III KMYASAL MCADELE NEML NOKTALAR Masraf kazan analizinin

III. KİMYASAL MÜCADELE • • • ÖNEMLİ NOKTALAR: Masraf, kazanç analizinin yapılması, Fitotoksisite: Bu nedenle çoğu ekim öncesi uygulanır. Nematisidlerin çoğu spesifik değildir, topraktaki yararlıları da etkiler. Toprakta, yer altı sularında kalıntıları fazladır. Görünmeyen hedefleri vardır, bu nedenle her yer ilaçlanır ama nematodlar bir alanda her yerde değilidr. cation. Kimyasalın Hareket ve kalıcılık özelliği bilinmeli. Kimyasal lethal doza ulaşınca, etkisinin ardından parçalanabilmeli, bitkinin gelişmesi ve toprağın normal organik yapısının gelişimine imkan verebilmelidir. Kimyasalın uygulanacak miktarı ve uygulama şekli bilinmelidir. Uygulama şekilleri zor olmamalıdır. İnsanlara olan toksisitesi, sağlığa olumsuz etkileri, üret, m, depolama ve satış dahil tüm aşamalarda risk içermemelidir. Memelilere yüksek seviyede toksik olmamalı ve karsinogenik bileşikler taşımamalıdır.

Kimyasal nematisidler 2 ana kategori altında incelenir: 1. Fumigantlar, 2. Non-fumigantlar. Fumigantlat, uçucu olup, toprak içine dağılırlar. Non-fumigantlar ise, mekanik olarak toprağa çok iyi karıştırılmalıdır.

• • • • Non-fumigant Nematicidler 1. carbamatlılar, 2. Organophosphatlılar, ve bazı alternatifler. 1. Carbamatlar O O-C-NH-CH 3 Toprağa uygulanır Örn. Temik : Rhone-Poulenc(aldicarb), bulunuşu : 1965 Kontak ve sistemik nematicid, insecticid, akarisid, granul formulasyonda Kategory I pestisid Dünya sağlık örgütüne göre: Yer altı sularına karışma riski fazlan

• Furadan: firma: Mobay(carbofuran)Bulunuş: 1969 • Kontak ve sistemik nematicid, insectsid • Granulve sıv formulasyonda • Kategory I pesticide • EPA’ya göre: kuşlara toksik

• Vydate: Firma: Dupont(oxamyl), bulunuş: 1972 • Kontak ve sistemik nematicid, insektisid • Sıvı formulasyon • Kategory I pesticide

• Standak: Üretici : Rhone-Poulenc (aldoxycarb) Bulunuş: 1976 • Kontak ve sistemik nematicid, insektisid • Sıvı formulasyon? • Kategory I pesticide

. Organikfosfatlılar: P ve S içerirler. Toprağa uygulanırlar. Örn. Dasanit: Üretici Mobay (fensulfothion) Bulunuşu: 1957 • Kontak nematisid, insectisid. • granul ve sıvı formulasyon • Kategory I pesticide • • •

• Mocap : Üretici: Rhone-Poulenc (ethoprop) Bulunuş: 1963 • Kontak nematicid, insektisid • Granul ve sıvı formulasyon • Kategory II pesticide

• Nemacur: üretici: Bayer(phenamiphos, fenamiphos) Bulunuş: 1969. • Kontak ve sistemik nematicid, insektisid. • granul (10 G ve 15 G) ve sıvı (Nemacur 3) formulasyon. Nemacur 3 formulasyonu ağaç ve bağ alanlarında kullanılır. • Kategory I pesticide • Aktif madde: (35%): Ethyl 3 -methyl-4(methylthio)phenyl-(1 methyl)phosphoramidate

• . Diğerieri: • Clando. San (Hala var mı? ) Üretici: Igene(chitin+urea) Bulunuş: 1985? ? • Kitinolytic fungusları arttırır. • granul formulasyon

• Di. Tera : Üretici: Abbott Labs. Valent Biosciences • (fungal metabolit) Bulunuş: 1996? ? • antibiotik • Sıvı formulasyon • Di. Tera ES, sıvı • Di. Tera G ve Di. Tera WDG ise granul. • Memelilere hedef dışı organizmalara etki bakımından çok iyi.

• • • • Fumigant Nematisidler 2 ana grup altınd incelenebilir: 1. halogenli hydrocarbonlar, 2. Methyl isothiocyanate salıcılar. 1. Halogenli hydrocarbonlar: Hepsi Br veya Cl içerir. Örn. CH 3 Br Toprak içine ya da üzerine uygulanır. Chlor-O-Pic: Üretici: Great Lakes, Arvesta, (96. 5% - 99% chloropicrin) (CCl 3 NO 2). Bulunuş: 1908 Toprak fumigantı gaz formulasyon Uygulamdan sonra örtülme ister. Fitotoksik Kategory I pesticide

• Meth-O-Gas: üretici: Great Lakes(100% methyl bromide) Bulunuş: 1932 • Toprak fumigantı • gaz formulasyon • Örtülmelidir • Fitotoxic • Kategory I pesticide

• Brom-O-Gas: üretici: Great Lakes(98. 6% methyl bromide, 1. 4% chloropicrin) Bulunuş: ? • Toprak fumigantı • gaz formulasyon • Örtülmelidir • Fitotoxic • Kategory I pesticide

• Terr-O-Gas: Üretici: Great Lakes(33 -100% methyl bromide, 67 -0% chloropicrin) Bulunuş: ? • Toprak fumigantı • gaz formulasyon • Örtülmelidir • Fitotoxic • Kategory I pesticide

• Telone II: üretici: Dow(1, 3 -dichloropropene) Bulunuş: 1956 • Toprak fumigantı • Sıvı formulasyon • Örtülmelidir • Fitotoxic • Kategory I pesticide • Pek çok yerde kullanımı sınırlı • Telone EC damlama sulama ile uygulanır.

• Telone ilaçlı ve ilaçsız lahana

• Telone C-17 Üretici: Dow(73% 1, 3 dichloropropene, 17% chloropicrin) Bulunuş: 1956 • Toprak fumigantı • Sıvı formulasyon • Fitotoxic • Kategory I pesticide • Kullanımı sınırlı

• • Methyl isothiocyanate salıcılar: CH 3 -N=C=S grup içerirler Suya uygulanırlar. Örn. Vapam / Soilprep/Metam. Sodium. Manufacturer: Stauffer(sodium methyl dithiocarbamate)Introduced: 1954 Toprak fumigantı Sıvı formulasyon Fitotoksik Kategori III pestisit

TOPRAK ENJEKTÖRÜ İLE NEMATİSİT UYGULANMASI

CH 3 Br İLE FUMİGASYON

1995 Kimya Nobel Ödülleri Paul Crutzen Mario Molina F. Sherwood Rowland • Paul Crutzen Max-Planck-Institute for Chemistry, Mainz, Germany • 1933, Amsterdam doğumlu, Alman vatandaşı. • Meteorology doktoralı, 1973. • Nitrogen oxideslerin ozona zarar verdiğini buldu • Mario Molina MIT, Cambridge, MA, USA • 1943, Mexico City, Mexico doğumlu, U. S. vatandaşı. • Fiziksel kimya doktoralı, University of California, Berkeley. • CFCs in ozona zarar verdiğini buldu • F. Sherwood Rowland University of California, Irvine CA, USA • 1927, Delaware, Ohio, USA doğumlu. • Kimya doktoralı, University of Chicago, 1952. • CFC lerin ozona zarar verdiğini buldu.

Ekim öncesi uygulanan nematisitler oransal Fumigantlar uçuculuk $/Acre Methyl Bromide - Tarped 100 2, 000 - Nontarped 100 600 -1, 000 Chloropicrin 72 1, 200 1, 3 -Dichloropropene(1, 3 -D. Telone II) 17 100 -500 Methyl isothiocyanate 1 150 -400 ( Metam Sodium, Vapam, Basamid) Organik fosfatlılar ve Karbamatlılar Ethoprop (Mocap) 0. 005 Carbofuran (Furadan) ≈0 Aldicarb (Temik) ≈0 Fenamiphos (Nemacur – not in US) Oxamyl (Vydate) ≈0 50 -250 ≈0

FİDANLIKLARDA methyl Bromide ALTERNATİFLERİ Mc. Kenry - http: //www. uckac. edu/nematode) 1. Telone II @35 gpa, 250 ppm/2 ACRE v. APAMdan birkaç hafta sonra 2. Vapam (250 ppm) karıklara, 3. Vapam (<75 gpa) sulama suyuyla birlikte İYİ TOPRAK İŞLEME VE BİTKİ BESİN MADDESİ İLAVESİ ŞART

DAYANIKLILIK • Konukçu= Nematodun beslenmesinin ve üremesinin gerçekleşebildiği bitkilerdir. Örn. Ceviz, Pratylenchus vulnus’un konukçusudur. • Hassas= Bitki ve nematos araındaki bağımsız ilişkinin beslenme ve üreme kısmının nematod lehine gelişerek, zararın meydana geldiği bitkilerdir. Örn. Ceviz, Pratylenchus vulnus’a hassastır.

Dayanıklı: • Tamamen nematodun üremesi ile ilgilidir. Varyeteler ya da kültürler arasında farklılık olup, üreme gerçekleşmez ya da çok az gerçekleşir.

Vertikal dayanıklılık= tek genli dayanıklılık • Bitki varyetesi, ırklara karşı değişik hassasiyet gösterir. Bu karakter 1 ya da az sayıda genin etkinliğindedir. • Örn. Lycopersicon esculentum’daki M. incognitaya karşı Mi geni ile kazanılan dayanıklılık. • Örn. SCN ye bazı soya varyetelerinin tek genle kazanılmış dayanıklılığı

Horizontal dayanıklılık= çok genli dayanıklılık • Dayanıklı ırk ya da biotip, uniform olup, seleksiyonda karşılacak baskı azalmıştır. • Örn. Globodera pallida’ya karşı Solanum vernei’de görülen dayanıklılık.

Resistant/Not Resistant

İmmun • Nematodun hem beslenmesinin hem de üremesinin desteklenmediği bitki kültivarları ya da varyeteleridir. • Örn. M. javanica’ya Vitis champinii immun reaksiyon gösterir.