INFORMATIEVAARDIGHEDEN SAW B Wydooghe L Gheysen C Neckebroeck
INFORMATIEVAARDIGHEDEN SAW B. Wydooghe L. Gheysen C. Neckebroeck
INFORMATIEVAARDIGHEDEN MODULE V INFORMATIE VERWERKEN
INFORMATIEVAARDIGHEDEN Refereren via APA Gebaseerd op American Psychological Association. (2010). Publication manual of the American Psychological Association (6 e druk). Washington: American Psychological Association.
DOELSTELLINGEN • Correcte en consequente referenties naar bronnen • Verschillende referentiesystemen – Gerelateerd aan vakgebied – APA: verkorte bronvermelding in de tekst + bronnenlijst • SAW norm – V&A: volledige bronvermelding in voetnoot + bronnenlijst
REFERENTIECRITERIA • Basisprincipes: 1. Volledigheid: de lezer moet exact dezelfde bron kunnen raadplegen (opspoorbaarheid) 2. Uniformiteit: het refereren moet op dezelfde manier gebeuren in de hele tekst (systematisch en consequent) 3. Juistheid: een referentie moet ondubbelzinnig weergeven welke bronnen de auteur geraadpleegd heeft; de opgenomen gegevens moeten juist zijn (exact)
WANNEER REFEREREN • Bij elke impliciete of expliciete verwijzing naar de ideeën van anderen moeten bronvermeldingen worden opgenomen. – Citeren (“…. ”) – Parafraseren – Samenvatten – Illustreren (schema’s, tabellen, grafieken, figuren, …) • Plagiaat (art, 49 OER Vives)
APA • Dit referentiesysteem is opgebouwd uit volgende, twee elementen: 1. een korte bronvermelding in de tekst 2. een volledige bronvermelding in een bronnenlijst op het einde van de tekst
1. Korte verwijzingen in de TEKST APA
ALGEMENE PRINCIPES �Korte verwijzingen in de tekst Familienaam auteur(s) Publicatiejaar Bij citaten: pagina (‘s) �p. �pp. �Tussen haakjes (…, . . . ) Verschillende onderdelen worden gescheiden door een komma Onder illustraties, idem maar zonder haakjes �Bron: auteur, jaar �In het midden of op het einde van een zin (voor. ) De auteur kan ook in de zin zelf vermeld worden, zodat enkel nog het jaartal en eventueel de pagina tussen haakjes wordt vermeld
Voorbeelden �(Goethals, 2010) �Bij citaat: (Goethals, 2010, p. 20) of (Groenen, 2011, pp. 12 -15) �Vettenburg (2009) stelt dat …. Bij citaat: Vettenburg (2009, p. 8) stelt dat “…”. �Vettenburg en Goethals (2008) poneren dat …. Bij citaat: Vettenburg en Goethals (2008, pp. 20 -25) poneren “…”. �Uit onderzoek blijkt dat er een verband bestaat tussen opleiding en politieke houding (Vettenburg, 2009). Bij een citaat “…” (Vettenburg, 2009, p. 8). �Uit onderzoek blijkt dat er een verband bestaat tussen opleiding en politieke voorkeur (Vettenburg & Goethals, 2008). Bij een citaat “…” (Vettenburg & Goethals, 2008, pp. 20 -25).
Voorbeelden �Meerdere auteurs Aantal auteurs In de lopende tekst Tussen haakjes op het einde van een zin 1 Barnes (1998) vermeldt …. … een probleem is (Barnes, 1998). 2 Poliat en Azaert (2010) onderzoeken Een recente studie (Poliat & Azaert, 2010) wees uit dat …. 3, 4, 5 Eerste verwijzing: Graham, Smith en Johnson (2004). . . Tweede verwijzing: Graham et al. (2004) …. 6 of meer In hun studie stellen Verheyen et al. … is de laatste jaren sterk (2009) …. gedaald (Verheyen et al. , 2009). Eerste verwijzing: … (Graham, Smith & Johnson, 2004). Tweede verwijzing: … (Graham et al. , 2004).
2. Verwijzingen in de BRONNENLIJST APA
ALGEMENE PRINCIPES BRONNENLIJST • Alfabetisch – De bronnen worden alfabetisch gerangschikt op familienaam van de auteur (of organisatie) – Of op de eerste letter van de titel (bij bronnen zonder auteur) • Paginavermelding – In de bronnenlijst: paginabereik van artikel, bijdrage in een verzamelwerk • Na elke referentie een punt! – Behalve bij URL • Tabulaties (lay-out) – Eerste lijn van elke referentie in de bronnenlijst staat aan de kantlijn, elke volgende lijn van eenzelfde referentie moet inspringen.
3. Voorbeelden per type bron APA
Handboek/Monografie/Boek TEKSTREFERENTIE (Goethals, 1990) BRONNENLIJSTREFERENTIE Goethals, J. (1990). Abnormaal en delinkwent. De geschiedenis en het functioneren van de wet tot bescherming van de maatschappij. Antwerpen: Kluwer.
Verzamelwerk/reader TEKSTREFERENTIE (Lietaer, Vanaerschot, Snijders, 2008) (Goethals, & Bouverne-De Bie, 2000) (Vettenburg, Deklerck, & Siongers, 2010) BRONNENLIJSTREFERENTIE Lietaer, G. , Vanaerschot, G. , Snijders, J. A. (red. ) (2008). Handboek gesprekstherapie: de persoongerichte experiëntiële benadering. Utrecht: Tijdstroom. Goethals, J. , & Bouverne-De Bie, M. (red. ) (2000). Voorwaardelijke invrijheidstelling: wetgeving, predictie en begeleiding. Gent: Academia Press. Vettenburg, N. , Deklerck, J. , & Siongers, J. (red. ) (2010). Jongeren in cijfers. Bevindingen uit de JOP-monitor 2. Leuven: Acco.
Bijdrage uit verzamelwerk/reader TEKSTREFERENTIE (Goethals, 2001) (Boonaert & Vettenburg, 2009) BRONNENLIJSTREFERENTIE Goethals, J. (2001). De geschiedenis van de internering: huidige situatie. In J. Casselman (red. ), Internering (pp. 1 -23). Leuven: Garant. Boonaert, T. , & Vettenburg, N. (2009). Jongeren en ICT: een divers publiek. In N. Vettenburg, J. Deklerck & J. Siongers (red. ), Jongeren binnenste buiten (pp. 151 -174). Leuven: Acco.
Hoofdstuk uit boek TEKSTREFERENTIE (Migchelbrink, 2007) BRONNENLIJSTREFERENTIE Migchelbrink, F. (2007). De vraagstelling en doelstelling. In Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn (pp. 67 -76) (10 e druk). Amsterdam: SWP.
Losbladig werk TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE (Berk, 1993) Berk, T. J. C. (red. ) (1993). Handboek groepspsychotherapie (losbladig werk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. (Boey, 2004) Boey, J. (2004). Vormingsinstellingen zwaar getroffen door het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk. In J. Papen (red. ), Gids sociaal-cultureel en educatief werk (losbladig werk) (pp. 1 -8). Mechelen: Kluwer.
vaktijdschriftartikel TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE (Broothaers, Mentens & De Soete, 1984) Broothaers, R. , Mentens, R. , & De Soete, G. (1984). De verblijfsduur van geïnterneerden in een bijzondere afdeling tot bescherming van de maatschappij: een empirisch onderzoek. Panopticon, 15, 495 -50. (Becker & Seiligman, 1991) Becker, J. , & Seligman, C. (1981). Welcome to the energy crisis. Journal of Social Issues, 37(2), 1 -7. (Lietaer, Van Broeck & Stroobants, 2005) Lietaer, G. , Van Broeck, N. , Dekeyser, M. , & Stroobants, R. (2005). Profiel van de psychotherapeut in België. Deel I. Sociodemografische kenmerken, opleiding en werkkader. Tijdschrift voor Klinische Psychologie, 35, 7 -29.
Krantenartikel • Vaak geen auteur
Krantenartikel TEKSTREFERENTIE (Demoor, 23 januari 2010) BRONNENLIJSTREFERENTIE Demoor, F. (23 januari 2010 ). Het strategisch plan. De Standaard, 10.
eindwerken TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE (Bolle, 2010) Bolle, M. (2010). Evenementen en veiligheid: een praktijkgericht beleidsinstrument inzake evenementenorganisatie [bachelorproef]. Kortrijk: KATHO IPSOC. (Abid, 2010) Abid, S. (2010). ‘Het is mijn schuld niet’. Bevorderen van sociale vaardigheden bij jongeren met gedragsproblemen in de eerste graad (BSO) van het secundair onderwijs [eindwerk]. Kortrijk: KATHO IPSOC.
Andere ‘grijze’ literatuur TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE (Bleys, 1999) Bleys, P. (1999). Voorstellen en bedenkingen vanuit het algemeen welzijnswerk bij het rapport van de commissie internering [nota]. Turnhout: CAW. (OCMW Gent, 2003) OCMW Gent (2003). Waarmee kan ik u helpen? [brochure]. Gent: OCMW. (Wydooghe, 2005) Wydooghe, B. (2005). Politieke, sociale en economische geschiedenis [cursus]. Kortrijk: KATHO IPSOC. Opmerking: zelfde principe voor alle mogelijke vormen van niet gepubliceerd bronnenmateriaal, zoals bv. PPT in het kader van een les, jaarverslagen van een organisatie, …
Elektronische bronnen • Met doi-code – Tijdschriftartikelen, boeken, bijdragen uit boeken – Doi-code • Digital object identifier • Op eerste pagina van artikel/via ‘detail’ zoekresultaat in Limo – Referenties idem als de ‘gedrukte’ bronnen + extra vermelding doi-code
Elektronische bronnen met DOI TEKSTREFERENTIE (Wantenaar, 2006) Geen punt na DOI ≠ ISBN BRONNENLIJSTREFERENTIE Wantenaar, S. (2006). Pesten via internet. Je weet vaak niet wie het doet. Maatwerk, 7, 4 -7. Doi 10. 1007/BF 03070616
Elektronische bronnen zonder DOI, wel vrij online raadpleegbaar TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE (Maes, 2010) Maes, M. (2010). Armoede bij Belgische ouderen tijdens de overgang van werk naar pensionering. Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid, 51(1), 3 -32. Geraadpleegd via http: //socialsecurity. fgov. be (Van Maris, 2010) Van Maris, B. (2010). "Jaj sprreekt Nederlands! Dat is te kek!": Nederlands in buitenlandse films en boeken. Onze Taal, 79(4), 96 -98. Geraadpleegd via http: //www. onzetaal. nl (Trappeniers, 18 augustus 2009) Trappeniers, A. (18 augustus 2009). Humor in reclame is soms te ver gezocht. De Standaard. Geraadpleegd via http: //www. destandaard. be url wordt niet onderlijnd Geen punt na URL
Elektronische bronnen zonder DOI, raadpleegbaar via DATABANK TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE Hazelhof, Heck & Bruggeman, Hazelhof, T. , Heck, K. , & Bruggeman, G. (2011). Een 2011) gewaarschuwd verzorgende telt voor twee. Een nieuwe kijk op omgaan met agressie. Denkbeeld, (3), 8 -11. Geraadpleegd via www. springerlink. com (Trappeniers, 18 augustus 2009) Trappeniers, A. (18 augustus 2009). Humor in reclame is soms te ver gezocht. De Standaard. Geraadpleegd via http: //academic. gopress. be (Walgrave & Vettenburg, 2006) Walgrave, L. , & Vettenburg, N. (red. ) (2006). Herstelgericht groepsoverleg. Geraadpleegd via http: //www. google. be/books
Andere elektronische bronnen (website, webpagina, …) TEKSTREFERENTIE (“Omgaan met agressie: wat kun je doen”, 2015) Of (www. leren. nl) BRONNENLIJSTREFERENTIE Omgaan met agressie: wat kun je doen (2015). Geraadpleegd op 5 oktober 2015, op http: //www. leren. nl/cursus/socialevaardigheden/agressie/omgaan-met-agressie. html
Juridische Bronnen TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (BS, 18 maart 1993) Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (18 maart 1993). Belgisch Staatsblad, 58015814. Camerabewaking op de arbeidsplaats is enkel toegelaten voor het nastreven van één van de volgende doeleinden die duidelijke en expliciet door de werkgever moeten worden omschreven (“CAO nr. 68”, 16 juni 1998) Cao nr. 68 van 16 juni 1998 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de camerabewaking op de werkplaats. Geraadpleegd op 5 oktober 2015, op http: //www. belgium. be/nl/werk/arbeid scontract/bescherming_van_persoonlijk e_levensfeer/cameras/
Audiovisueel Materiaal TEKSTREFERENTIE (De Bont & Spielberg, 2002) (Aerts & Ledeganck, 20 januari 2011) BRONNENLIJSTREFERENTIE De Bont J. (Prod. ), & Spielberg, S. (Reg. ). (2002). Minority Report [film]. USA: Dreamworks. Aerts, B. , & Ledeganck, S. (20 januari 2011). Steekpartijen in Vlaanderen [TV-uitzending]. Brussel: Vlaamse Radio- en Televisieomroep/Eén.
Persoonlijke communicatue TEKSTREFERENTIE B. Wydooghe en L. Gheysen (persoonlijke communicatie, 6 september 2010) beweren dat …. Ook andere instanties hebben deze problemen aangekaart (B. Wydooghe & L. Gheysen, persoonlijke communicatie, 6 september 2010). BRONNENLIJSTREFERENTIE /////
Indirecte referenties TEKSTREFERENTIE BRONNENLIJSTREFERENTIE Groenen (2000, in Goethals, 2006) Goethals, J. (2006). Abnormaal en delinkwent. De geschiedenis en het functioneren van de wet tot bescherming van de maatschappij. Antwerpen: Kluwer.
Lay-out Bronnenlijst
Wat als? • Bron met een organisatie als auteur – Eerste verwijzing: organisatie voluit schrijven • In een recentelijk verschenen jaarverslag van Kind en Gezin [K&G] (2010)…. – Vanaf tweede verwijzing mag je afkorting gebruiken • Volgens K&G (2010) …. Tekst Kind en Gezin (2010) Of …. (Kind en Gezin, 2010) Vanaf tweede verwijzing K&G (2010) of … (K&G, 2010) Bronnenlijst Kind en Gezin (2010). Jaarverslag 2010. geraadpleegd op 5 oktober 2015, op www. kindengezin. be
Wat als? • Geen auteur – Titel in verwijzing opnemen • Titel van artikel of bijdrage tussen “…” – (“Wenselijke algemene preventie”, 2007) • Titel van boek/tijdschrift niet tussen “…” – … (Weglopen: weg … van wat? , 2003)
Wat als? • Geen auteur Tekst (Abnormaal en delinkwent …, 1990) (“pesten via internet”, 2006) (De Standaard, 13 januari 2010) of (“Het strategisch plan”, 23 januari 2010) Bronnenlijst Abnormaal en delinkwent. De geschiedenis en het functioneren van de wet tot bescherming van de maatschappij. (1990). Antwerpen: Kluwer. Pesten via internet. (2006). Je weet vaak niet wie het doet. Maatwerk, 7, 4 -7. Doi 10. 1007/BF 03070616 Het strategisch plan (23 januari 2010). De Standaard, 10
Wat als? • Een bron zonder publicatiedatum – Afkorting z. d. Tekst (Goethals, z. d. ) bronnenlijst Goethals, J. (z. d. ). Abnormaal en delinkwent. De geschiedenis en het functioneren van de wet tot bescherming van de maatschappij. Antwerpen: Kluwer.
Wat als? • Een bron zonder auteur en publicatiedatum Tekst (Abnormaal en delinkwent …, z. d. ) (“pesten via internet”, z. d. ) Bronnenlijst Abnormaal en delinkwent. De geschiedenis en het functioneren van de wet tot bescherming van de maatschappij. (z. d. ). Antwerpen: Kluwer. Pesten via internet. (z. d. ). Je weet vaak niet wie het doet. Maatwerk, 7, 4 -7. Doi 10. 1007/BF 03070616
Wat als? • Een bron zonder pagina’s – de afkorting ‘z. p. ’ – Vooral van belang in de bronnenlijst • Tenzij je in de tekst verwijst naar citaat Tekst (Becker & Seligman, 1981) Bv. bij citaat : (Becker & Seligman, 1991, z. p. ) Bronnenlijst Becker, J. , & Seligman, C. (1981). Welcome to the energy crisis. Journal of Social Issues, 37(2), z. p.
- Slides: 45