Immanuel Kant Etikari dagokion problema Kantek esan zuen

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema Kantek esan zuen bera baino lehenagoko etikak “etika materialak” zirela Giza ekintza Zoriona Ongi bat lortu - Plazerra (Epikuro) - Giza izateak dituen gaitasunen perfekzioa. (Aristoteles) - Jainkoa begiestea. (Etika kristaua)

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema Etika materialak Etika formala A posteriorizkoak: Zoriona emango digun ongia zein den proposatzen dute esperientzian oinarriturik A priorizkoa: Ez da esperientzian oinarritzen, arrazoian baizik. Kontua ez da zer gertatzen den baizik zer gertatu BEHAR duen. Egoistak: Edo interesaturik. Zerbait lortu nahian. Interesik gabekoa: Eduki zehatza dute, jokabideari buruzko aholkuak ematen dituzte Adibidez: hamar aginduak Ez du edukirik, ez digu esaten zer egin behar dugu, guk gure arrazoimenari begira erabakiko dugu. Helburu finko bat dute: ongia eginez salbazioa edo zoriona lortuko dugu Gure jokabidea ez dago bideratuta inongo helburura Erabiltzen duen adierazpena Inperatibo hipotetikoa da: “honela jokatzen baduzu orduan hau lortuko duzu” Erabiltzen duen adierazpena inperatibo kategorikoa da, honetan ez dago baldintzarik Etika heteronomoa da: Subjektuaren kanpoko instantzia batek ezartzen ditu arauak: Ohitura, autoritatea, . . . Etika autonomoa da: Subjektuak berak ezartzen dizkio bere buruari arauak.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema “DEN HORI” ETA “IZAN BEHAR DEN HORI” Ezin dugu esan zer dagoen ongi eta zer dagoen gaizki gertatzen denari erreparatuz gero. Kontua da zer gertatu beharko lukeen. BETEBEHARRAGATIK JOKATZEA

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema BETEBEHARRAGATIK JOKATZEA Betebeharragatik jokatu behar dugu Eta ez betebeharrarekin bat etorriz.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema BETEBEHARRAGATIK JOKATZEA Betebeharragatik jokatu behar dugu Eta ez gure jokaerak ekar lezakeen onurarengatik.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema BETEBEHARRAGATIK JOKATZEA Ongi Giza ekintzaren moraltasuna Gaizki Borondate ona Ongi Betebeharra “Borondate gaiztoa” Gaizki Interesa

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema BETEBEHARRAGATIK JOKATZEA Irizpide unibertsala baten arabera Inperatibo kategorikoa • Ez interes jakin bati lotua. • Ez esperientziatik eratorritako irizpide baten arabera. • Baldintzarik gabekoa. • Nola jokatu behar dugun agintzen duena, ez zer egin behar dugun agintzen duena. “Jokatu behar dut nire jokaera gidatzen duen maxima lege unibertsal bihurtzeko modukoa izatea nahian. ” “Maxima”: Subjektuak bere buruari ezartzen dion agindua. “Legea”: Gizartean indarrean dagoen agindua.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Betebeharrez jokatzeak askatasuna dakar berekin. Giza ekintzaren moraltasuna borondate onez jokatzean datza, beraz askatasunez. “Nahi dudana egiten dut” “Gorputzak dituen guren menpe” “Naturaren menpe” “Egin behar dudana egiten dut” Askatasunez Gurek eskatzen didana menperatuz.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Askatasuna moraltasunaren oinarria da. Askatasunik gabe ez dago moraltasuna.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Betebeharra egiteak saria merezi du Betebeharra ez egiteak zigorra merezi du. Bestela zentzurik gabeko izango zen. Horrek ez du esan nahi sariarengatik jokatu behar dugula

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Ongia nagusituko dela pentsatu behar dugu.

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Askatasunik gabe ez dago moraltasuna. Betebeharra egiteak saria merezi du Betebeharra ez egiteak zigorra merezi du. Ongia nagusituko dela pentsatu behar dugu. ASKATASUNA ARIMAREN HILEZKORTASUNA JAINKOA

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK ASKATASUNA Betebeharrez jokatzea askatasunez jokatzea da. Askatasunez jokatzea erabakitzea da. NIA badago, beraz ARIMAREN HILEZKORTASUNA Bizitza honetan ezinezkoa perfekzio moral lortzea. da Pentsatu behar dugu giza ekintzari dagokion saritzea edo zigortzea gauzatu behar dela. JAINKOA Azken batean delako berma. ongia nagusituko Ongiak saria jasoko duelako berma

Immanuel Kant: Etikari dagokion problema ARRAZOIMEN PRAKTIKOAREN POSTULATUAK Askatasuna, arimaren hilezkortasuna eta Jainkoa Arrazoimen praktikoak eratzen dituen suposizioak dira, gure jokaera zentzua ematearren. Arrazoimen teorikoak ezin ditu horien existentzia frogatu.