Immanuel Kant Zientziari dagokion problema Zientzia Fenomenoen gaineko
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Zientzia: Fenomenoen gaineko ikerketa Jainkoa, mundua eta nia EZ DIRA FENOMENOAK Metafisikan erabiltzen diren judizioak ez dira zientifikoak
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Judizioen sailkapena Duten forma kontuan harturik: Judizio analitikoak: • Predikatua subjektuaren barne dago. • Subjektua aztertzen badugu predikatua dagokiola ikusten dugu. • Ez dute gure jakintza zabaltzen. “Osotasuna zatiak baino handiagoa da” Judizio sintetikoak: • Predikatua ez dago subjektuaren barne. • Predikatua ez da nahitaez subjektutik eratortzen. • Gure jakintza zabaltzen dute. “Nafarren estatura 1, 70 metrokoa da, bataz beste. ”
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Judizioen sailkapena Duten materia kontuan harturik: A priorizko judizioak: • Bere edukia ez dago esperientziaren menpe. • Beharrezkoak dira: “horrelakoak dira eta ezindira bestelakoak izan”. • Unibertsalak dira. “Osotasuna zatiak baino handiagoa da” A posteriorizko judizioak : • Bere edukia esperientziaren menpe dago. • Probableak dira. • Ez dira beharrezkoak eta ez unibertsalak. “Nafarren estatura 1, 70 metrokoa da, bataz beste. ”
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Judizioen sailkapena Duten materia eta forma kontuan harturik: A priorizko judizio analitikoak: “Osotasuna zatiak baino handiagoa da” A posteriorizko judizio sintetikoak : “Nafarren estatura 1, 70 metrokoa da, bataz beste. ” A priorizko judizio sintetikoak : “Bi puntuen arteko distantzia motzena marra zuzenarena da. ” • Sintetikoa da: predikatua ez da nahitaez subjektutik eratortzen. Distantzia: ezaugarri kuantitatiboa da. Zuzena izatea: ezaugarri kualitatiboa da. • A priorizkoa da: Egia izatea ez dago errealitatearen menpe, beharrezkoa eta unibertsala da.
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Judizioen sailkapena David Hume: I. Kant: • “Relations of ideas” • “a priorizko judizio analitikoak” • “Matters of facts” • “a posteriorizko judizio sintetikoak” “a priorizko judizio sintetikoak” • Fenomenoen gainekoak dira. • Beharrezkoak dira. • Unibertsalak dira. zientziak Matematika Fisika
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Jakintza zientifikoak eduki behar dituen ezaugarriak: • Enpirikoa izatea: • Fenomenoen gainekoa izatea, • subjektuak esperientziaren bidez ezagutzen duena izatea. • A priorizkoa izatea: • Beharrezkoa izatea, • Unibertsala izatea.
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Kausalitatearen printzipioa “Efektu orok badu bera eragin duen kausa bat. ” Unibertsala eta beharrezkoa da. Kausalitatearen legea gure ulermenak esperientziako fenomenoei aplikatzen dien lege bat da
Immanuel Kant: Zientziari dagokion problema Ondorioa: Metafisika ezin da zientziatzat hartu Ezin ditu a priorizko judizio sintetikoak eratu Ezin ditugu noumenoak ezagutu, baina horrek ez du esan nahi existitzen ez direla-
Immanuel Kant: Ezagutzaren gaineko teoriaren ondorioak Subjektibismoa: Subjektuak objektuari ezaugarriak ematen dizkio. Fenomenalismoa: Ezagut dezakegun errealitate bakarra fenomenoena. Idealismo traszendentala: Ezagutzen dugun errealitatea: ulermenak jasotzen dituen sentimenezko inpresioak. Fenomenoak. Subjektuarengandik at dagoena ezin dugu ezagutu. Kritizismoa: Ezagutzaren gaineko teoria = arrazoimen hutsa kritikatzea: Zer ezagutu daitekeen eta zer ez.
- Slides: 9