Informatica 6 besturingssystemen Informatica 6 2 besturingssystemen Taak

Informatica - § 6 besturingssystemen

Informatica - § 6. 2 besturingssystemen Taak: Organisatie van processen programma hardware gebruiker besturingssysteem

Opbouw computersysteem

Software overzicht Software Systeem Applicatie Beheersprogr. Utilities Ontwikkelprogr. Algemeen Specifiek Besturingssyst. Disktools Programmeertl. Tekstverw. Management Informatie Database management Beveiliging compiler Spreadsht. Productiebesturing Prestatie Presentatie Communicatie Database

Soorten besturingssystemen z MS DOS z Windows 9 x z OS2 z Mac OS z Linux z UNIX z Windows NT z Novell Netware z Solaris z Banyan Vines z MVS z OS/390 Zijn standalone OS’en Zijn netwerk of mainframe OS’en

Stuurprogramma’s (drivers) Alle handelingen op computer monden uit in opdracht voor videokaart hardwarespecifieke programma’s OS driver hardware

Zet de computer aan. . . starten controle config. B. I. O. S. -chip (ROM) ‘boot’en RAM (rand)apparatuur setup O. S. startapplicaties gebruiker

Functies van OS Job management (taakbeheer) Process management (procesbeheer) Resource management (beheer van hulpbronnen)

Taakbeheer Taak 1 Stap 2 Stap 3 Taken beëindigen Taak 2 Stap 1 Stap 2 Taak 3 Stap 1 Stap 2 (deel)taken in volgorde zetten Taakbeheer takenstroom 2 Stap 3 1 Taken accepteren (of afwijzen) Stap 1 2 Stap 2 1 Stap 1

Procesbeheer lijst met wachtende processen bijhouden Taak 1 Taak 2 takenstroom Taakbeheer Stap 3 Stap 2 Stap 1 Taak 3 Stap 2 Taak 4 proces kiezen Stap 1 Stap 2 Stap 3 proces starten Procesbeheer

Welk proces eerst? Prioritering hoge prioriteit takenstroom Taakbeheer Stap 3 Stap 2 lage prioriteit Stap 1 Stap 2 Stap 1 z ‘laag’ proces nauwelijks aan bod bij druk verkeer z elk proces moet wachten op beurt z ‘wachtend’ proces blokkeert de anderen

Welk proces eerst? Timeslicing tijd in sec. bij 5 processen (bv. ) 0, 000 Gebruiker 1 0, 100 Gebruiker 2 0, 200 Gebruiker 3 0, 300 Gebruiker 4 0, 400 Gebruiker 5 0, 500 Gebruiker 1 0, 600 Gebruiker 2 0, 700 Gebruiker 3 0, 800 Gebruiker 4 0, 900 Gebruiker 5 z ieder proces krijgt 20% toegewezen z 80% van de tijd niet aan de beurt z ‘wachtend’ proces blokkeert anderen niet z ieder proces komt aan bod z niet bij randapparatuur, bijvoorbeeld printer

Resource management (beheer van hulpbronnen) Hulpbronnen zijn: Randapparatuur: printer, plotter, toetsenbord, muis, scanner, webcam, microfoon Input-Output (I/O) beheer Geheugen: intern geheugen extern geheugen Geheugenbeheer

I/O beheer snel maar klein Buffering Spooling niet elk proces wordt aangeno men I/O proc Buffer CPU Buffer langzaam maar groot HD elk proces wordt aangeno men

Geheugenbeheer Partitionering geheugenruimte P 1 P 2 P 3 P 4 P 6 P 5 z elk programma aaneengesloten z uitvoering van sommige programma’s stokt z geheugen niet optimaal gebruikt

Geheugenbeheer Paginering geheugenruimte P 1 P 2 P 1 P 3 P 2 P 4 P 4 P 3 P 5 P 6 1 1 2 3 1 2 1 z elk programma opgedeeld in gelijke delen z pagina’s niet noodzakelijk aaneengesloten z geheugen optimaal gebruikt z alleen noodzakelijke delen in RAM, rest op HD z CPU doet veel administratie

Netwerk Besturingssystemen Multi user z Meerdere gebruikers tegelijk z Gelijktijdig gebruik van programma’s en bestanden y m. b. v. record locking: alleenrecht op dat deel van programma z Toegang d. m. v. autorisatie y naam, y wachtwoord, y gebruikersrechten

UNIX z Overdraagbaar, flexibel, krachtig en stabiel z Commando georiënteerd: ygeen graphical user interface (GUI; vgl. Macintosh, Windows). ynu grafische schil verkrijgbaar (Motif ) z Vele varianten: y. Free. BSD y. Linux (Linus Thorvaldson maakte Unix geschikt voor standalone computers)

De UNIX structuur Applicatie Machine Unix-shell Unix-kernel z Shell: y. Accepteert en interpreteert opdrachten y. Roept de UNIX-kernel aan om ze uit te voeren z Kernel: y. In RAM-geheugen y. Toewijzen van geheugen y. Reacties op gebruikers

Enkele UNIX commando’s Opdracht Wat doet UNIX? Cp Bestanden kopiëren Grep Bestand doorzoeken op bepaalde tekenreeks Help Hulp bestand wordt aangeroepen Kill Uitvoering van een proces stoppen Ls Een lijst van bestanden geven in huidige directory (map) Mail Berichten uitwisselen tussen gebruikers Pr Bestand afdrukken Ps Rapporteren over de processtatus Rm Bestand(en) verwijderen

Master / slave architectuur z De server is master, het werkstation is slave y‘master’ bepaalt proces-, taak- en bronnenbeheer ygeen problemen in één enkel LAN z Echter, bij moderne netwerken y meerdere LAN’s met elkaar verbonden y ieder LAN heeft meerdere servers y ingewikkeld! z Oplossing: client / server architectuur

Client / server architectuur Proces gesplitst in subtaken een verdeeld over een aantal computers Database (gegevensbeheer) Applicatie (proces) Presentatie (interface) servers client Three tier

Verdelen, is dat nou nodig? z Bij 200 clients? klantgegevens? printer-server? proxy-server? Verzoek Momentje Verzoek Splelin? Splelin? Spelling! Spelling! Respons

Client/server basis eigenschappen z Transparante toegang ygebruiker merkt ‘niets’ van server yalle functies lijken op client aanwezig z GUI ystandaard GUI yelk programma kent standaard werkwijze z Dynamische toewijzing ysubtaak toegewezen aan geschikte server ynetwerkbesturingssysteem zorgt automatisch voor die taakverdeling