HUKUK VE PSKYATRPSKOLOJ Prof Dr Bengi SEMERCi HUKUK

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ Prof. Dr. Bengi SEMERCi

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ • İnsan; biyo-psiko-sosyal bir varlıktır. • Psikiyatri: insanın davranış dinamiklerini biyopsikososyal olarak açıklamak üzerine çalışan ve normal ile normal dışı (hastalık) davranış örüntülerini sınıflandırarak tedavi eden tıp dalıdır. • Psikoloji: Gözlenebilen davranışların bilimsel incelemesini yapan sosyal bilim dalıdır. • Hukuk: Birey, toplum ve devletin hareketlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini; yetkili organlar tarafından usulüne uygun olarak çıkarılan, kamu gücüyle desteklenen, muhatabına genel olarak nasıl davranması yahut nasıl davranmaması gerektiğini gösteren ve bunun için ilgili bütün olasılıkları yürürlükte olan normlarla düzenleyen normatif bir bilimdir. Hukuk, bireytoplum-devlet ilişkilerinde ortak iyilik ve ortak menfaati gözetir.

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ Psikiyatri Özgürlük ve Hukuk Kişilik Hakları

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ • • İnsanın ne olduğunu Normal insan davranışını Normal olmayan insan davranışını İnsanı anlamayı ve değerlendirmeyi bilmek gerekir. Böylece olayları, neden-sonuç ilişkilerini anlayabiliriz Gelen raporları doğru yorumlayabiliriz Yasaları daha doğru yapabilir Ve daha doğru uygulayabiliriz.

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ Psikiyatrinin hukukla ilişki kurduğu durumlar: ü Suçun bilerek işlenip işlenmediği ü Yaptığı eylemin sonuçlarından haberdar olup-olmadığı ü Kendini denetleyip-denetlemediği ü Suç işleyen kişinin özellikleri ü Mağdurun ruhsal durumu ü Mağdur olanın sağıltımı ü Evlenme ve oy kullama yetisi ü Risk Değerlendirmesi

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ ü Akıl hastalarının, çocukların cezai ehliyetinin olmaması çok eskilere dayanıyor ü Hukuki tanımlama da en ünlü mahkeme 1843’de yapılmış ve savunma bir psikiyatristin yazdığı kitaba dayandırılmış ü 1954’de Amerika’da Durham yargılamasının sonucu kuralları belirlemiştir: Sanığın eylemi bir akıl hastalığı ya da zayıflığı sonucu oluşmuşsa ceza sorumluluğu yoktur. ü Soru: AKIL HASTALIĞI NEDİR?

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ Hastalık ve bozukluk farklıdır Bozukluk; belirli oluşu, seyredişi ve sonlanışı olan belirtiler kümesidir. Psikiyatrik sorunların çoğu bozukluktur. Bozuklukları değerlendirirken bazı özelliklere bakılır. Bilinç, zeka, dikkat, bellek, soyutlama, düşünce içeriği, akışı gibi özellikler değerlendirilerek kişinin sorunu saptanabilir • Yine benzer özelliklerin değerlendirmesi bize hangi belirtiler kümesinin olduğunu, böylece hangi bozukluğun oluştuğunu ve süreci gösterir. • Hukuk kitaplarında kullanılan akıl hastalığı terimi psikiyatride kullanılmamakta, onun yerine akıl sağlığı terimi altında çeşitli bozukluklar ve onlara bağlı durumlar değerlendirilir. • • •

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ • 1981’de eşi vefat eden ve o zamandan beri yalnız yaşayan, çevresinde saygı duyulan bir kişiliğe sahip 61 yaşındaki A. N. , bir tanıdığının düğünü için gittiği kasabada, eski bir arkadaşının evine misafir olmuş. Düğün sonrası gittiği bu evde arkadaşı ile akşam yemeklerini yemişler, sakin bir şekilde televizyon seyredip herhangi bir sorun olmadan kağıt oynamışlardı. Ev sahibi olan arkadaşı ile aynı odada karşılıklı yataklarda uykuya dalmışlardı. Aradan bir süre geçtikten sonra A. N. , arkadaşına önce bastonu ile daha sonra da sobanın üstünde duran su güğümü ile vurmaya başlamıştı. Gürültüye uyanan ev sahibinin çocukları A. N. ’yi etkisiz hale getirip jandarmaya teslim etmişlerdi.

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ • Sanık değerlendirilirken, adli tahkikat dosyasında belirtilen suçun şekli ve işleniş tarzı, sanığın motivasyonu, kendini savunma mantığı, suç öncesi ve sonrası tutum ve davranışları, sanık ve tanık ifadeleri gibi tüm adli psikiyatrik hususlar göz önüne alınır. • Genel Kurulda da tekrar görüşülen vakanın, laboratuvar tetkikleri ve uyku EEG’si sonucunda, suç tarihinde ceza sorumluluğunu ortadan kaldıracak mahiyet ve derecede olan ‘parasomniya’sı olduğuna kanaat getirilerek, A. N. ’nin sanığı bulunduğu suça karşı cezai sorumluluğu olmadığı yönünde 5237 sayılı TCK’nın 34. maddesinin tatbikinin uygun olduğuna oybirliği ile karar verilip, ilgili mahkemeye bildirilmiştir.

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ • 40 Yaşında kadın. Varlıklı. Kendi mülkü olan bir evi başka birine satıyor. Kardeşleri mahkemeye başvuruyor ve satışın iptalini istiyorlar. Gerekçe olarak da evin satılmasını gerektiren bir durum olmadığını, ayrıca satış işleminin evin değerinin çok altında bir bedele yapıldığını söylüyorlar. Satış yapmak için gerekli akli melekelerinin yerinde olmadığını belirtiyorlar. Ama yapılan satış işlemlerinin sürecinde sorun yok. KARAR NASIL VERİLİR?

HUKUK VE PSİKİYATRİ-PSİKOLOJİ 14 yaşında erkek çocuk. Okuldan dönerken girdikleri marketten meşrubat çalarken yakalanmış. Nasıl karar vereceğiz? Yaptığının suç olduğunu ve ceza alacağını bilebilir mi?

Şizofren katil anneye ceza verilmedi • SAMSUN'da sürekli ağladığını öne sürdüğü 1. 5 yaşındaki oğlu Ramazan Kesimoğlu'nu geçen yıl boğazını ekmek bıçağıyla keserek öldüren 35 yaşındaki Emine Kesimoğlu, İstanbul Adli Tıp Kurumu 4'ücü İhtisas Dairesi'nin verdiği, ‘şizofren hastası' ve ‘cezai ehliyetinin olmadığı' raporu üzerine ceza verilmedi. Mahkeme, Kesimoğlu'nun iyileşinceye kadar tam teşekküllü hastanede tedavi edilmesine karar verdi. Gaziosmanpaşa Mahallesi'nde oturan Emine Kesimoğlu Ramazan'ı sürekli ağladığı gerekçesiyle 4 yaşındaki diğer oğlu Oğuzhan'ın gözleri önünde boğazını keserek öldürdü. Ekmek almak için gittiği bakkaldan dönen 11 yaşındaki diğer oğlu Oktay Kesimoğlu, elleri kanlı annesi ve yerde yatan kardeşini görünce çığlık atarak çıkıp komşularından yardım istedi. Bunun üzerine haber verilen polisler Emine Kesimoğlu'nu gözaltına aldı. Çıkarıldığı nöbetçi mahkeme tarafından tutuklanan Emine Kesimoğlu, ‘öz oğlunu öldürmek' suçundan ağırlaştırılmış ömür boyu hapis cezası istemiyle Samsun 2'nci Ağır Ceza Mahkemesi'nde bugün son kez hakim karşısına çıkartıldı. Duruşmada daha önceki ifadelerini tekrar eden Emine Kesimoğlu, 3 yıldan bu yana psikolojik tedavi gördüğünü belirterek, “Küçük oğlum sürekli ağladığı için sinirlerim bozuldu. Susturmaya çalıştım. Ama susmadı. Çocuklarıma bakamıyordum. Ben ne yaptığımı bilmiyorum ki” dedi. Duruşmaya katılan Muammer Kesimoğlu, eşinden şikayetçi olduğunu belirterek, “Geçen yıl psikolojik tedavi gördüğü doğrudur. Kendisine boşanma davası açtım. Bundan sonra onun hayatı beni ilgilendirmiyor. Ben 3 çocuğuma bakıyorum. Kendisinden şikayetçiyim” dedi. İstanbul Adli Tıp Kurumu 4'ncü İhtisas Dairesi tarafından gönderilen raporda, Emine Kesimoğlu'nun yapılan kontrollerde cezai sorumluluğu olmayacak şekilde şizofren hastası olduğunu belirtti. Bunun üzerine mahkeme heyeti raporu dikkate alarak sanığa ceza vermedi. Ancak, Kesimoğlu’nun iyileşene kadar tam teşekküllü hastanede kalmasına karar verdi.

TARTIŞMA HER HANGİ BİR NEDENLE MAHKEMEYE GİDEN KİŞİNİN BİR PSİKİYATRİST İLE GÖRÜŞTÜĞÜ ÖĞRENİLDİ. BİLGİLERİ İSTENDİ. PAYLAŞILMALI MI?