HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI BAK TUNA YAZICI HUKUKUN BALICA
HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI BAKİ TUNA YAZICI
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI Özel Hukuk – Kamu Hukuku – Karma Hukuk – Kendine Has (Sui Generis) Hukuk İrade Serbestisi Ölçütü Hukuksal ilişki ve sonuçlarını bireyler serbestçe belirliyorsa özel hukuk değilse kamu hukuku
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI Özel Hukuk – Kamu Hukuku – Karma Hukuk – Kendine Has (Sui Generis) Hukuk Egemenlik Ölçütü • Taraflardan biri devlet ve • Egemenlik hakkını kullanıyorsa kamu hukuku, değilse özel hukuk (bireylerle eşit konumda işlem yapıyorsa örneğin gayrimenkulü kiraya veriyorsa)
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI Özel Hukuk – Kamu Hukuku – Karma Hukuk – Kendine Has (Sui Generis) Hukuk Çıkar Ölçütü Toplum çıkarlarını koruyarak hizmet etme amacı taşıyorsa kamu hukuku değilse özel hukuk
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI Özel Hukuk – Kamu Hukuku – Karma Hukuk – Kendine Has (Sui Generis) Hukuk İlişkin Taraflar Ölçütü Kamu hukuku Taraflar Devlet Birey Özel hukuk Taraflar Birey
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI Özel Hukuk – Kamu Hukuku – Karma Hukuk – Kendine Has (Sui Generis) Hukuk KAMU HUKUKU ÖZEL HUKUK Devlet üst konumdadır Toplumsal çıkar yani kamu yararı amacı var Daha az gelişmiştir Devlet dışındaki tarafın iradesine tercih hakkı tanınmaz Re’sen kendiliğinden uygulanır (Trafik kuralları gibi) Devlet de olsa birey de olsa eşitler arasıdır Özel çıkarlar var Daha gelişmiştir Karşılıklı iradelere tercih hakkı tanınmış Re’sen uygulanmaz (Ev sahibinin kiracıdan kira borcunu talep etmesi gibi)
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI BK m. 207/2 Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir âdet bulunmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlüdürler. (Emredici değil) TTK m. 131/2 Şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa, sermaye olarak konan ayınların mülkiyeti şirkete ait ve haklar şirkete devredilmiş olur. (Emredici değil) Emredici TCK m. 20 Ceza sorumluluğu şahsîdir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.
HUKUKUN BAŞLICA DALLARI
HUKUKUN YAPTIRIMLARI Yaptırımın kim tarafından hangi sınırlarda ve hangi yöntemle uygulanacağı hukuken önceden düzenlenir Modern hukuk anlayışında yaptırım devlet tekelindedir kişilerin yaptırım uygulaması yasaklanmıştır
HUKUKUN YAPTIRIMLARI • • • Yaptırımın amacı Suçluyu ıslah etmek (ıslah) Gelecekte işlenebilecek suçlara emsal teşkil ederek caydırıcı olması (korkutma) Toplum vicdanını rahatlatmak (rahatlatma) Suçluyu toplumun diğer masum bireylerinden uzak tutmak (tecrit) Bozulan toplum düzenini tekrar sağlamak (düzeni sağlama)
HUKUKUN YAPTIRIMLARI Tarihsel Süreci 1 - Kişisel Öç Aşaması: Zarar gören veya yakınları, zarar veren veya yakınlarına uygulayabilir. Haksızlıklara ve kan davalarına yol açmakta. 2 - Kısas Aşaması: Göze göz dişe diş. İntikam duygularını tahrik etmekte. 3 - Hakem-Uzlaşma: Taraflar uzlaşarak belirli bir parayı zararın karşılığı olarak kabul eder. (Diyet) Aksi takdirde tazminat veya diyetin tür ve içeriğini hakem belirler. Taraflar uzlaşamaz veya hakem kararı uygulanamazsa kişisel öç aşamasına dönülebilir 4 - Modern Yargılama Yöntemi: Yaptırım yetkisi devletin, yaptırım önceden belirlenen usul ve esaslarca yargı organlarınca belirlenir ve yetkili organlarca yerine getirilir
HUKUK Yaptırım(Müeyyide) Yaptırım (müeyyide), toplumsal hayatı düzenleyen kurallara uyulmadığında karşılan cebri tepkidir. Cebir: Bir kimsenin yaşamına, sağlığına, özgürlüğüne veya malvarlığına verilen zarardır. Maddi yaptırım 1 -Ceza 2 -Cebri icra 3 -Tazminat 4 -İdari yaptırım ve İptal 5 -Hükümsüzlük Manevi yaptırım
HUKUK Yaptırım(Müeyyide) Maddi yaptırım 1 -Ceza: Ceza yasalarının ihlali sonucu mahkemelerce verilen yaptırım a)Ölüm cezası(Türkiye’de yoktur) b)Hapis cezası(ağırlaştırılmış müebbet, müebbet ve süreli hapis) c)Disiplin cezası(belli statüdeki kişilere uygulanır(asker, memur, öğrenci)) d)Kamu haklarından men cezası(memur olamama, seçememe ve seçilememe) e)Adli para cezası 2 -Cebri icra(Yapmakla yükümlü oldukları davranışı yerine getirmemesi üzerine bu davranışın kamu gücüyle zorla yerine getirilmesi(vergi, haciz)) 3 -Tazminat(Hukuka aykırı olarak başkasına verilen zararın eski hale getirilmesidir(maddi ve manevi tazminat) 4 -İdari yaptırımlar(Mahkeme dışındaki kamu kurumlarının bireylere uyguladıkları yaptırımlar) ve İptal(Bireylerin, kendileri hakkında kamu kurumlarının uyguladığı hukuka aykırı idari işlemin mahkeme aracılığıyla kaldırılması) NOT: Mahkeme ve T. B. M. M. dışındaki kamu kurumları= idare Bu kurumların yaptıkları işlemler = idari işlem
HUKUK Yaptırım(Müeyyide) 5 -Hükümsüzlük(Kanunun emrettiği şekilde yapılmayan hukuki işlemin geçersiz olmasıdır) a)yokluk : hukuki işlem hiç var olmamış(kurucu unsurları yoktur) b)kesin hükümsüzlük: hukuki işlemin kurucu unsurları var ama içeriği hukuka aykırı (herkes tarafından ileri sürülebilen (kamu düzenine aykırılık var)) c)iptal edilebilirlik: sadece muhatabı tarafından ileri sürülebilen(k. d. ’ye aykırılık yok d)askıda hükümsüzlük Manevi yaptırım Ayıplama, kınama, vicdani rahatsızlık, günahkar olma vb.
- Slides: 14