : doorverwijzing patiënten, correcte indicatiestelling, verdere opvolging opgenomen patiënt • Ziekenhuizen uit de regio : doorverwijzing patiënten, correcte indicatiestelling

Concrete acties STAP 1 Voorzien van geschikte infrastructuur (voorjaar 2015): afzonderlijke afdeling, ruime éénpersoonskamers, mogelijkheid overnachten familie, geen bezoekuur, stille (verpozings)ruimte, gesprekslokaal. Personeel (voorjaar 2015) : personeelsequipe van thuiszorgondersteunende dienst (15 DVC + 6 CVK) : verplichte basisopleiding (40 u) alsook cursus referente (sociale dienst en referentiepersoon), interne samenwerking personeel wzc (sociale dienst, kine, ergo, nachtdienst, diëtiste, referente palliatieve zorg) STAP 2 (voorjaar 2016) Sensibilisering en bekendmaking project : familie, ziekenhuizen, huisartsen, thuiszorgdiensten STAP 3 Start project 1/09/2015 Voorstelling Project medium Care op Federale evaluatiecel (najaar 2015) STAP 4 Contacten andere (potentiële) initiatiefnemers om project te verbreden (Tienen, Oostende, Leuven, Gent). Inkantelen project in Chronic Care. (najaar 2016 -voorjaar 2017)

Resultaten na 1, 5 jaar project Aantal aanvragen, effectieve opnames en annulaties: Aanvragen Effectieve opnames Annulaties Wie doet de aanvraag? Patiënt Familie Ziekenhuis Vanuit instelling Huisarts Palliatief Netwerk 1 3 27 2 10 4 • 59 % van de aanvragen kwamen vanuit het ziekenhuis • 22 % gebeurde door de huisarts 47 19 28

Resultaten na 1, 5 jaar project Leeftijd, geslacht en herkomst Groot-Avelgem Groot-Zwevegem Kortrijk Spiere-Helkijn Anzegem Harelbeke Ronse Familiaal en sociaal netwerk gehuwd weduwe(naar) met kinderen weduwe(naar) zonder kinderen 65 -75 75 -85 M V 1 1 1 85 -95 > 95 M V M 2 2 3 1 2 V 8 7 3

Resultaten na 1, 5 jaar project Zorgomkadering voor opname AZ-Groeninge Ziekenhuis Thuiszorg 12 7 Acute afdeling Geriatrie Ronse Acute afdeling Mantelzorg Thuisverpleging Kortverblijf Palliatief netwerk Geriatrie 6 5 1 2 Pall Supp team 4 1 Pall Supp team 4 2 Pall Supp team 1

Resultaten na 1, 5 jaar project Verblijfsduur ≤ 1 maand 1 - 2 maand 2 - 3 maand ≥ 3 maand 10 6 2 1 bewoner nog steeds aanwezig Huisarts Eigen huisarts Andere huisarts 15 4

Resultaten na 1, 5 jaar project Reden? Persoon reeds overleden Afstand Voldoet niet aan het profiel Terug naar huis Nachtopvang niet haalbaar Kostprijs te hoog Verdere behandeling Patiënt weigerde (kende diagnose niet) 28 annulaties, waarvan 26 voldeden aan onze doelgroep ➡ Er is zeker een doelgroep voor deze zorgvorm. 5 7 2 5 1 4 2 2

Resultaten na 1, 5 jaar project • 83 % wordt binnen de 3 dagen na aanvraag opgenomen. • 33 % kan de dag van aanvraag opgenomen worden. ➡ Binnen ‘klassiek’ woonzorgcentrum niet mogelijk Tijd tussen aanvraag en opname Dezelfde dag 3 dagen 5 dagen 10 dagen 7 9 2 1

Resultaten na 1, 5 jaar project • PICT • Toont aan dat 100% van de opgenomen bejaarden komt in aanmerking voor palliatieve zorg. • Alle bejaarden hebben een polypathologisch profiel. • 83% lijdt aan kanker. • PPS • Duidelijk verband tussen, een lage score op de PPS ( ≤ 60%) en het volledig palliatief statuut. • Duidelijk verband tussen volledig palliatief statuut en overlijden binnen de 3 maanden. ➡ De gemiddelde verblijfsduur bedraagt 32 dagen.

Resultaten na 1, 5 jaar project • Voor alle opgenomen bejaarden was thuiszorg niet langer mogelijk tgv draagkracht van de mantelzorger. • 61% was een verblijf in het ziekenhuis niet langer noodzakelijk en terugkeer naar huis onmogelijk. • 39 % werd een ziekenhuisopname vermeden. Reden van aanvraag Thuiszorg niet langer haalbaar Verderzetting ziekenhuisopname geen noodzaak meer Ziekenhuisopname geen noodzaak/geen wens meer 19 12 7

Welke middelen zijn nodig • OPERATIONELE KOST- PERSONEEL • Personeelskost op basis van volgende bestaffing (voor 6 plaatsen) • 3 VTE Verpleegkundige • 3 VTE Zorgkundige • 0, 5 VTE K/E/L • 0, 5 VTE PARA (ifv psychosociale begeleiding) • 0, 5 VTE Nacht • 1 VTE LOG • Gemiddelde loonkost à rato van 55. 000€/VTE • Totaal : 8, 5 VTE aan 55. 000€/VTE oftewel 213, 47€/bed/dag Andere kosten nog nader te bepalen gedurende project : Zorgkost, Opleidingskost, Investeringskost

Wat is de verwachte impact • Dankzij snelle opvang (vaak binnen 3 dagen) en mits juiste indicatiestelling heeft het project naar onze mening volgende impact : • 1. ondersteuning familie en/of mantelzorgers • 2. “dure” ziekenhuisopname kan verkort/vermeden worden • 3. empowerment van de patiënt : dankzij snelle opnamemogelijkheid wordt patiënt (die vaak ten einde raad is in thuissituatie) ondersteund en gerustgesteld (“kunnen sterven in een vertrouwde omgeving, dicht bij familie en vrienden; weg van “het medische”) • 4. geïntegreerd dossier/ Belrai? Mogelijks kan indicatiestelling geïntegreerd worden in de Belrai (inter. RAI Palliative Care instrument) • 5. Medium Care is een zorgvorm die niet in hoogtechnologische ziekenhuissfeer dient te gebeuren, waardoor dit “goedkoper en toch effectief” kan uitgevoerd worden. • 6. Zorgcontinuïteit