Hyrje Perseritje Qellimi v Ceshte Interneti v Trajtohet
- Slides: 33
Hyrje Perseritje: Qellimi: v C’eshte Interneti? v Trajtohet “idea” dhe terminologjia e v Cfare quajme protokoll? v Cepi I rrjetit; hostet, Rrjetat e rrjetave aksesit, mjedisi fizik v Me ne detaje, v Berthama e rrjetit: transmetimi trajtohet me vone me pakete/qark, struktura e Internetit v Perqasja: v performanca: humbje, vonesa, § Perdorimi I v Siguria , Shtresat e protokollet Internetit si v protocol layers, service models shembull v history Introduction 1 -1
Chapter 1: Permbajtja 1. 1 C’eshte interneti? 1. 2 network edge § end systems, access networks, links 1. 3 network core § packet switching, circuit switching, network structure 1. 4 delay, loss, throughput in networks 1. 5 protocol layers, service models 1. 6 networks under attack: security 1. 7 history Introduction 1 -2
Pamja e pergjithshme e Internetit, elementet perberes PC v miliona kompj. te lidhur: server § hosts = sistemet wireless skajore laptop § Ekzekutojne smartphone applikime te rrjetave v Linjat e komunikimit § fiber, tel bakri, wireless links radio, satellite wired § Shpejtesia e links transmetimit: gjeresi e brezit=bandwidth v Transmetim me pakete: router transmeton paketa (grupime te dhenash) § Ruterat dhe centralet mobile network global ISP home network ISP rajonale institutional network Introduction 1 -3
Pajisje Interneti te cuditshme Web-enabled toaster + weather forecaster IP picture frame http: //www. ceiva. com/ Tweet-a-watt: monitor energy use Slingbox: watch, control cable TV remotely Internet refrigerator Internet phones Introduction 1 -4
Si do te jete pamja ne detaje e Internetit v Internet: “Rrjet I rrjetave” mobile network ISP te nderlidhura v protokollet kontrollojne dergimin dhe marrjen e mesazheve § P. sh, TCP, IP, HTTP, Skype, 802. 11 v global ISP home network regional ISP Standaret e Internetit § RFC: Request for comments § IETF: Internet Engineering Task Force institutional network Introduction 1 -5
C’eshte Interneti: sherbimet v Infrastructura qe u siguron sherbime aplikimevetions: § Web, Vo. IP, email, lojera, e-commerce, rrjetat sociale, … v mobile network global ISP home network regional ISP Siguron nderfaqe programimi te applikimeve § Hallka lidhese qe lejojne marrjen dhe dergimin e programeve aplikative per t’u “lidhur “ me Internetin § Siguron mundesi sherbimi institutional network Introduction 1 -6
C’eshte nje protokoll? Protokollet njerezore: v v v “Sa eshte ora? ” “Kam nje pyetje” Prezantimet … mesazhe specifike dergohen … veprime specifike kryhen kur merren mesazhet ose ndodhin ngjarje te tjera Protokollet e rrjetit: v v Jane makina jo njerez I gjithe aktiviteti i komunikimit ne Internet drejtohet nga protokollet percaktojne formatin, rradhen e mesazheve te derguara dhe te marra ndermjet njesive te rretit, dhe aksionet e kryera ne transmetim ose marrje Introduction 1 -7 te mesazheve
C’eshte nje protokoll? Shembulli I nje protokolli human dhe te rrjetit te kompjuterave: Hi TCP connection request Hi TCP connection response Got the time? Get http: //www. awl. com/kurose-ross 2: 00 <file> time Introduction 1 -8
Chapter 1: roadmap 1. 2 Skajet e Rrjetit § Sistemet skajore, Rrjetat e aksesit, linjat Introduction 1 -9
Nje veshtrim me i afert ne structure v Skaji i rrjetit: v hostet: kliente dhe server § Serveret ndodhen shpesh ne qendra te Rrjetat e aksesit, dhenash v Berthama e rrjetit: mobile network § global ISP home network mjedisi fizik: linjat e komunikimit me tel ose pa tel § Ruterat e nderlidhur § Rrjetat e rrjetave regional ISP institutional network Introduction 1 -10
Rrjetat e aksesit dhe mjedisi fizik Q: Si te lidhim sistemet skajore me ruterin e periferise? Rastet e: v v v Rrjetave rezidenciale te aksesit Rrjetat e aksesit institucional (shkolle, kompany) Rrjetat e aksesit mobil Mba ne mend: v v Gjeresi e brezitbandwidth (bite per second) te aksesit te rrjetit? Akses i ndare ose Introduction 1 -11
Rrjeti i Aksesit: digital subscriber line (DSL) central office DSL splitter modem Zeri, te dhenat te transmetuara ne frekuena te ndryshme dedicated line to central office v v v telephone network DSLAM ISP DSL access multiplexer Perdor linjat te tel. ekzistuese drejt zyres qendrore DSLAM § Te dhenat ne linjat e telefonit DSL shkojne drejt Internetit § Zeri ne linjat DSL shkon ne rrjetin telephonik < 2. 5 Mbps, Shp. Transmetimit drejt klientit (typically < 1 Mbps) < 24 Mbps shpejtesia e transm. drejt qend(typically. Introduction < 10 1 -12
Rrjeti i aksesit: rrjeti kabllor cable headend … cable splitter modem V I D E O V I D E O D A T A C O N T R O L 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Channels frequency division multiplexing (FDM): kanale te ndryshme transmetojne ne breza te ndryshme frekuencash. Introduction 1 -13
Rrjeti i aksesit kabllor: cable headend … cable splitter modem data, TV transmitted at different frequencies over shared cable distribution network v v CMTS cable modem termination system ISP HFC: hybrid fiber coax- Hibrid fiber dhe koasial § asymmetrik: deri ne 30 Mbps para shperndarjes, 2 Mbps te klienti Rrjeti kabllor dhe fiber per te lidhur shtepite me ruterin ISP § Shtepite ndajne rrjetin e aksesit me terminalet kablore § Ndryshe nga DSL, qe ka akses te dedikuar me zyren Introduction 1 -14 qendrore
Rrjeti i shtepise Pajisjet pa tel Prej/nga terminali I zyres qendrore (central) Shpesh te kombinuar ne nje kuti te vetme cable or DSL modem wireless access point (54 Mbps) router, firewall, NAT wired Ethernet (100 Mbps) Introduction 1 -15
Rrjetat e aksesit te kompanive institutional link to ISP (Internet) Ruter Institucioni Central Etherneti v v v institutional mail, web servers Perdoret kryesisht ne kompani, universitete, etj Shpejtesi transmetimi: 10 Mbps, 100 Mbps, 1 Gbps, 10 Gbps Ne ditet e sotme sistemet skajore kryesisht lidhen me centralin e Eternetit. Introduction 1 -16
Rrjetat e aksesit celular (wireless) v Rrjetat e perbashket te aksesit celular lidhin sistemet skajore me ruteret. § via base station aka “access point” wireless LANs: § within building (100 ft) § 802. 11 b/g (Wi. Fi): 11, 54 Mbps transmission rate Aksesi celular ne zone te gjere § Jepet nga telco (cellular) operator, 10’s km § between 1 and 10 Mbps § 3 G, 4 G: LTE drejt Internet Introduction 1 -17
Hosti: dergon paketa me te dhena Funksioni dergues i hostit: v merr mesazhin e applikimit v Copeton ne copeza me te vogla, qe njihen si paketa me gjatesi me te vogel L bite. v Transmeton paketat ne rrjetat e aksesit me shpejtesi transmetimi: R § Shpejtesia e transmetimit ne linje Vonesa e transm. te paketes two packets, L bits each 2 1 host R: link transmission rate Koha qe duhet per =te transmetuar paketen= ne linje L (bits) R (bits/sec) 1 -18
Mjedisi fizik v v v bit: perhapet ndermjet cifteve transmetues/marres Linja fizike: cfare shtrihet ndermjet transmetuesit dhe marresit. Mjedisi i orientuar: § Sinjalet perhapen ne mjedis te ngurte ne baker, apo ne fibra: § Ato perhapen lirisht p. sh. Radio. g. , radio Telat dyshe (twisted pair) te nderthurura § § Category 5: 100 Mbps, 1 Gpbs Ethernet Category 6: 10 Gbps Introduction 1 -19
Ambienti fizik dhe media: coax, fiber Kablli koaksial: v v Dy percjellesa koncentrik bakri Dydrejtimshe dband: Kabell me fiber optike: v v § shume kanale ne kabell § HFC Fiber qelqi qe bart impulse drite , cdo puls 1 bit. Veprimi ne shpejtesi te madhe § Transmetim i larte pike me shpejtesi te madhe (e. g. , 10’s-100’s Gpbs trarate) v Shkalla e vogel e gabimeve: § Perseriten repeaters te vendosur larg njeri tjetrit, § Te mbrojtur nga zhurma electromagnetike. I
Mjedisi fizik: radiovalet v v v Sinjali i bartur ne spektrin elektromagnetik Nuk ka “tel” fizik dydrejtimesh Effektet e perhapjes ne mjedis: § reflektimi § Mbulim nga objektet § interference Tipet e linjave radio: v Tokesore mikrovale § P. sh. kanale 45 Mbps v LAN (p. sh, Wi. Fi) § 11 Mbps, 54 Mbps v wide-area (p. sh, cellular) § 3 G cellular: ~ few Mbps v Satelit § Kbps to 45 Mbps channel (or multiple smaller channels) § Vonesa skaj –me skaj (end-toend) 70 msec § geosynchronous versus low altitude Introduction 1 -21
Chapter 1: roadmap 1. 3 Rrjeti § (packet switching, circuit switching, network structure) § Transmetimi me paket, me qark, struktura e rrjetit 1 -22
Berthama e rrjetit v v Nderthurje ruterash te nderlidhur mes tyre Transmetimi me pakete: hosti ndan mesazhet nga shtresa e aplikimit ne paketa § Transmeton paketat nga nje ruter tek tjetri permes linjave te zgjedhura nga burimi ne destinacion § Cdo pakete transmetohet me kapacitet te plote te linjes Introduction 1 -23
Tranmetimi me pakete: magazino dhe transmeto (store-and-forward) L bits per pakete burimi v v v 3 2 1 R bps Duhen L/R sekonda per te transmetuar (push out) paketen me L-bit ne linjen me R bps Magazini dhe transmeto (store and forward): e gjithe paketa duhet te arrije ne ruter para se te transmetohet ne linjen Vonesa tjeter skaj me skaj(end-end dela)y = 2 L/R (vonesen e perhapjes e konsiderojme 0) R bps destinacioni Shembull numerik me nje hope: § L = 7. 5 Mbits § R = 1. 5 Mbps § Vonesa e transmetimit per nje ho: = 5 sec more on delay shortly … Introduction 1 -24
Transmetimi me pakete: vonesa e pritjes ne rradhe (queueing delay), humbjet A B C R = 100 Mb/s R = 1. 5 Mb/s Rradhe paketash qe presin per linjen e daljes D E Rradha dhe humbja: v Ne se ritmi i mbrritjes (ne bite) ne linje eshte me e madhe se sa ritmi i transmetimit te linjes per nje periudhe kohe: § Paketat do te vihen ne rradhe, te presin per tu transmetuar ne linje § Paketat mund edhe te humbin nese memoria (buferi) 1 -25 mbushet plot
Dy funksione celes te berthames te rrjetit Rugezimi (routing): transmetimi: zhvendos percakton rrugen burim- paketat nga hyrja ne ruter tek destinacion te marre nga dalja e tij paketat § Algoritmet e routing algorithm local forwarding table header value output link 0100 0101 0111 1001 1 3 2 2 1 3 2 11 01 Adresa e dest. ne header te paketes mbrritese Network Layer 4 -26
Alternativa (mundesia tjeter): tranmetimi me qark Burimet skaj me skaj te rezevuara per “thirrje” ndermjet burimit dhe destinacionit: v Ne diagrame, cdo linje ka 4 qarqe. -Thirrja okupon qarkun e dyte ne linjen e pare dhe qarkun e dyte ne linjen e djathte. v Burimet e dedikuara: nuk ka perdorim te perbashket -Si-qark (performance e garantuar) v Segmenti i qarkut qendron i lire nese nuk perdoret nga asnje thirrje (no sharing) v I perdorur gjeresisht nga rrjetat telefonike tradicionale 1 -27
Transmetimi me qark: FDM kundrejt TDM Shembull: FDM 4 perdorues frequenca koha TDM frequenca koha 1 -28
Transmetimi me Pakete kundrejt atij me qark Transmetimi me pakete ben te mundur qe me shume perdorues te perdorin rrjetin • 100 kb/s kur eshte “aktiv” • activ 10% te kohes v Transmetimi N users …. . Shembull: § Linja 1 Mb/s § Cdo perdorues: Linje 1 Mbps me qark: § 10 perdorues Q: Cfare ndodh nese > 35 perdorues? v Transmetimi me pakete: § me 35 perdorues, probabiliteti > 10 active at same time is less than. 0004 * * Check out the online interactive exercises for more examples 1 -29
Transmetimi me Pakete kundrejt atij me qark A eshte fitues transmetimi me pakete? v I pershtatshem per te dhena me fluks te madh § Perdorim te perbashket te burimeve § Me i thjeshte, s’ka nevoje per vendosje te thirrjes. v Bllokim eksesiv i mundshem : vonesa paketash dhe humbje § Nevojiten protokolle per transferim te sakte te te dhenave, kontroll te bllokimit v Q: Si te sigurohet sjellje sikur te ishte transmetim me qark? § Gjeresi brezi e garantuar e domosdoshme per applikime ze/figure Introduction 1 -30
Struktura e Internetit: rrjeti i rrjetave v v Sistemet skajore lidhen ne Internet permes ISP te aksesit (Internet Service Providers) § ISP u sherbejne rezidenteve, kompanive dhe universiteteve Por dhe ISP-te duhet te nderlidhen mes tyre. v Ne menyre qe cdo 2 hoste(kliente) mund t’I dergojne paketa njeri-tjetrit. Rrjeti i rrjetave rezultues eshte shume komplex. v Evolucioni i struktures se rrjetit u udhehoq nga politika ekonomike dhe nacionale. Le te bejme nje analize hap pas hapi per te pershkruar Stukturen aktuale te Internetit.
Struktura e Internetit: Rrjeti i rrjetave Pyetje: Meqenese ekzistojne miliona ISP te akseseve, si t’i lidhim ato se bashku? access net … access net … … access net access net … access net …
Struktura e Internetit: rrjeti i rrjetave Opsion: lidh cdo ISP te aksesit me cdo ISP tjeter? … access net access net … … Duke lidhur cdo ISP te aksesit me njera tjetren rezulton ne kompleksitet te madh: O(N 2) lidhje. … … access net access net … … access net …
- Ceshte interneti
- Ceshte interneti
- Ceshte interneti
- Struktura e internetit
- Interneti projekt
- Hyrje ne kontabilitet
- Hyrje ne informatike
- Makroekonomia 2
- Psikologjia pedagogjike
- Syllabusi fakulteti ekonomik
- Hyrje ne makroekonomi
- Hyrje ne ekonomi ushtrime
- Fjali me sinonime
- Pajisjet hyrese
- Cfare jane objektivat
- Qellimi i punimit seminarik
- Kontabilitet financiar
- Projekt kurrikular
- Plan projekti
- Menaxhimi i projekteve punim seminarik
- Karakteristikat strukturore te tekstit argumentues
- Pergatitja e nje reklame
- Burimet e energjise elektrike
- Qka eshte holokausti
- Qka eshte kurrikula
- Ceshte konflikti
- Ceshte holokausti
- Riciklimi i materialeve
- Ceshte stresi