HUKUK BALANGICI 8 rfadet kuralhukuk kural fark Uygulayc

HUKUK BAŞLANGICI 8

Örf-adet kuralı-hukuk kuralı farkı • Uygulayıcı farkı: Hukuk kurallarını hukuk düzeninin yetki verdiği kişi ve kurumlar uygularken, örf-adet kurallarını (hukuki kaynak değil de alelade örf-adet kuralı ise) ilgili toplumsal çevre uygular. (Çevrenin bütünü ya da çevrenin bir üyesi) • Müeyyide farkı: Hukuk kuralları merkezileşmiş bir müeyyide kurumuna sahiptir. Yargılama, kimin nasıl yargılayacağı, cezanın nasıl nerede çekileceği önceden vs. belirlenmiştir. Örf-adet kurallarında ise söz konusu kurumsallaşmış bir müeyyide yoktur. Bununla birlikte çok çeşitli ve hukukunkine benzer hatta kimi zaman hukukun cebrinden şiddeti daha ağır müeyyideleri de vardır.

HUKUK NORMUNUN ÖZELLİKLERİ • Genellik ve Soyutluk • Tanımları • Örnekler • İlke-Kural-standart Ayrımı • Tanımları ve Örnekler

Hukuk kurallarının türleri • Emredici hukuk kuralları • Yetki verici hukuk kuralları • Tanımlayıcı hukuk kuralları • Tamamlayıcı hukuk kuralları • Yorumlayıcı hukuk kuralları • İlga edici hukuk kuralları

Emredici hukuk kuralları -Kendilerine mutlaka uyulması gereken hukuk kurallarıdır. -Kişiler bu kurallar aksine anlaşma yapamazlar. -Kendi iradeleriyle bu kuralları bertaraf edemezler. -Kişilere bu alanda irade serbestisi tanınmamıştır. -Çoğu kez hükmün ifade ediliş biçiminden emredici bir nitelikte olduğu anlaşılır. (Geçersizdir, memnudur, yasaktır, yapamaz, yükümlüdür, mecburdur vb. şekilde ifadeler içerirler. ) -Kamu düzeni, kamu yararı, genel ahlakın korunması, zayıfların korunması gibi gerekçelerle konulurlar.

Emredici hukuk kuralları ÖRNEK 1: hırsızlık suçunu düzenleyen Ceza Kanunu hükmü: Madde 141 - (1) Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir. ÖRNEK 2: evlenme ehliyetine ilişkin (yaş bakımından) Medeni Kanun hükmü: Madde 124 - Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.

• Hukuk kurallarının hepsinin içerisinde yer alan emir unsuru emredici hukuk kuralları açısından başlıca unsurdur. Örneğin hırsızlık suçunu düzenleyen ceza kanunun hükmü toplumun üyelerine hırsızlık yapmama emrini vermekte, hırsızlıkla ilgili bir yasak getirmekte ve yargıca da hırsızlık yapanı nasıl cezalandıracağı konusunda bir başka emir vermiş olmaktadır.

• Bu tür kurallar kuralın muhatabını belirli bir davranışı seçmede özgür bırakan türden kurallardır. Mirasın reddi, nişanlılığın sonlanmasının ardından hediyelerin iadesini düzenleyen Medeni Kanun düzenlemelerimiz bu türden kurallara örnek olarak gösterilebilir.