HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI Hukukun toplumu dzenleyen ve uyulmas
- Slides: 12
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
• Hukukun, toplumu düzenleyen ve uyulması zorunlu kuralları bütünü olarak amacına ulaşabilmesi içini bu kuralların en iyi şekilde uygulanması gerekir. • Hukukun uygulanması ile hukuk kurallarının iyi olması birbirinden farklıdır.
Hukuk Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması • Hukuk kurallarının yer bakımından uygulanması konusunda, “şahsilik” ve “mülkilik” ilkeleri geçerlidir. • Şahsilik ilkesine göre, bir ülke vatandaşına, vatandaş nerede olursa olsun ülke yasaları uygulanır. Örneğin, kişilik, miras, aile hukukuna ilişkin alanda daha çok şahsilik ilkesi uygulanır. • Mülkilik ilkesine göre, hukuk kuralları, ülke içinde bulunan yerli yabancı herkese uygulanmalıdır.
• Günümüzde kural olarak yasalar, yayımlandıkları tarihten itibaren o ülke toprakları içindeki bütün kişilere uygulanır. • Uygulamada her iki prensibin de istisnaları bulunmaktadır. Her iki prensip de katı şekilde uygulanmamaktadır.
Hukuk Kurallarının Zaman Bakımından Uygulanması • Kural olarak yasalar yürürlüğe girdikleri tarih ile yürürlükten kaldırıldıkları tarihler arasında meydana gelen olaylara uygulanırlar. • Kanunların yürürlüğe girmesi ile uygulanması ayrı şeylerdir. • Yasa yürürlükte olur ancak yasanın uygulanması için gerekli şartlar mevcut olmazsa uygulanmaz. Örneğin: Sıkı Yönetim Kanunu, Olağanüstü Hal Kanunu
Kanunların Geriye Yürümezliği İlkesi • Kanunların geriye yürümezliği ilkesi: Bu ilkenin temelinde – Hukuk güvenliği prensibi – Kazanılmış haklara saygı ilkesi Bulunmaktadır.
Hukuk Kurallarının Niteliği Bakımından Uygulanması
HUKUK KURALLARININ NİTELi. KLERi. NE GÖRE AYRIMI Emredici Hukuk Kuralları Yedek Hukuk Kuralları Tamamlayıcı Hukuk Kuralları Yorumlayıcı Hukuk Kuralları Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
Emredici Hukuk Kuralları • Emredici hukuk kuralları, aksine bir davranıs veya islem yapılması mümkün olmayan kurallardır. Kisiler veya islemin tarafları, kendi iradeleri ile emredici nitelik tasıyan hukuk kurallarını degistiremezler veya yok sayamazlar. • Kişiler, emredici hükümlere aykırı işlem veya anlaşma yaptıkları takdirde bu anlaşma veya işlem hukuken hiçbir sonuç doğurmaz yani geçersizdir. • Bir hukuk kuralının emredici olup olmadığı genellikle yazılış biçiminden anlaşılır. • Örnegin “yapmakla yükümlüdür”, “mecburiyetindedir”, “zorundadır” gibi ifadeler herhangi bir hukuk kuralında bulunmakta ise bu kuralların emredici olduklarında kuşku yoktur. • Örneğin; Erginlik on sekiz yasın doldurulması ile baslar (MK. Md. 11) • Emredici hukuk kurallarının varolma sebebi, kamu düzeni ve kamu yararıdır. • Emredici hukuk kuralları özellikle kamu hukuku alanında geniş yer kaplar.
Tamamlayıcı Hukuk Kuralları • Özel hukuk alanında geniş olarak yer verilmiştir. Bunun sebebi kişilerin kendi irade ve istekleri ile kurdukları hukuki ilişkilere devletin müdahale etmek istememesidir. • Bu tür hukuk kuralları, tarafların serbest iradeleri ile degistirilebilen ve ancak böylece degistirilip bertaraf edilmedikleri takdirde uygulanmaları mümkün olan kurallardır. Su halde ilk önce tarafların iradeleri dikkate alınacak, ancak tarafların aksine hüküm koymadıkları hususlar hakkında yasanın tamamlayıcı kuralları uygulanacaktır. • Tamamlayıcı hukuk kuralları, tarafların sözleşme serbestisi sınırları içerisinde yaptıkları sözleşmelerde o hususta hüküm bulunmaması halinde uygulama alanı bulur ve sözleşmede bulunan boşluğu doldurur. • Örneğin TBK m. 207 gereğince; Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir adet bulunmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlüdürler. • Hukuk kuralının tamamlayıcı olup olmadığı “aksi kararlaştırılmadıkça, aksine hüküm bulunmadıkça” gibi ifadelerden anlaşılır.
Yorumlayıcı Hukuk Kuralları • Taraflar bir hukuksal islemi yaparken kararlastırdıkları ancak ne anlama geldigini açıklamadıkları konulara iliskin duraksama ve uyusmazlıklarda, varsa, ilgili kanundaki o konu ile ilgili hükümleri yorumlayıcı hukuk kuralı olarak kullanabilirler. • Örneğin TBK m. 92 gereğince; Hafta olarak belirlenmiş süre, son haftanın sözleşmenin kurulduğu güne ismen uyan gününde dolmuş olur.
Tanımlayıcı Hukuk Kuralları • Bir hukuksal kavramın veya bir hukuksal kurumun hangi anlama geldigini açıklayan kurallara, tanımlayıcı hukuk kuralları denir. • Örneğin; Yasının küçüklügü yüzünden veya akıl hastalıgı, akıl zayıflıgı, sarhosluk ya da buna benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneginden yoksun olmayan herkes, bu Kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir. (Mk. Md. 13) • Örneğin; TMK. M. 19’a göre Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.
- Tokalaşma çeşitleri
- Adalet ve hukukun bireylere kazandırdığı yetki
- Yardımcı kaynaklar hukuk
- Iş hukukunun kaynakları
- Uluslararası hukukun sujeleri
- Hukukun kaynakları
- Uluslararası hukukun sujeleri
- Hukuk devleti nedir
- Hukuk devleti nedir
- Anglo sakson hukuk sistemi
- Ali acar hukuk
- Ilga edici hukuk kurallarına örnekler
- özel hukuk dalları