I atala ESTATISTIKA OINARRIZKO KONTZEPTUAK Estatistikaren historia Estatistikaren

I. atala: ESTATISTIKA. OINARRIZKO KONTZEPTUAK Estatistikaren historia Estatistikaren kokapena ikerketa zientifikoan Oinarrizko bereizketa Populazioa, lagina, parametroak eta estatistikoak Neurketa Aldagaiak. Definizoa eta sailkapena Batukaria Estatistika eta informatika 03/03/2021 1

I. 1 Estatistikaren historia n 1. aldia. Estatistika Estatuaritmetika (populazio-zentsuak) n 2. aldia. Estatistika matematikoa u n (probabilitatea – zorizko jokuak) Karl Pearson 3. aldia. Giza-zientziak eta estatistika 03/03/2021 Carl Friedrich Gauss 2

I. 2 Estatistika ikerketa zientifikoan 03/03/2021 n Arazoaren planteamendua n Hipotesien aurkezpena n Datu-jasoketa n Datuen azterketa n Konklusioak. Emaitzen interpretazioa 3

Ikerketarekin zerikusia duten irakasgaiak n Derrigorrezko irakasgaiak 1 go. Datuen azterketa I 2. Datuen azterketa II 3. Ikerketa diseinuak 03/03/2021 Psikologiaren oinarri metodologikoak Psikometria 4

I. 3. Oinarrizko bereizketa v ESTATISTIKA n Estatistika neurketa prozesuan lortutako zenbakiak edo zenbakizko asignazioak aztertzen saiatzen da. 03/03/2021 5

I. 3. Oinarrizko bereizketa v ESTATISTIKA DESKRIBATZAILEA n Estatistika deskribatzaileak lagin baten datuak jaso eta kodifikatu ondoren, informazioaren laburpena lortzen du. 03/03/2021 6

I. 3. Oinarrizko bereizketa v ESTATISTIKA INFERENTZIALA Estatistika inferentzialak populazioaren lagin adierazgarri baten datuez baliaturik, populazio guztirako ondorioak ateratzen ditu. v INFERENTZIA Gauza batetik ondorio bat ateratzea. 03/03/2021 7

Populazioa eta lagina LAGINKETA LAGINA 03/03/2021 POPULAZIOA ONDORIOAK 8

I. 4. Populazioa eta lagina v v POPULAZIOA Estatistikak aztertzen duen pertsonamultzoa. Ezaugarri deskriptiboa, PARAMETROA [grekeraz: µ (mu), σ (sigma)] LAGINA Populazioaren azpi-talde adierazgarri bat. Ezaugarri deskriptiboa, ESTATISTIKOA [lantinez: , Sx] 03/03/2021 9

I. 5. Neurketa n n n 03/03/2021 Neurtzeko beharra, arrazoia da. Estatistikaren sorrerako Neurketarik gabe ez dago Estatistikarik. Fidagarritasuna: Neurtzen den bakoitzean emaitza bera lortzen den. Baliozkotasuna: Aztertzen ari garen aldagaia edo egoera benetan neurtzen den. ALDAGAIA: Ikertzen ari garen populazio baten ezaugarri neurgarria da. 10

I. 5. Neurketa Giza Zientzietan neurketari dagokionez konpondu beharko liratekeen arazoak: n Neurketa-tresna berrien eraikuntza. n Beraien ezaugarri teknikoen azterketa. n Zenbait egoera profesionaletan erabilpen egokia. 03/03/2021 11

I. 5. Neurketa n NEURKETA ESKALA Neurketa eskala batean aldagai baten modalitateak eta zenbakiak erlazionatzen dira modu koherentean. 03/03/2021 12

Neurketa eskalak Nominala* Berdintasun/ Desberdintasun Ordena/posizioa x Ordinala Tartekakoa Arroizkoa x x x x Diferentzia (0 erlatiboa) Proportzioa (0 absolutoa) x • Ososatuna: Elementu guztiek kategoria batean 03/03/2021 • Baztertzailea: Elmentu bakoitzak kategoria bat bakarrik. 13

I. 6 Aldagaiak n KUALITATIBOAK u Dikotomikoak - Dikotomizatuak n ORDINALAK n KUANTITATIBOAK u DISKRETUAK. Balio isolatuak har ditzake u JARRAITUAK. Bi balioen artean infinitu balio dituzte. 03/03/2021 14

MUGA ERREALAK n BEHE MUGA ERREALA: u n GOI MUGA ERREALA: u 03/03/2021 X- 0. 5 * NEURRI-UNITATEA X + 0. 5 * NEURRI-UNITATEA 15

I. 7 Batukaria (I) a) b) c) d) 03/03/2021 Konstantearen biderkadura Konstantearen batukaria Batukariaren banaketa Aldagaiaren eta konstantearen batura 16

I. 7 Batukaria (II) e) Batukariaren berretura Balioen berreturen batukaria f) g) Aldagaien biderkaduren batukaria h) 03/03/2021 Binomioaren berretura 17

I. 8 Estatistika eta informatika SPSS programa Datu-matrizea (Excel) n Lerroak subjektuak n Zutabeak aldagaiak n A. nominalak zenbakiz n Balio galduak balio ezezagunak Emaitzak Word programara n 03/03/2021 18