Hva dvelur Orminn langa Hvers vegna standa umbtur

Hvað dvelur Orminn langa? Hvers vegna standa umbætur í geðheilbrigðisþjónustu á sér þrátt fyrir vilja allra? Anna G. Ólafsdóttir framkvæmdastjóri Geðhjálpar Málþing ÖBÍ Er gætt að geðheilbrigði? 20. nóvember 2018 Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Hvar leynist tregðan þegar allir vilja gera betur? STJÓRNMÁLIN STJÓRNSÝSLAN SVEITARFÉLÖGIN NOTENDUR

Stjórnmálin löggjafavaldið • Skortur á skilningi, þekkingu og heildarsýn. • Hræðsla við vaxandi heilbrigðisútgjöld. • Ómarkviss forgangsröðun. • Togstreita um athygli og fjármagn. • Óvissa um viðbrögð ráðandi fagstétta. • Ótti við framsal ríkisvalds í gegnum alþjóðasamninga eins og Samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks. • Staða ráðherra á þingi (löggjafavald) og í ráðuneytum (framkvæmdavald). Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Stjórnsýslan framkvæmdavaldið • Varðhundar stjórnmálamanna. • Mikið álag á fáum starfsmönnum. • Skipulag vinnuafls fylgir ekki þörfum síbreytilegs samfélags. • Lítil starfsmannavelta samanborið veltu stjórnmálamanna. • Skortur á framþróun og þekkingu á ákveðnum sviðum, t. a. m. mannréttindum. • Skortur á nægilegri samvinnu við notendur, t. a. m. um stefnumótun. • Togstreita um fjármagn og ónóg samvinna milli ríkis og sveitarfélaga stuðlar að gráum svæðum. • Málaflokkur dreifður á mörg ráðuneyti. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Heilbrigðisráðuneyti Félagsmálaráðuneyti Dómsmálaráðuneyti Forsætisráðuneyti

Samgöngu og sveitastjórnarráðuneyti Fjármálaráðuneyti Mennta og menningarmálaráðuneyti Atvinnu og nýsköpunarráðuneyti

Geðheilbrigðisþjónusta nær yfir þjónustu ríkis og sveitarfélaga Þessi staðreynd kallar á þétta samvinnu ríkis (heilbrigðisþjónusta) og sveitarfélaga (velferðarþjónusta). • Í framhaldi af sjúkrahúsvist þurfa margir á þjónustu og búsetuúrræðum sveitarfélaganna að halda. • Þegar bakslag kemur í veikindi geta íbúar í búsetuúrræðum á vegum sveitarfélaganna þurft á heilbrigðisþjónustu að halda ýmist heima eða á heilbrigðisstofnun. • Margir þurfa á samþættri heilbrigðis – og velferðarþjónustu að halda. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

GLJÚFRIÐ RÍKI heibrigðisþjónusta SVEITARFÉLAG velferðarþjónusta ÚTSVAR TEKJUSKATTUR Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Með eigin orðum notenda og aðstandenda • „…henni hef ur jafn vel verið vísað frá Konu koti og þær kon ur sem ekki fá inni í Konu kot hafa í eng in önn ur hús að venda. Hvað bíður henn ar á göt unni þar sem karl ar leita uppi ung ar kon ur eins og hana sem þeir mis nota. “ Móðir ungrar konu með geð- og fíknivanda. • „Kerfið er „algjörlega brotið. “ Bróðir minn var útskrifaður af spítalanum þrátt fyrir brýna þörf fyrir langtímaúrræði. Hann á heldur ekkert heimili. Hans bíður gatan. “ Bróðir ungs manns með geð- og fíknivanda. • „Ég fékk ekki reynslulausn af því að enginn vildi taka við mér úr fangelsinu. Á endanum var fluttur á spítalann. Þangað komu pólitíkusar og alls konar áhrifamiklir gestir. Ég sagði öllum að verið væri að brjóta á mér mannréttindi með því að þvinga mig til að búa á spítala. Þeir sögðu bara – já. “ Karlmaður með flókna geðfötlun. • „Drengurinn minn varð að heitri kartöflu. Honum var hent á milli kerfa. Heilbrigðiskerfið sagði að hann ætti heima í velferðarþjónustunni og öfugt. Baráttan skilaði ekki árangri fyrr en ég fékki vini, nágranna, skóla og lögreglu til að tilkynna ástandið á heimilinu til barnaverndar Reykjavíkur. Ég meira að segja tilkynnti sjálfa mig. Ég átti ekki annars úrkosta. “ Móðir unglingsdrengs með alvarlegan geðrænan vanda. • „Við höf um komið að lokuðum dyr um hjá vel ferðar og heil brigðis kerf inu og erum að gef ast upp. Veik asta fólkið okk ar er á göt unni. Fólk sem hef ur ekki vit fyr ir sjálfu sér og fer ekki eft ir nein um regl um þar sem það get ur það ekki. “ Foreldri konu á þrítugaldri með tvígreiningu. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Stefna og aðgerðaráætlun í geðheilbrigðismálum Aðgerðir: A. 1 Bundið verði í lög að ríki og sveitarfé lög geri með sér samstarfs samn inga um útfærslu samþættrar þjónustu við einstaklinga með geðraskanir. Markmið: Að auka samstarf milli þjónustuaðila á vegum sveitarfélaga og ríkisins, svo sem félags , heilbrigðis og menntakerfis, til að samþætting og samfella verði meiri í þjónustu við einstaklinga með geðraskanir. Framkvæmd: Settur verði á fót starfshópur til að undirbúa nauðsynlegar laga breytingar. Ábyrgð: Velferðar ráðu neytið. Dæmi um samstarfsaðila: Embætti landlæknis, heilbrigðis stofnanir, mennta og menningar mála ráðu neytið, Samband íslenskra sveitarfélaga, sveitarfé lög og þjónustusvæði í málefnum fatlaðs fólks, innanríkis ráðu neytið, Vinnu mála stofnun og notendasamtök. Tímabil: 2016– 2017. Mælanlegt markmið: Samþykktar laga breytingar fyrir árslok 2017. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

„Brúarsmíði“ öguð stefnumótun • Þverfaglegur stýrihópur embættismanna úr heilbrigðisráðuneyti, félagsmálaráðuneytinu, dómsmálaráðuneytinu, mennta og menningarmálaráðuneytinu, atvinnu og nýsköpunarráðuneytinu, samgöngu og sveitastjórnarráðuneyti, fjármála og forsætisráðuneytinu. • Heildarstefnumótun í nánu samstarfi við notendur, aðstandendur og fagfólk í viðkomandi stofnunum innan ríkis og sveitarfélaga. • Heildarstefnumótun. • Tímasett framkvæmdaáætlun með eyrnamerktu fjármagni. • Eftirfylgni. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Litið í eigin barm • Skýrari forgangsröðun. • Þéttari samstaða og tengingar við aðra hópa fólks með hindranir og almenning. • Faglegri vinnubrögð. • Fræðsluátak fyrir talsmenn í mannréttindum, stjórnsýslu og árangursríkum leiðum til að sækja fram. • Miðlun reynslu og frásagna notenda. • Aukin meðvitund gagnvart heildarhópnum svo minnihlutahópar innan hans verði ekki útundan, t. a. m. fólk með mjög flókna fötlun, aldraðir, fangar, hælisleitendur. Hugrekki – Mannvirðing Samhygð

Hvar leynist tregðan þegar allir vilja gera betur? STJÓRNMÁLIN STJÓRNSÝSLAN SVEITARFÉLÖGIN NOTENDUR