im alanlarnn yapmnda kullanlan bitkiler Hazrlayan Yk Lis
Çim alanlarının yapımında kullanılan bitkiler Hazırlayan: Yük. Lis. Öğr Duygu ALGAN
Buğdaygil Çim Bitkileri • SERİN İKLİM ÇİM BİTKİLERİ • İngiliz Çimi (Lolium perenne L. ) • İngiliz çimi çim alanlarının yapımında en çok kullanılan türlerden birisidir. Asya’nın ılıman kuşağı ile Kuzey Afrika’nın yerli bir bitkisidir. Koyu yeşil yaprakları tüysüz ve parlaktır. Çok kardeşlenen bir bitki olduğundan uygun bir şekilde ekilen ve bakımı yapılan İngiliz çimi tekdüze bir bitki örtüsü oluşturur.
• Genel olarak kısa ömürlü çok yıllık bir bitki olarak kabul edilir. Karışımlardan 3 -4 yıl sonra kaybolmaya başlar. Bazı çeşitler, yazları nemli ve serin, kışları ılıman geçen bölgelerde daha uzun ömürlüdür. İngiliz çimi aşırı soğuk, sıcak ve kuraklıktan çok zarar görür. Gölgeye dayanımı oldukça zayıftır. En iyi gelişimini drenajı iyi, verimli, nem tutabilen topraklarda yapar. Nötr veya hafif asit topraklarda(ph 6 -7) iyi gelişir. Su göllenen topraklarda büyük zarar görür. Toprak tuzluluğuna orta derecede dayanıklıdır.
İngiliz Çimi Park ve bahçeler 2. Spor alanları 3. Karayolları 4. ve değişik amaçlı çim alanlarının yapımında çok kullanılır. 1.
• Tohumla üretilir. Oldukça iri olan tohumları kolayca çimlenir ve gelişir. Çim bitkisi olarak geliştirilen çeşitler 2 cm’den daha kısa biçilemezse kış aylarında ağır çimlenme şartlarına uzun süre dayanırlar. İngiliz çimi ile yapılan karışımlarda biçim zamanı ve biçim yüksekliği çok önemlidir. Biçimin 2 cm’den daha derinden yapılması İngiliz çiminin seyrekleşmesine ve kısa sürede ölmesine yol açar. Uzun ömürlü bir çim alanı için biçimin 3 -5 cm yüksekten yapılması önerilir. Büyüme mevsiminde azotlu gübrelemeye iyi cevap verir. Bu dönemde aylık 2 -5 gr/m 2 N • uygulanması gerekir. İngiliz çiminin kurağa dayanımı çok zayıf olduğundan sulama düzenli yapılmalıdır.
• İtalyan Çimi (Lolium multiflorum Lam. ) • İtalyan çimi Güney Avrupa , Kuzey Afrika ve ön Asya’da doğal olarak yetişir. Genel olarak İngiliz çimine benzerse de kaba yapısı, uzun boyu ve açık yeşil yaprakları ile kolayca ayrılabilir. Bir veya iki yıllık bitki olan italyan çiminin soğuya ve sıcağa dayanımı çok zayıftır. İngiliz çimi gibi nemli, serin, kışları ılıman geçen ve düzenli yağış alan bölgelerde iyi gelişir. Verimli , nötr veya hafif asit topraklarda iyi uyum gösterir. Tohumla üretilir. Kolay çimlenen tohumlar kuvvetli bir fide meydana getirir. Çim alanları için ingiliz çimi gibi uygun bir bitki değildir. Karışımlara ancak hızlı bir gelişme ve örtü tabakası oluşturmak amacı ile alınır. Hızlı gelişmesi ve rekabet gücünün üstün olması nedeniyle karışımlardaki oranını %20’nin altında olması istenir.
• Biçim yüksekliğinin 3 -5 cm’den daha az olmaması önerilir. Gübreleme ve bakım işlemleri ingiliz çimine benzerlik gösterir. Karışımlarda oranının düşük olması nedeni ile italyan çimi için özel bir bakım yapılmaz.
• Çayır Salkımotu (Poa pratensis L. ) • Avrupa ve Asya kıtalarının doğal bir bitkisi olan çayır salkım otu tüm dünyada en fazla kullanılan çim bitkilerinden birisidir. Uzun ömürlü bir bitkidir. Çok sık ve ince yapılı bir yeşil alan oluşturur. Yaprakları tipik kayık şeklinde, tüysüz, mavi-yeşil renklidir. Çimlenme ve sürme hızının yavaş olması nedeni ile tesisi oldukça zordur. Ancak uygun şartlarda kök sapları ile hızla yayılır. Rekabet gücü çok yüksektir.
• Çayır salkımotu serin ve nemli bölgelerde çok iyi gelişir. Sıcak ve kurak dönemlerde büyümesi yavaşlar. Suya ihtiyacı çok fazladır. Sıcak dönemlerde sulama yapıldığı halde büyümesi yavaşlar. Çayır salkımotu ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde çok iyi bir yeşil alan oluşturur. Kışa dayanıklılığı oldukça yüksektir. Gölgeye çok dayanıklı değildir. Tam güneş ışığı alan veya yarı gölge bölgelere ekilmelidir. Basılmaya ve çiğnenmeye orta-iyi derecede dayanıklıdır. Nemli , drenajı iyi, verimli, nötr veya hafif asit (ph 6 -7) toprakları sever. Drenajı bozuk , fazla asit topraklarda kısa sürede seyrekleşir.
• Çayır Salkımotu Park 2. Bahçe 3. Oyun 4. ve spor alanları için yapılan karışımlarda çok kullanılır. 1.
Çayır salkımotu tohumla üretilir. Tohumla küçük olduğu gibi çimlenmesi geç, fideleri çok zayıftır. Uygun bir şekilde yetiştirilen çayır salkımotu , kaliteli bir çim örtüsü oluşturur. Kısa boylu olduğundan biçime çok dayanıklıdır. Ortalama 2. 5 cm yükseklikten biçilmesi önerilir. Derin biçimlerde seyrelme görülebilir.
• 4. ) Kılçıksız brom(Bromus inermis Leyss. ) • Yem bitkisi olarak önem taşıyan kılçıksız brom kalın sapları ile seyrek yapıda kalitesiz bir çim oluşturur. Çok kuvvetli bir bitkidir. Her türlü topraklarda yetişebilir. Yarı kurak bölgelerde yol kenarı veya eğimli alanların yetiştirilmesi amacı ile kullanılır. Derinden biçime , basılmaya ve çiğnenmeye dayanımı çok zayıftır.
Kırmızı yumak (Festuca rubra L. ) Çim alanlarının yapımında çok yaygın olarak kullanılan bir türdür. İnce yapraklı , kısa boylu ve çim kalitesi yüksek bir bitki olan kırmızı yumak gölgeye dayanıklılığı ile tanınır.
Koyun yumağı( Festuca ovina L. ) • Yumak şeklinde gelişen , kısa boylu , Avrupa Asya ve Kuzey Amerika ‘da doğal olarak yetişen bir çim bitkisidir. Uzun ömürlü bir bitki olan koyun yumağı kurağa ve soğuğa çok dayanıklıdır. Kumlu ve fakir topraklarda iyi gelişir. Basılmaya ve çiğnenmeye oldukça dayanıklıdır. Koyun yumağı tohumla üretilir. Tohumları oldukça küçüktür.
• Kamışsı yumak (Festuca arundinacea Schreb ) • Avrupa ve Akdeniz çevresinde yabani olarak yetişen kamışsı yumak diğer çim türlerine göre uzun boylu , kaba yapılı , kalın ve sert yapraklıdır. Yumak şeklinde gelişen bitki oldukça sık yapıda bir çim örtüsü oluşturur. Uzun ömürlü olan bir bitki olan kamışsı yumak serin ve nemli bölgelerde iyi gelişir. Derin köklü olması nedeni ile sıcağa ve kurağa diğer çim türlerinden daha iyi dayanır. Gölgeye dayanımı orta derecede , basılmaya ve çiğnenmeye dayanımı ise yüksektir. Alkali ve tuzlu topraklarda diğer çim türlerinden daha iyi gelişir. Biçim yüksekliği 4 -6 cm kadar olmaktadır. Derin biçimlerden zarar görür. Bu nedenle ince ve kaliteli çim istenilen alanlara uygun değildir.
Sülüklü tavusotu (Agrostis stolonifera L. ) Avrupa ve Asya’nın ılıman kuşağında doğal olarak yetişen sülüklü tavusotu çim bitkisi olarak tüm dünyaya yayılmıştır. Sülükleri ile kısa sürede yayılması ince ve ve narin yaprakları ve derin biçime dayanıklılığı ile çok kullanılan bir çim bitkisidir.
Narin tavusotu (Agrostis tenius Sibth. ) Son yıllarda çim alan bitkisi olarak kullanılan Agrostis türlerinden birisidir. Serin ve nemli bölgelerde kullanılan narin tavusotu bazı kaynaklarda Agrostis capillaris Huds. veya Agrostis vulgaris With. olarak tanımlanır. Uzun ömürlü bir bitkidir. Kış soğuklarına karşı dayanımı sülüklü tavusotundan daha zayıftır. Kurağa dayanımı zayıf, sıcağa dayanımı oldukça iyidir. Nemli , ince yapılı , verimli ve asit (ph 5. 56. 5) topraklarda başarılı sonuçlar alınır.
SICAK İKLİM ÇİM BİTKİLERİ Bermuda çimi (Cynodon dactylon L. Pers ) Çim alanlarında çok kullanılan bir türdür. Tropik veya subtropik bölgelerde yaygın olarak kullanılır. Gerek köksap gerekse sülüklerle yayılan Bermuda çiminin rengi açık yeşilden koyu yeşile kadar değişebilir. Uzun ömürlü bir bitkidir. Kurağa ve sıcağa dayanımı çok iyidir. En iyi gelişimini ortalama sıcaklığın 25 o. C’nin üzerinde olduğu alanlarda yapar. Basılmaya ve çiğnenmeye dayanımı çok iyidir. Gölgeye dayanımı ise zayıftır. Çok değişik toprak şartlarında gelişebilir. Ancak iyi drenajlı , ince yapılı ve verimli topraklarda hızla yayılır.
Yatık olarak geliştiğinden derin biçimlerden fazla zarar görmez. Genel olarak 1. 5 -2. 5 cm biçim derinliği ideal olarak kabul edilir. Kaliteli bir çim için biçim düzenli ve sık yapılmalıdır. Sulamaya ve gübrelemeye çok iyi bir tepki gösterir. Çıkıştan sonra hızla yayılmaya başlar. Ekim döneminde toprak sıcaklığının 15 0 C’ nin üzerinde olmasına özen gösterilmelidir.
Uganda çimi (Cynodon sp. ) Uganda çimi vejetatif olarak sürgün parçaları ile üretilir. 3 -5 cm uzunluğunda kesilen sülük parçalarının ekimi veya 10 -50 cm uzunluğunda hazırlanan sülüklerin belirli aralıklarla açılan şerit hendeklere veya ocaklara dikim yöntemi ile alan Uganda çimi ile kaplanabilir
• Çimotu (Zoysia) türleri • Çimotu türleri nemli, tropik ve subtropik bölgelerde kullanılır. Kuvvetli köksap ve sülüklerle yayılan çimotlarının yaprakları kalın ve serttir. Bu nedenle biçimi oldukça güçtür. Vejetatif olarak sülük parçaları ile üretilen çim otlarının dikimden sonra ilk büyüme hızı oldukça yavaştır. Kurağa ve sıcağa dayanımı yüksek buna karşılık kışa dayanımı zayıftır. Gölgeye dayanımı çok iyidir. En uygun gelişimini ince yapılı , iyi drenajlı ve hafif asit (ph 6 -7) topraklarda yapar. Japon çimi tuzluluğa karşı dayanımı oldukça zayıftır.
Baklagil Çim Bitkileri Ak Üçgül (Trifolium repens L. ) Güneydoğu Avrupa’nın doğal bir bitkisi olan ak üçgül yem bitkisi olarak büyük önem taşır. Nemli ve serin bölgelerde sülükleri ile hızlı gelişmesi nedeni ile otlatmaya, çiğnenmeye iyi dayanır. Uzun ömürlü bir bitkidir. Derin biçime çok dayanıklı olması nedeniyle her türlü çim örtüsünde canlılığını korur. Kurağa ve sıcağa dayanımı zayıftır. Soğuğa dayanımı ise oldukça yüksektir. Biçime çok dayanıklıdır. Bu nedenle derinden biçilen karışımlarda çok çabuk yayılır. Ak üçgül tohumla üretilir.
• Melez Üçgül(Trifolium hybridum L. ) • Nemli , serin bölgelerde doğal olarak bulunur. Su göllenen , asit topraklara iyi uyum sağlar. Sıcağa ve soğuğa dayanımı çok zayıftır. Kara yolları kenarlarında veya kullanılmayan alanlarda karışımlara alınır. Ancak çim alanlarında kullanımı çok sınırlıdır. Çoğunlukla buğdaygil çim alanlarında yabancı ot olarak kendiliğinden gelişir.
• Yonca ( Medicago sativa L. ) • Yonca bazı ülkelerde yol kenarları , park ve bahçeler için hazırlanan karışımlarda kullanılır. Ancak çok yaygın bir çim bitkisi değildir. Kurağa ve soğuğa dayanıklıdır. Çok değişik iklim ve toprak şartlarında gelişebilir. Tohumla üretilir. Başlangıçta yavaş gelişen bitkiler sonra hızla büyümeye başlarlar.
• Alaca Taçotu (Coronilla varia L. ) • Özellikle ABD’de erozyon kontrolü, yamaçların ve karayollarının yeşillendirilmesi amacı ile kullanılır. Çok yıllık bir bitkidir. Sülüklerle geniş alanlara yayılabilir. Alaca taçotu çoğunlukla tohum, bazen vejetatif olarak çoğaltılabilir. Ekim yılında gelişmesi yavaştır. Daha sonra hızla yayılmaya başlar. Nemli ve serin bölgelerde çok iyi gelişir. Kurağa ve soğuğa dayanımı yüksektir.
Diğer Familyalardan Çim Bitkileri • Karaçim (Ophiopogon japonicus ) • Zambakgiller (Liliaceae) familyasına bağlı olan karaçim , yumak şeklinde gelişir. Buğdaygil çim bitkilerine benzer. Bitkiler 25 -30 cm kadar boylanır. Köksapları ile oldukça yavaş yayılır. Karaçim koyu gölge ve serin alanlarda başarılı sonuçlar vermesi ile tanınır. İri ağaçların gölgelerine iyi dayanır. Gölge alanlarda fazla sulanmadan gelişebilir.
• Dikondra(Dikondra repens) • Güneşli veya gölge şartlarda gelişebilir. Toprak seçiciliği yoktur. Ancak toprağın düzenli nemli olması gerekir. Soğuğa dayanımı zayıftır. O 0 C’nin altındaki sıcaklıklardan çok zarar görür. Basılmaya ve çiğnenmeyede dayanımı çok zayıftır. Genellikle fazla biçim yapılmayan gölge ve yarıgölge alanlarda yetiştirilmesi önerilir. Dikondra tohumla veya çelikle üretilebilir. Sık dikilen yerlerde dikondra hızla yayılır.
Festuca rubra
Festuca ovina
Festuca arundinacea
Zoysia
Coronilla varia
Dichondra repens
Ophiopogon japonicus
ANIT PARK İLE İLGİLİ BİLGİLER q 1992 yılında yapılmıştır. q 14928 m 2 ‘lik bir alan içerisindedir. Bu alanın 6787 m 2’si çim alanı , 7546 m 2’si beton zemin , 587 m 2’si çocuk alanı ve 10 m 2’si çicek alanı olarak kullanılmaktadır.
ÇİM ALANLARINDA KULLANILAN TOHUMLARIN KARIŞIMLARI v% 30 Lolium perenne v%30 Festuca rubra v% 30 Poa pratensis v% 10 Festuca ovina
Ø Ekim zamanı ekim ayının sonuna kadar belli aralıklarla yapılmaktadır. M 2’ ye 60 gr tohum atılmaktadır. Ø Kasım –Aralık sonu m 2 ‘ye 0, 02 m 3 yanmış elenmiş ahır gübresi atılmaktadır. Ø Nisan ayında 1 kez , Mayıs ayında 1 -2 kez, Haziran ayında 2 kez , Temmuz ve Ağustos ayında 3 kez , Eylül ayında 3 kez ve Ekim ayında 1 kez biçim yapılmaktadır. Ø Özellikle Temmuz –Ağustos aylarında 11. 00 -14. 00 saatleri arasında sulama yapılmaktadır.
Kaynaklar q. Açıkgöz. E 1995. Bursa. Çim alanlar yapım ve bakım tekniği.
BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
- Slides: 39