IEC 62271 200 Orta Gerilim Panolar Kullanm Alanlar

IEC 62271 -200 Orta Gerilim Panoları Kullanım Alanları TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

TARIK HÜRCAN 0533 613 0130 tarik@takvim. in tarik. hurcan@gmail. com TARIK HÜRCAN Slayt 2 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Şartnameler / Standartlar TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

IEC (International Electrotechnical Commission) 1900’lü yıllarda elektrik alanında hızlı bir şekilde kaydedilen ilerlemeler, sanayi, günlük yaşam gibi bir çok alana elektrik enerjisini girmesine imkan sağlamıştır. Ancak üretilen ürünler arasındaki kavram ve kıyaslama açısından ortaya çıkan farklılıklar temel bir sorun haline gelmiştir. 26 -27 Haziran 1906 tarihinde bir çok ulusun standart kuruluşları İngiltere’nin başkenti Londra’da, bir araya geldi. Oturum başkanlığını Alexander Siemens’in yaptığı toplantılar neticesinde elektrik alanında standartlar için bir komisyon oluşturulmasına karar verildi. Günümüzde IEC elektrik, elektronik ve ilgili alanlarda standartları hazırlayan uluslararası organizasyondur. Verimlilik, çevreye karşı olan etkiler, güvenlik, performans kriterleri göz önüne alınarak standartlar oluşturulmaktadır. Bu standartlar ülkelerin kendi standartlarını oluştururken temel aldığı ve uluslararası ticarette teknik konularda ve sorunlarda referans olarak alınmaktadır. TARIK HÜRCAN Slayt 4 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Orta Gerilim Pano Standardı IEC 60298 1990 -2007 IEC 62271 -200 2003 yayın yılı - 2007 geçerlilik yılı TEDAŞ-MYD/95 -007. D (Hava izoleli) O. G METAL MAHFAZALI MODÜLER HÜCRELER ŞARTNAMESİ TEDAŞ-MYD/95 -002. B (Gaz izoleli) O. G SF 6 GAZI YALITIMLI METAL MAHFAZALI HÜCRELER ŞARTNAMESİ TARIK HÜRCAN Slayt 5 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

IEC 60298 • IEC 60298 orta gerilim hücre standardı 1990 yılında ortaya konuldu. 13 yıl boyunca orta gerilim hücreleri için belirleyici olmuştur. • IEC 60298 hücreleri yapısal özelliklerine göre sınıflandırmaktadır; Metal-Clad, bölmelendirilmiş tip ve dolap tipi. Metal-Clad • Metal-Clad ve bölmelendirilmiş tip panolar arasında karışıklık bulunmaktadır. • Metal bölmelendirme • İç ark dünyada yapılması zorunlu bir deney haline gelmesine karşın IEC 60298’de zorunlu bir deney değildir. • Teknolojinin ilerlemesi, değişen pazar ihtiyaçları yeni bir standardı zorunlu kılmıştır. Günümüz pazar ihtiyaçları, güvenilirliği, fonksiyonelliği, servis sürekliliği ve minimum bakım özelliklerini öne çıkarmaktadır. Metal Mahfaza Bölmelendirme • Hareket tahrikli perde düzenekleri metal veya yalıtkan malzeme olabilir • Bölmeler : Ana bara, anahtarlama cihazı ve kablo bölmesi Bölmelendirilmiş • Metal-clad ile aynı tasarıma sahipler ancak, bölmelendirme yalıtkan malzemeden Dolap tipi • Tüm diğer tasarımlar Yalıtkan ortam • Hava (Ortam) • Gaz İsteğe bağlı İç ark arızası etkilerinin değerlendirilmesi Slayt 6 EMO İSTANBUL 2018 TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

IEC 62271 -200 Yeni Standart ve Yeni Gelişmeler IEC 62271 -200 Metal Mahfaza Bölmelendirmenin Özellikleri Bölmelendirme Sınıfı Yalıtkan Ortam ● PM (Metal) ● PI (Yalıtkan) ● Hava (Ortam) • IEC 62271 -200, 2003 yılında ilan edildi. Ancak 2007 yılından itibaren geçerlilik kazanmıştır. ● Akışkan (SF 6 veya yağ) Erişilemeyen Bölümler Erişilebilir Bölümler Erişim Kontrolü ● Kilit kontrollü erişim ● İşletim kontrollü erişim ● Özel alet ile erişim Servis Süreklilik Kaybı ● LSC 1 Kategorisi ● LSC 2 A ● LSC 2 B İç ark sınıflandırması Slayt 7 EMO İSTANBUL 2018 • Hücreler arasında fonksiyonelliğin ön planda olduğu bir sınıflandırma yapılmıştır. • İç ark zorunlu bir deney haline gelmiştir ve deney koşulları ile deneyden geçme kriterleri çok net olarak açıklanmıştır. • Tip deneylerde de bazı değişiklikler ve eklemeler yapılarak güvenlik ön planda yer almıştır. TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

IEC 62271 -200 Yeni Standart ve Yeni Gelişmeler IEC 62271 -200 Metal Mahfaza Bölmelendirmenin Özellikleri Bölmelendirme Sınıfı Yalıtkan Ortam ● PM (Metal) ● PI (Yalıtkan) ● Hava (Ortam) ● Akışkan (SF 6 veya yağ) Erişilemeyen Bölümler IEC 62271 -200 standardındaki göze çarpan değişiklikler: · Bölmelendirme malzemesinin cinsi, · Servis sürekliliği, · iç ark konularındaki Sınıflandırmalarındadır. Erişilebilir Bölümler Erişim Kontrolü ● Kilit kontrollü erişim ● İşletim kontrollü erişim ● Özel alet ile erişim Servis Süreklilik Kaybı ● LSC 1 Kategorisi ● LSC 2 A ● LSC 2 B İç ark sınıflandırması Slayt 8 EMO İSTANBUL 2018 TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

Pano Bölümleri A = Alçak gerilim kompartmanı B = Anabara kompartmanı A B C = Kablo kompartmanı E D = Kesici kompartmanı E = Kesici C D TARIK HÜRCAN Slayt 9 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

LSC Servis Sürekliliği Kaybı Kategorileri LSC 1 Dolap LSC 2 A LSC 2 B Dolap Metal Clad LSC (Loss of Service Continuity) : Servis Sürekliliği Kaybı Panolardaki yüksek gerilim bölümlerinden birinin açık ve içine erişim mümkün olduğu sırada, diğer bölümlerden ne kadarının enerjili kalmaya devam edebileceğinin tanımıdır. TARIK HÜRCAN Slayt 10 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Servis Sürekliliği Kategorisi LSC 2 B LSC = Loss of service continuity 2 B = Diğer bölmelerde enerjiyi kesmeye gerek kalmadan kesici bölmesine ulaşım imkanı Anabara, kesici ve kablo bölmelerinin ayrılmış olması TARIK HÜRCAN Slayt 11 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Panoların Bölmelendirme Sınıfı LSC 2 B Pano tipleri “PM” ve “PI” bölmelendirmeli olmak üzere ikiye ayrılır: • Bölmelendirme malzemesi metal ise, bölmelendirme sınıfı: PM (Partitions Metallic) Metalik Bölme • İzolasyon malzemesi ile bölmelendirme yapılmış ise, bölmelendirme sınıfı: PI (Partitions with Insulating material) İzolasyon malzemeli bölme TARIK HÜRCAN Slayt 12 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

OG Hücreler / IEC 62271 -200 Metal Clad = LSC 2 B PM Kişi ve malzeme güvenliği her zaman en yüksek. Bölmelendirilmiş =LSC 2 B PI Kişi ve malzeme güvenliği ilk zamanlarda en yüksek, çevresel etkilerle bölme dayanımları zamanla düşer. Dolap = LSC 1 veya LSC 2 A Kişi güvenliği yalnızca kapıdadır. Malzeme güvenliği yok… TARIK HÜRCAN Slayt 13 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

IAC - İç Ark Sınıflandırması IAC (Internal Arc Classification) İç Ark Sınıflandırması IAC A FLR 25 k. A 1 s A = 300 mm uzaklıkta, Pamuk kumaş 150 g/m² (Yetkili personel) B = 100 mm uzaklıkta, Pamuk kumaş 150 g/m² (Halka açık ortam) ERİŞİM TİPİ F L R = = = (Front) Ön (Lateral) Yan (Rear) Arka TEST DEĞERLERİ Isc = 16 k. A, 25 k. A, 31, 5 k. A, 50 k. A t = Test süresi 0, 1/0, 5/1 sn üretici tarafından seçilir. Slayt 14 EMO İSTANBUL 2018 TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

IAC - İç Ark Sınıflandırması ERİŞİME BAĞLI SINIFLANDIRMA 1 - Yetkili personelin erişimine izin verilen kilitli şalt merkezleri - IAC A 2 - Kamuya açık olan ve yetkili personel dışındaki kişilerinde bulunduğu ortamlar IAC B Slayt 15 EMO İSTANBUL 2018 TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

IAC - İç Ark Sınıflandırması PANO YÜZEYİ AÇISINDAN ERİŞİM R F : Önden Erişim L : Yandan Erişim R : Arkadan Erişim Panoların kullanılacağı ortamlar ve erişime göre deney uygulaması değişmektedir. L F TARIK HÜRCAN Slayt 16 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

İç Ark Sınıfı İç ark sınıflandırması: IEC 62271 -200’e göre IAC A FL 31. 5 k. A 1 s Duvara dayalı dizayn için Önden ve yanlardan iç ark koruması İç ark durumunda sıcak gazların dışarı atılması TARIK HÜRCAN Slayt 17 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

İç Ark Sınıfı İç ark sınıflandırması: IEC 62271 -200’e göre IAC A FLR 31. 5 k. A 1 s Serbest dikili dizayn için Önden, arkadan ve yanlardan iç ark koruması İç ark durumunda sıcak gazların dışarı atılması TARIK HÜRCAN Slayt 18 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Kesici Mekanizması Arabalı 1 -2 dakika içinde kesici değişimi / 1 adam (el aletsiz) Çekmeceli 3 -5 dakika içinde kesici değişimi / 1 adam (el aletsiz) Sabit 2 -4 saatte kesici değişimi / 1 -2 adam (el aletli) TARIK HÜRCAN Slayt 19 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Kesicili Çekmece Kesici arabası servis pozisyonunda, perdeler açık Kesici arabası test pozisyonunda, perdeler kapalı TARIK HÜRCAN Slayt 20 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Kesiciler (Tedaş MYD/95 -008) Vakum 10. 000 -40. 000 A/K anma akımında 25 -100 A/K kısa devre akımında SF 6 gazlı 2. 000 -10. 000 A/K anma akımında 10 -15 A/K kısa devre akımında Az yağlı / Yağlı / Havalı TARIK HÜRCAN Slayt 21 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

OG Hücreler / Yalıtım Ortamı Hava (Air Insulated) Rutin bakım gerektirir. Rakıma bağlı. 1000 m. yükseklikten sonra düzeltme faktörü ile kullanılabilir. SF 6 gazlı (Gas Insulated) Hermetik, Bakımsız. Rakımdan bağımsız. Mekanizma Sabit. Arabalı veya çekmeceli olamaz. Kesici vakumlu olabilir. TARIK HÜRCAN Slayt 22 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Servis Süreklilik Kaybı Kategorisi Servis Süreklilik kaybı kategorisi Hücre içersinde erişilebilir bölümlerden (örn. Kesici) biri açıldı ise … LSC 1 Tüm yan hücrelerin enerjisi kesilmelidir Bölümler arası bölmelendirme yok LSC 2 A Tüm diğer hücreler enerjili kalabilir. Ana bara bölmesi kesici bölmesinden ayrılmış LSC 2 B Tüm diğer hücreler enerjili Ana bara, kesici ve kalabilir. Ayrıca açılan hücrenin kablo bölmesi de enerjili birbirinden ayrılmıştır. kalabilir. LSC 2 Tasarım TARIK HÜRCAN Slayt 23 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

BÖLMELENDİRME SINIFI Bölmelendirme Sınıfı PM sınıfı ( Partitions metallic ) PI sınıfı ( Partitions nonmetallic; i = insulating material ) Özellikleri § Enerjili kısımlar ile açık ulaşılabilir bölümler arasında topraklanmış metal perde ve shutter (kepenk) § Dielektrik durumu metal muhafaza ile sağlanmaktadır. § Enerjili kısımlar ile açık ulaşılabilir bölümler arasında izole malzemeden metal perde ve shutter (kepenk) TARIK HÜRCAN Slayt 24 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

IEC 62271 -200’e UYGUN SINIFLANDIRMA Bölmelere erişim özellikleri Ana Bara : Özel alet Kesici : Kilit kontrollü Kablo : Kilit kontrollü Servis Süreklilik Kaybı LSC 2 A Bölmelendirme ve perdeler PM Sınıfı (Metal) İç ark Sınıflandırması IAC A FLR 25 k. A 1 s TARIK HÜRCAN Slayt 25 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

IEC 62271 -200 UYGUN SINIFLANDIRMA Bölmelere erişim özellikleri Ana Bara : Özel alet Kesici : Kilit kontrollü Kablo : Kilit kontrollü ve özel aletle Servis Süreklilik Kaybı LSC 2 B Bölmelendirme ve perdeler PM Sınıfı (Metal) İç ark sınıflandırması IAC A FL 31, 5 k. A 1 s TARIK HÜRCAN Slayt 26 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Mahfazanın Koruma Sınıfı IP 2 3 0 Koruma Yok 1 50 mm çapındaki katı cisimlere karşı koruma, tehlikeli kısımlar ile temasa karşı yeterli açıklık sağlanılmış 1 Dikey damlayan suya karşı koruma 2 Dikeye göre 150 ile damlayan suya karşı koruma 2 12, 5 mm çapındaki katı cisimlere karşı koruma test probu tehlikeli kısımlar ile temas edemez 3 Dikeye göre 600 ile püskürtülen suya karşı koruma 3 2, 5 mm çapındaki katı cisimlere karşı koruma sağlar 4 Her yönden sıçrayan suya karşı koruma 4 1 mm çapındaki katı cisimlere karşı koruma sağlar 5 Her yönden düşük basınçlı su sıkmaya karşı koruma 5 Toza karşı korumalı, zararsız olan partiküller girebilir 6 Her yönden kuvvetli su sıkmaya karşı koruma 6 Toza karşı tam korumalı 7 10 ile 15 cm derinlikte su içersinde geçici olarak kalmaya karşı koruma 8 Basınç altında sürekli olarak su altında kalmaya karşı koruma TARIK HÜRCAN Slayt 27 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

IEC 62271 -200 TİP TESTLER ZORUNLU TESTLER 1) Yalıtım seviyesinin doğrulanması 2) Isıl artışın doğrulanması ve devrelere(ana, yardımcı, . . vb) ait direnç ölçümü 3) Ana ve topraklama devresinin tepe dayanım ve kısa süreli dayanım akımlarının doğrulanması 4) Anahtarlama cihazlarının işletme durumunda kesme ve kapama kapasitesinin doğrulanması 5) Anahtarlama cihazının ve hareketli parçaların mekanik çalışmasının doğrulanması 6) Kişilerin tehlikeli kısımlardan korunması ve ekipmanın yabancı cisimlere karşı korunması (IP) (UYGULAMAK MÜMKÜNSE) 7) Kişilerin tehlikeli elektriksel olaylardan korumanın doğrulanması 8) Gaz ile dolu olan bölmelerin dayanımlarının doğrulanması 9) Gaz veya sıvı dolu bölmelerin sızdırmazlığının doğrulanması 10) İç ark arızasının etkilerinin değerlendirilmesi 11) Elektromanyetik uyumluluk testi (EMC) TARIK HÜRCAN Slayt 28 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

TİP TESTLER ZORUNLU OLMAYAN TESTLER 1) Ekipmanların havanın oluşturduğu dış etkilerinden korunmasının doğrulanması 2) Ekipmanların dış mekanik etkilerden korunmasının doğrulanması 3) Kısmi deşarj ölçümü ile ekipman izolasyonun değerlendirilmesi 4) Yapay kirlilik testleri 5) Kablo test devrelerinde dielektrik dayanım TARIK HÜRCAN Slayt 29 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

İÇ ARK ARIZASININ ETKİLERİ VE YENİ DENEY KOŞULLARI § Test iki birleşik hücre ile gerçekleştirilir. § Test süresi 0, 1/0, 5/1 sn üretici tarafından seçilir. 60 cm § Arkın olduğu nokta ile gerilim kaynağı birbirinden olabildiğince uzağa yerleştirilir. § SF 6 gazı yerine hava yerleştirilebilir. Ancak diğer akışkanlar için bu geçerli değildir. § Oda yerleşim planı; 10 cm 80 cm or 10 cm Ø Tavan panodan 60 cm yukarıda olacak şekilde düzenlenir Ø A tipi yerlerde, indikatörler yüzeylerden 30 cm uzağa yerleştirilir. erişilebilir Ø B tipi yerlerde, indikatörler yüzeylerden 10 cm uzağa yerleştirilir. erişilebilir Ø Son panonun yan duvarla mesafesi 10 cm olacak şekilde düzenlenir Ø Arkadan erişim izin veren sistemlerde duvar ile pano arası mesafe 80 cm, bu erişime sahip olmayan panolarda 10 cm bırakılır. TARIK HÜRCAN Slayt 30 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

İÇ ARK DENEYİNDEN GEÇME KRİTERLERİ 1. Doğru olarak emniyete alınmış kapı ve kapaklar açılmamalıdır. 2. Gövdeden parça kopmalarına müsaade edilmez. 60 g ağırlığına kadar küçük parçaların kopmalarına izin verilir. 3. 2 m yüksekliğine kadar erişilebilir yüzeylerde, ark sebebiyle delik oluşmamalıdır. 4. Sıcak gazların etkisiyle indikatörler yanmamalıdır. 5. Gövde, test işleminden sonra topraklama noktalarına bağlı kalmalıdır. Tüm bu kriterleri eksiksiz olarak sağlamalıdır. TARIK HÜRCAN Slayt 31 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

İÇ ARK ARIZASININ ETKİLERİ VE YENİ DENEY KOŞULLARI TARIK HÜRCAN Slayt 32 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

RUTİN TESTLER Fabrikada işçilik ve üretim hatalarının kontrol edilmesi amacıyla yapılan testlerdir. 1 - Mekanik fonksiyon testleri 2 - Ana devrenin yalıtım deneyi 3 - Yardımcı ve kontrol devrelerini kontrol edilmesi 4 - Tasarım ve göz kontrolü TARIK HÜRCAN Slayt 33 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Orta Gerilim Panoları Seçme Kriterleri TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com

Seçme Kriterleri Emre amadelik beklentisi Gaz İzoleli LSC 2 B PM (metal-clad) – Vakum CB Gaz izoleli LSC 2 A (dolap tipi) – sabit – Vakum CB Hava izoleli LSC 2 B PM – Arabalı - SF 6 Gazlı CB Hava izoleli LSC 2 B PI – Arabalı - Vakum CB Hava izoleli LSC 2 B PI – Arabalı - SF 6 Gazlı CB Hava izoleli LSC 2 A – Sabit - SF 6 Gazlı CB Bütçe Gerçek Maliyet TARIK HÜRCAN Slayt 35 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Seçme Kriterleri GERÇEK MALİYET = + YATIRIM MALİYETİ + İŞLETME MALİYETİ ENERJİ KESİLMELERİNDEKİ +HAMMADDE, +ÜRETİM, +REKLAMASYON, +CEZAİ MÜEYYİDELER +İŞ GÜCÜ KAYBI MALİYETLERİDİR TARIK HÜRCAN Slayt 36 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

Seçme Kriterleri ORKESTRA TARIK HÜRCAN Slayt 37 EMO İSTANBUL 2018 tarik. hurcan@gmail. com

TARIK HÜRCAN tarik@takvim. in TEŞEKKÜRLER 0 533 613 0130 TARIK HÜRCAN tarik. hurcan@gmail. com