II NTE COKU ve HEYECANI DLE GETREN METNLERR

II. ÜNİTE: COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER(ŞİİR) 1 - Şiir İnceleme Yöntemi 1. 1. Zihniyet 1. 2. Yapı İçindekiler sunulmuş, Konunun yeri gösterilmiş Renk kullanımı 1. 3. Tema 1. 4. Şiir Dili 1. 5. Ahenk 1. 6. Gerçeklik ve Anlam 1. 7. Şiir ve Gelenek 1. 8. Yorum 1. 9. Metin ve Şair 2 - Şiir Okuma 3 - Manzume ve Şiir

ŞİİR VE GELENEK Ara geçiş resmi kullanılmış

KONU BAŞLIKLARI • Gelenek Edebiyattaki Gelenek Şiirdeki Gelenek Konu başlıklarına yer verilmiş Ok kullanımı • Türk Edebiyatı Dönemleri • Türk Edebiyatı Şiir Geleneği - Halk Şiiri Aşık Tarzı Halk Şiiri Anonim Halk Şiiri Tekke-Tasavvuf Halk Şiiri - Divan Şiiri - Modern Şiir Öz Şiir(saf şiir) Toplumcu – Gerçekçi Şiir Garip(I. yeni) Akımı Şiiri II. Yeni Şiiri

“Gelenek” İfadesi Sizde Neleri Çağrıştırıyor ? Gelenek kavramıyla «doğrudan ilgili» resim kullanılmış, tartışma sağlanıyor

Sanat Ürünleri Mimari Nesnelerin yerlerşiminde Eserler denge, Yiyecek İçecekler Halk Oyunları Merkezin vurgulanması Her bir maddenin animasyonla gelmesi Video ikonu, kendine ve öğrencilere hatırlatma İnançlar İkonun yerlerşim yeri güzel Çevremizdeki Kültür Öğeleri Geleneksel Kıyafetler Edebi Eserler

Gelenek, bir toplumda kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel miras, alışkanlıklar, bilgi, töre X 8 satır kuralına uyulmamış ve davranışlar bütünüdür. “Gelenek” sözcüğü, edebiyatta ” Kötü bir slayt X Slayt başlığı yok geçmişten günümüze aktarılan ve oradan da gelecek Vurgu için renkler kullanılmış. kuşaklara iletilecek olan yazılmış, yaratılmış tüm eserler ile o eserlerde belirlenen ortak zevk ve kültür mirası” anlamında kullanılmıştır. Şiirde ise genel olarak “şiirin üretilme sürecinde şairi yönlendiren ilke ve kurallar bütünü, şairin benimsediği, bağlı kaldığı zevk ve anlayış” anlamı öne çıkmıştır.

Şiir geleneği daha önce yaşamış • X Slayt başlığı yok şairlerin eserleriyle oluşur. Geleneği • 8 satır kuralı …ok oluşturan şairler arasında sanat • Resimlerle destekleme, animasyonu. MEVLANA • Vurgu için renk kullanımı anlayışı bakımından bir ortaklık vardır. Dil, tema, yapı bakımından birbirleriyle benzer şiirler yazan şairler, bir geleneği başlatırlar. YUNUS EMRE

Her şairin elinde, kendinden önceki şairlerin eserlerinden oluşan bir • X Slayt başlığı yok malzeme bulunur. Şair, bu • 8 satır kuralı …ok • Resimlerle destekleme, • Vurgu için renk kullanımı, malzemeden kendine uygun olanı KARACAOĞLAN anahtar kelime yeni bir bağlam içinde, kendi çağının çizdiği çerçeveye uygun olarak kullanır. AŞIK VEYSEL

Tarih boyunca halı ve kilim motiflerinde gelişme ve değişmeler görülmektedir. Ustaçırak ilişkisine göre öğrenilen bu zanaatta bazı • X Slayt başlığı yok temel motifler kullanılır. Zaman içinde bu • 8 satır kuralı …X motifler değişikliğe uğrayarak farklı şekiller • Resimlerle destekleme, • Vurgu için renk kullanımı almışlardır. Bu durum, halı ve kilim dokumada da geleneğin etkili olduğunu gösterir. Bazı motifler temelde çok fazla değişmeden yüzyıllarca önceden değişmeden günümüze gelebilmiştir.

Kültürel farklılaşma ve farklı kültürlerle etkileşim, dil anlayışının değişmesi gibi unsurlar, farklı şiir • X Slayt başlığı yok geleneklerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. • Resim kullanımı • Yerleşim (ortalanmış) diğer slaytlardan farklı

TÜRK EDEBİYATI DÖNEMLERİ İslamiyet Öncesi Türk Şiiri İslami Dönem Türk Şiiri Batı Etkisinde Gelişen Türk Şiiri • Slayt başlığı VAR Tanzimat Şiiri Sözlü Edebiyat Dönemi Divan Şiiri • Yerleşim ok Halk Şiiri Servet-i Fünun • Kategorilendirme ile görselleştirme ok Şiiri Aşık Şiiri (Beşeri Aşk) Yazılı Edebiyat Dönemi Anonim Şiir (Beşeri Aşk) Tekke Şiiri (İlahi Aşk) Fecri Ati Şiiri Milli Edebiyat Şiiri Cumhuriyet Devri Türk Şiiri

TÜRK EDEBİYATINDA ŞİİR GELENEĞİ • Slayt başlığı var HALK ŞİİR GELENEĞİ • Başlıkla ilgili resim kullanımı MODERN ŞİİR GELENEĞİ • Yerleşim (ortalanmış) • 9_2_Materyal_Tasarimi_dld. ppt sunumu çizgi kullanımı bütünlük etkisi DİVAN ŞİİR GELENEĞİ

HALK ŞİİR GELENEĞİ Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra, halk arasında gelişen edebiyat • Slayt başlığı var geleneğidir. Halk kültürünü, değerlerini, • 8 satır kuralı. . ok • İlgili resim ok. halkın duyuş ve düşünü yansıtan, halkın ruhundan doğmuş bir edebiyattır. İslâmiyet’ten önceki sözlü edebiyatın devamı niteliğindedir ve hâlâ varlığını sürdürmektedir.

HALK ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ ü Konuşma diliyle oluşmuş sade bir dil kullanılmıştır. • Slayt başlığı var ü Hece ölçüsü (en çok 7'li, 8'li, 11'li kalıplar) kullanılmıştır. ü Nazım birimi dörtlüktür. • Listeleme kullanılmış (özellikleri anlatıyor) ü Anlatım yalın, içten, canlı ve akıcıdır. • 8 satır kuralı ok. ü Genellikle yarım ve tam uyak kullanılır. ü Aşk, savaş, ayrılık, yiğitlik, doğa, tasavvuf konuları işlenir. ü Şiirler "bağlama" adı verilen saz eşliğinde doğaçlama olarak söylenmiştir.

• Önemli, • Sunumunun neredeyse yarısında, Dersi toparlamak, dikkat çekmek için araya karikatür koyulması, ki karikatürün de doğrudan ders içeriğiyle ilgili olması. . ok.

HALK ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ(1) ü Toplum için sanat anlayışını taşır. • Slayt başlığı var ü Söyleyiş güzelliği değil, konu ön planda tutulmuştur. ü Şiirlerin başlığı yoktur. • 8 satır kuralı ok. • Listeleme kullanılmış (özellikleri anlatıyor) ü Şiirlerde mahlas kullanma geleneği vardır. ü Geniş halk kitlelerine hitap eder. ü Köroğlu, Dadaloğlu, Karacaoğlan, şık Veysel, Yunus Emre bu edebiyatın başlıca temsilcileridir.

HALK ŞİİR GELENEĞİ AŞIK TARZI HALK EDEBİYATI ANONİM HALK ŞİİRİ • TEKKE(TASAVVUF) Slayt başlığı var HALK ŞİİRİ Din dışı konular Söyleyeni belli işlenir. “Aşık" olmayan, halkın denen saz şairleri ortak yaratımıyla • Yerleşim (ortalanmış) • 9_2_Materyal_Tasarimi_dld. Dini konuların ppt sunumu çizgi kullanımı işlendiği şiirlerdir. bütünlük etkisi En önemli ürünü var. Nazım oluşan ürünlerdir. ilahidir. Nefes, biçimleri: koşma, Mani, türkü, nutuk, şathiye, semaî, varsağı, destan, bulmaca, devriye, deme. destan; nazım tekerleme, ninni. türleri: güzelleme, koçaklama, taşlama , ağıt.

DİVAN ŞİİRİ GELENEĞİ X. yüzyıldan sonra Türkler arasında yayılan ve yerleşen İslâmiyet, Arap ve İranlılarla her alanda bağların • X 8 satır kuralı yok • Slayt başlığı var kurulmasını, edebiyat alanında da ortak bir düşünce ve zevkin doğmasını • Resimler var • Başlıkla ilgili resim kullanımı sağlamıştır. Medrese kültürüyle yetişen aydın şairler, Arap ve İran edebiyatının etkisinde kalarak eserler yazdılar. Böylece divan edebiyatı doğmuş oldu.

DİVAN ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ üArapça-Farsça-Türkçe karışımı (Osmanlıca) ağır bir dili vardır. • Slayt başlığı var üAşk, şarap, güzellik, tasavvuf konuları ağırlıklı olarak işlenir. üYüksek zümreye hitap eder. üAruz ölçüsü kullanılmıştır. • 8 satır kuralı ok. • Listeleme kullanılmış (özellikleri anlatıyor) üGenellikle tam ve zengin uyak kullanılır. üKonuya değil, söyleyiş güzelliğine önem verilir. üNazım birimi ağırlıklı olarak beyittir. ü Şiirlere özel bir ad, başlık konmaz.

DİVAN ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ(1) ü Toplumsal konulara değinilmemiş, "sanat için sanat" anlayışı benimsenmiştir. • Slayt başlığı var • 8 satır kuralı ok. • Listeleme kullanılmış ü Söz sanatlarına, mecazlı söyleyişlere çok yer verilir. (özellikleri anlatıyor) • Resim var. • Bir önceki slaytın devamı ü Soyut bir edebiyattır. başlıkta numara ile belirtmiş, • Keşke öncekini 1 bunu 2 olarak ü Şiirlerde mahlas kullanma geleneği numaralandırsaymış vardır.

DİVAN ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ(3) ü Mazmunlara çokça yer verilir. Duygu ve düşünceler özgün bir anlatımla ortaya konmaz. • Slayt başlığı var • 8 satır kuralı ok. ü Fuzuli, Baki, Nedim, Nef'i, Nabi, Şeyh Galip en önemli • Listeleme kullanılmış (özellikleri anlatıyor) temsilcilerindendir. • Resim var. • Bir önceki slaytın devamı başlıkta numara ile belirtmiş, ü Mehmet Akif Ersoy, Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı • Keşke öncekini 1 bunu 2 olarak gibi ünlü şairlerimiz divan şiiri geleneğinden beslenerek numaralandırsaymış yepyeni bir şiir tarzı yaratmışlardır.

MODERN ŞİİR GELENEĞİ Cumhuriyet döneminin ilk elli yılı, her Slayt başlığı var • Yeni konuya geçişi alanında da büyük yenilik, zenginlik ve vurgulayabilirdi, başlık slaydı kullanabilirdi • 8 satır kuralı ok. OKTAY RIFAT çeşitlilik gösterir. Denilebilir ki "yenilik" • Resim var. HOROZCU alanda olduğu gibi sanat ve edebiyat • bu dönemin başlıca özelliğidir. Düz yazı yerine madde ifadeleri daha iyi olurdu aslında Bu dönemin bazı şairleri halk ve divan edebiyatındaki bazı unsurları kullanarak yeni bir şiir tarzı yaratmıştır. CAHİT SITKI TARANCI

MODERN ŞİİR ÖZELLİKLERİ ü Uyak, ölçü gibi unsurları kullanmak gerekli görülmez. ü Şiirlerde iç ahenk ön plandadır. • Slayt başlığı var ü Genellikle serbest nazım kullanılır. • 8 satır kuralı ok. (9 satır) • Listeleme kullanılmış ü Birim zorunluluğu yoktur. Nazım birimi dizedir. (özellikleri anlatıyor) • numaralandırsaymış ü Modern şiirler hem imgeye hem sese dayanır. Anlam geriye itilmiştir. ü Modern şiir, geleneği özümseyerek yeniden yaratma yolunu seçmiştir. ü Konu yönünden belli bir sınırlaması yoktur. ü Şairler şiirlerinde mahlas kullanmaz. ü Sözcükler çağrışım yönünden zengindir.

MODERN ŞİİR ÖZELLİKLERİ(1) üDilin anlam yönü, imgeyle ortaya çıkar. üBireysel duygular ön plandadır. • Slayt başlığı var ü Somuttan çok, soyut duygu ve düşüncelere yaslanır. • 8 satır kuralı ok. (uzun metin üHer şiirin bir başlığı vardır. Bazı şairler modern şiir geleneğine bağlı kısaltılmalı) • Listeleme kullanılmış olmakla birlikte halk veya divan şiirinden de yararlanmayı (özellikleri anlatıyor) • Resim var. sürdürmüşlerdir. Örneğin Ahmet Kutsi Tecer, halk şiirinden; Atilla İlhan, • Bir önceki slaytın devamı başlıkta numara ile belirtmiş, divan şiirinden yararlanmıştır. • Keşke öncekini 1 bunu 2 olarak üAnlam yönünden birimler arasında belli bir akış ilişkisi vardır. Bu numaralandırsaymış nedenle birimlerin yerleri değiştirilemez.

Öz Şiir (Saf Şiir) Akımı ü İç ahenk çok önemlidir. ü Mecaz ve imgelerle yüklüdür. ü Serbest nazım kullanılır. ü Şekil güzelliği önemlidir. ü Bireysel temalar işlenir. AHMET MUHİP DIRANAS ü Kafiye, redif ve ses benzerliklerinden yararlanılır. ü Cahit Sıtkı Tarancı, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Muhip Dıranas önemli temsilcilerindendir.

Toplumcu-Gerçekçi Şiir ü Serbest nazım kullanılır. ü Toplumsal konular işlenir. ü Anlatım açıktır. ü İçerik önemlidir. ü Nazım Hikmet, Sabahattin Ali önemli temsilcilerindendir. SABAHATTİN ALİ

Garip (I. Yeni) Akımı Şiiri ü Ölçü, uyak, şekil unsurları önemsizdir. ü Süslü, sanatlı anlatımdan kaçınılır. ü Sıradan insanlar ve basit konular şiire girer. ü Serbest nazım kullanılır. ü Orhan Veli Kanık önemli temsilcilerindendir. ORHAN VELİ KANIK

II. Yeni Şiiri ü Yoruma açık olan kapalı şiirler yazılmıştır. ü Şiirde soyutlamalara gidilmiştir. ü Duyguya ve çağrışıma yaslanılmıştır. ü Serbest nazım kullanılır. ü İlhan Berk, Ülkü Tamer, Edip Cansever önemli temsilcilerindendir. İLHAN BERK

KAYNAKLAR 1. http: //www. edebiyatogretmeni. org/siir-ve-gelenek/ • Kaynaklar verilmiş güzel 2. www. eba. gov. tr • Ders yine bir karikatür, 3. Güvender yayınları Türk Edebiyatı Kitabı toparlayıcı slayt ile bitirilebilirdi. TEŞEKKÜRLER