In deze les Model Geweldloze Communicatie Weerbaarheid verhogen

In deze les • • • Model Geweldloze Communicatie Weerbaarheid verhogen Taal van de giraf en de jakhals Principes uit Geweldloze Communicatie Valkuilen van Geweldloze Communicatie

DUBBEL

Waarnemen • Naakte feit onderscheiden van het gevoel dat het oproept • Zien, horen, voelen… zonder te oordelen § Anders wordt de boodschap als kritiek ervaren

Waarnemen • Enkele praktische handvatten: § Gebruik van werkwoord ‘zijn’ v Leggen mensen vast op een eigenschap § § Gebruik van veroordelende werkwoorden Stellige/absolute uitspraken Eigen meningen/conclusies als waarheid nemen Generaliseren

Verzoeken • Waarnemen, voelen en nodig hebben… § Laatste stap in GC = verzoeken • Met begrip en actie reageren • Aangeven wat je wel wilt, i. p. v. niet = positieve actietaal

Verzoeken • Negatief verzoek roept weerstand op • Concreetheid is belangrijk • Andere valkuil is enkel ongemak uiten en ervanuit gaan dat ons verzoek wel duidelijk is • Check of de ander het juist begrepen heeft Hoe concreter/duidelijker hoe beter!

Eisen • Je toon is bepalend • Verzoek komt over als eis wanneer… De andere denkt dat er schuld of straf volgt Hoe vaker we anderen zich schuldig laten voelen als ze niet aan onze verzoeken voldoen, hoe groter de kans is dat onze verzoeken als eisen overkomen.

Eisen • 2 reactie mogelijkheden § Onderwerpen § rebelleren • Verzoek wordt eis als we geen begrip opbrengen • Schuldig laten voelen = eis • Negatieve consequentie hangt al in de lucht

Eisen Enkele voorbeelden VERZOEK EIS Zou je de kast willen opruimen? Je mag niet oordelen voor anderen! Wil je iets voor me doen? Zorg dat je tegen volgende keer het verslag gelezen hebt! Wil je me vertellen wat jij er van vindt? Zullen we de rust even bewaren? positief uitnodigend negatief en bedreigend

DUBBEL

Praktische toepassing Concreet ziet dit er zo uit:

Model Geweldloze Communicatie • Waarnemen § Objectieve waarnemingen § Slechte waarnemingen: v Veel werkwoord ‘zijn’ gebruiken v Stellige uitspraken v Generaliseren v Eigen mening als waarheid verkondigen

Waarnemen • Naakte feit onderscheiden van het gevoel dat het oproept • Zien, horen, voelen… zonder te oordelen § Anders wordt de boodschap als kritiek ervaren

Waarnemen • Enkele praktische handvatten: § Gebruik van werkwoord ‘zijn’ v Leggen mensen vast op een eigenschap § § Gebruik van veroordelende werkwoorden Stellige/absolute uitspraken Eigen meningen/conclusies als waarheid nemen Generaliseren

Model Geweldloze Communicatie • Voelen § 4 basisgevoelens: v. Blij v Bang v Boos v Bedroefd • Let op misbruik van quasi gevoelens

Model Geweldloze Communicatie • Behoeften § § § Fysieke Relationele Spirituele Autonome luchtige • • • SYNONIEMEN: Belangrijk Willen Verlangen Fijn verrijken • Pseudo behoeft: ‘Je moet er voor mij zijn’

Model Geweldloze Communicatie • Verzoeken § Je moet er ‘nee’ op kunnen antwoorden, anders spreekt men van een eis § Concreet & haalbaar

Verzoeken • Waarnemen, voelen en nodig hebben… § Laatste stap in GC = verzoeken • Met begrip en actie reageren • Aangeven wat je wel wilt, i. p. v. niet = positieve actietaal

Verzoeken • Negatief verzoek roept weerstand op • Concreetheid is belangrijk • Andere valkuil is enkel ongemak uiten en ervanuit gaan dat ons verzoek wel duidelijk is • Check of de ander het juist begrepen heeft Hoe concreter/duidelijker hoe beter!

Eisen • Je toon is bepalend • Verzoek komt over als eis wanneer… De andere denkt dat er schuld of straf volgt Hoe vaker we anderen zich schuldig laten voelen als ze niet aan onze verzoeken voldoen, hoe groter de kans is dat onze verzoeken als eisen overkomen.

Eisen • 2 reactie mogelijkheden § Onderwerpen § Rebelleren • Verzoek wordt eis als we geen begrip opbrengen • Schuldig laten voelen = eis • Negatieve consequentie hangt al in de lucht

Eisen Enkele voorbeelden VERZOEK EIS Zou je de kast willen opruimen? Je mag niet oordelen voor anderen! Wil je iets voor me doen? Zorg dat je tegen volgende keer het verslag gelezen hebt! Wil je me vertellen wat jij er van vindt? Zullen we de rust even bewaren? positief uitnodigend negatief en bedreigend

Praktische toepassing • Voelt soms ongemakkelijk • Communicatie is symmetrisch § 2 tegenstrijdige standpunten naast elkaar plaatsen § Wat zijn de fundamenten van de standpunten? § Bekijk mogelijke oplossingen op basis van deze fundamenten

Praktische toepassing Concreet ziet dit er zo uit:

Praktische toepassing Concreet ziet dit er zo uit:

Praktische toepassing • Vermijd valkuil van beargumenteren: § Begin je fundament met ‘ik’ en niet ‘jij’ § Vermijd absolute uitspraken (zoals ‘zo is het’) § Zoek woorden die beschrijven wat je ervaart en voelt (zoals ‘ik vrees dat…’)

Valkuil Concreet ziet dit er zo uit:

Weerbaarheid verhogen • Persoonlijke en psychiatrische weerbaarheid • Opkomen voor jezelf & de andere in zijn waarde laten • Voldoende ruimte voor jezelf en anderen

Weerbaarheid verhogen • Onderdelen hiervan zijn: § § § Dingen weigeren Hulp vragen Kritiek geven en ontvangen Je grenzen aangeven Je niet afreageren op anderen

Taal van de giraf en de Jakhals • Giraffentaal § Communicatie van het hart § Lange hals symbool van verbinding § Zijn kwaliteiten staan voor compassie, vrede en harmonie

Taal van de giraf en de Jakhals • Jakhalzentaal § Bevrediging van directe behoeften § Houden nergens rekening mee § Zijn kwaliteiten staan voor hebzucht en egoïsme

Taal van de giraf en de Jakhals • Leer de verschillen tussen beide kennen • Kies bewust welke taal je toepast • Jakhalzentaal is denken in ‘juist’ of ‘fout’ Hiermee zijn we opgevoed

Taal van de giraf en de Jakhals • Maak kennis met de giraf § Groot hart -> ‘een groot hart hebben’ § Ruwe tong -> iets grofs omzetten in iets bruikbaar § Lange benen -> ver zien en overzicht houden v Nadeel = kwetsbaar § Voelhoorntjes -> goed op zichzelf letten v en-en, niet of-of

Taal van de giraf en de Jakhals • Werken met giraffenoren § Metaforisch: v Merk op wat er in je omgaat en wat er rond je gebeurt § § Neem de tijd om te luisteren Negeer oordelen, kritiek of verwijten Betekenis achter boodschappen ontcijferen Eerst naar jezelf luisteren

Taal van de giraf en de Jakhals • Werken met giraffenoren § Afgestemd op binnen en buiten § Wat zit verscholen achter het verhaal? § Enkele vragen stellen: v Wat is er aan de hand? v Wat zijn de feiten? v Welke behoeften heb ik? v…

Taal van de giraf en de Jakhals • Giraffentaal samengevat § § Aandacht richten op ons binnenste Accepteren van gevoelens en behoeften Interesse van gevoelens van andere Aandacht hebben voor een positieve insteek

Taal van de giraf en de Jakhals • Even stoom afblazen § § Soms heb je het even gehad Alles is zwaar, lastig en vervelend Ventileer, stamvoet, bekritiseer… HET LOST NIETS OP, je wordt er niet beter van

Taal van de giraf en de Jakhals • Even stoom afblazen § Methodische aanpakken v Zorg dat je rustig bent: doe iets fysiek v Onderdruk je gevoelens niet v Voel je ergernis en boosheid v Geef uiting aan wat je dwars zit v Voel terug je ergernis v Uit weer wat je dwarszit …

Taal van de giraf en de Jakhals • Spannend terrein om te ontginnen Oordelen die we hebben, zeggen veel over onszelf Verleg de aandacht van buiten naar binnen Schelden is makkelijker dan zelfonderzoek Last van schuld, schaamte, gebrek aan zelfvertrouwen… § Naar binnen toe jakhalzen § §

Taal van de giraf en de Jakhals • Spannend terrein om te ontginnen § Giraffentaal erbij halen v Stel de juiste vragen § Eerst door onrust, dan pas in stilte terechtkomen § Onrust gaat naar buiten § Onzekerheid gaat naar binnen

Taal van de giraf en de Jakhals • Welke jakhalzen zijn er? § § § Normbepaler Aanvaller Beoordelaar ruziezoeker Slachtoffer … Aandacht richten op verschillen, Niet op overeenkomsten

Taal van de giraf en de Jakhals • Welke jakhalzen zijn er? § Constant vergelijken § Interpreteren en manipuleren § Grote controledwang uit angst om grip te verliezen

Taal van de giraf en de Jakhals • Welke jakhalzen zijn er? § Enkele doelen om na te streven: v Geef aan wat je vindt van het gedrag van een ander v Maak duidelijk wat de ander je hebt aangedaan v Aantonen dat je weet hoe het wel moet v Draag adviezen en oplossingen aan v…

Taal van de giraf en de Jakhals • Welke jakhalzen zijn er? § § § Luister naar je innerlijke jakhals Maar… laat hem niet uitgroeien tot een volwassene Gebruikt ongenuanceerde taal Slaat flink om zich heen Giraffentaal komt goed van pas v Geduld & mildheid

Taal van de giraf en de Jakhals • (h)erken je jakhals § § Veroordelen Verantwoordelijkheid ontkennen Verlangens verwoorden als eis Verdienen; straffen en beloningen

Taal van de giraf en de Jakhals • Werken met giraffen en jakhalzen § Zoektocht: v Lach er eens om v. Luidop je gevoel uiten

Taal van de giraf en de Jakhals • Over straffen en belonen § Elke generatie wordt anders opgevoed § Opvattingen veranderen § Goed gedrag belonen + slecht gedrag negeren = jakhalzengedrag; het is manipuleren

Taal van de giraf en de Jakhals • Over straffen en belonen § Amerikaanse psycholoog Burrhus Skinner v Gedrag beïnvloeden met beloningen v Heeft gedrag een innerlijke motivatie? v Leidt tot competitie v Zelfde principe bij afspraken maken het is geen verzoek maar een eis

NIET OPGENOMEN

Principes van geweldloze aanpak • Bestraffende macht § Ergens een oordeel over hebben § Via straf probeer je gedrag aan te passen • Beschermende macht § Ter bescherming van basisbehoeftes

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Omgaan met macht en kracht § § § Handelen uit eigenbelang Geen rekening houden met anderen Je autoritaire gezag gebruiken Vaak in kind-ouderrelaties Kracht is helder, open en eerlijk Vormen van macht

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Omgaan met macht en kracht § Macht in communicatie -> 1 + 1 = 1 § Kracht in communicatie -> 1 + 1 = 3

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Defensief gedrag § Afsluiten van gevoelens die andere over je hebben -> Je negeert ze § Angst blijft zitten

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Tegenaanval inzetten § Explosief materiaal § Leidt nooit tot een oplossing § Wapenstilstand = hoogst haalbare

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Over iets anders gaan praten § Ander onderwerp aankaarten § subtiel

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Kracht van hysterie § § Groot drama creëren Overlevingsmechanisme Niet TE voorzichtig worden Niet direct reageren, laat de bui overgaan

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Opzettelijk kwetsen § Vorm van machtsuitoefening § Onzekere mensen -> te weinig zelfliefde § Blijf uit de energie weg

Valkuilen Geweldloze Communicatie • Worsteling om je eigen behoeften opzij te zetten § Niet tegenspreken, maar luisteren § Onderdrukking van jezelf § Zet je eigen agenda opzij

Valkuilen Geweldloze Communicatie • RICHTLIJNEN voor een luisterend gesprek § We gaan ervanuit dat iedereen zijn eigen gevoelens het beste kent § We vermijden defensief gedrag § We gaan risico’s niet uit de weg § We gaan zorgvuldig om met luisterenergie