HURBILKETA OROKORRA XX MENDEKO FILOSOFOEI XX MENDEKO FILOSOFOAK
HURBILKETA OROKORRA XX. MENDEKO FILOSOFOEI
XX. MENDEKO FILOSOFOAK XX. mendean gaur egun indarrean dauden korronte filosofiko batzuk sortzen dira:
HERMENEUTIKA FRANKFURTEKO ESKOLA WITTGENSTEINEN PENTSAMENDUA FENOMENOLOGIA EXISTENTZIALISMOA POSITIBISMO LOGIKOA
FENOMENOLOGIA
FENOMENOLOGIA • Husserl (1859 -1938) • Giza-zientzietarako metodo egokia bilatzen saiatu zen • Teoriak edo esperientziak gainjarritako guztia kenduz, objektuen eidosa (esentzia) deskubritu nahi du.
EXISTENTZIALISMOA
EXISTENTZIALISMOA • Krisi garaian sortutako kultura mugimendu zabala. • Kierkegaard, Heidegger, Sartre, Camus… • Abiapuntua ez da ideia, ez Jainkoa, ez mundua, ez gizartea, baizik eta giza existentzia.
EXISTENTZIALISMOA • Heidegger: • Filosofiaren helburua: “izatea”ren esanahia argitzea. • Dasein hitza (ser ahí) erabiltzen du gizakiaren existentzia azaltzeko • Gizakia bere existentziara jaurtita dago, munduan existitzen den eta gauzen aurrean jarduten duen izatea da.
EXISTENTZIALISMOA • Bi motatako existentzia: • Benetakoa ez dena: existentziaren tragedia ahaztuz, gai hutsaletaz arduratzen dena. • Benetakoa: existentziaren tragedia besarkatuz, existentziaren patuaz jabetzen dena: heriotzaz, ezerezaz.
EXISTENTZIALISMOA • Sartre: • Gizakiak ez dauka esentzia zehatzik, bere esentzia bere existentzia da. • “Libre izatera zigorturik nago”
POSITIBISMO LOGIKOA
POSITIBISMOA • Vienako eskolaren inguruan eratutako eskola. • Enpirismoa + hizkuntzaren analisi logikoaren tradizioak uztartzen ditu. • Filosofia tradizionalari egindako kritika, batez ere, epistemologia, etika eta metafisikari.
Wittgensteinen pentsamendua
WITTGENSTEIN • Tractatus-Logico-Philosophicus: • Arazo filosofikoak hizkuntza arazoak dira, filosofiaren helburua arazo hauen izaera aztertzean datza. • Hizkuntza logikoaren analisiaren bitartez esan eta pentsa litekeena eta ez litekeenaren arteko muga ezartzen da.
WITTGENSTEIN • Ikerketa filosofikoak: • Tractatusean esandakoa kritikatzen du. • Hizkuntzaren proposizioek esanahia dute, erabileraren araberakoa.
FRANKFURTEKO ESKOLA
FRANKFURTEKO ESKOLA • Frankfurteko unibertsitatean Gizarte Ikerketarako Institutua. Zuzendaria: Horkheimer eta parte-hartzaileak Adorno, Marcuse, Erich Fromm, Walter Benjamin. • Teoria sozial eta politiko kritikoa. Teoria marxista Max Weber, Freud eta, batez ere, Kanten filosofikoarekin lotzen du. • Auschwitz-en ostean, konfiantza izan dezakegu hori sortu duen arrazionalismo tekniko-zientifikoarengan?
HERMENEUTIKA
HERMENEUTIKA • Literatur, lege eta teologia-testuak interpretatzeko teknika hutsa izaten hasi zena, Gadamerrek elkarrizketa, testu eta historian murgildutako zentzua argitzera bideratutako eginkizun bihurtu du.
- Slides: 19