Hukuk Balangc afak PARLAK BR HUKUK KURALLARININ MEYYDES

Hukuk Başlangıcı Şafak PARLAK BÖRÜ

HUKUK KURALLARININ MÜEYYİDESİ I. GENEL OLARAK A. Müeyyidenin Tanımı B. Müeyyide Gereksiz mi? C. Müeyyidesiz Hukuk Kuralı Olabilir mi? D. Ödül Hukukun Müeyyidesi Olabilir mi? E. Hukukun Cebri – Çetenin Cebri F. Hukuki Cebrin Değişik Görünümleri G. Müeyyidenin Tarihi Gelişimi H. Uluslararası Hukukun Müeyyidesi II. MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ A. Özel Hukuk Müeyyideleri B. Kamu Hukuku Müeyyideleri

HUKUK KURALLARININ MÜEYYİDESİ Müeyyidenin Tanımı Müeyyide Gereksiz mi? Bir hukuk kuralına aykırı davranıldığında, o davranışta bulunan kişinin karşılaşması, hukuk düzenince öngörülen sonuçtur. � Hukuk düzeninin tesirli 1. Hukuk kuralının ihlaline tepkidir 2. Hoşa gitmez. Hukuk düzeni öngörmüştür. 3. olması zorla sağlanamaz. � Asıl olan kurallara uymaktır. � Kural ihlali istisnadır. � İstisna aslın yerine konulmamalıdır. «Kendiliğinden uyma hukuk düzeninde gerekli, fakat yeterli değildir. »

HUKUK KURALLARININ MÜEYYİDESİ Müeyyidesiz Hukuk Kuralı Olabilir mi? 1. Müeyyidesiz Hukuk Normları Olabilir Görüşü: Müeyyide hukuk düzeninin özelliğidir. Böyle bir düzende müeyyidesiz bazı normlar bulunabilir. 2. Müeyyidesiz Hukuk Normlarının Olamayacağı Görüşü: Müeyyidesiz normlar ya hukuken anlamsız normlardır ya da bağımlı normlardır. Ödül Hukukun Müeyyidesi Olabilir mi Jeremy Bentham: Ödül, hukukun müeyyidesi olabilir. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu m. 23: Kaçak eşyayı ihbar eden kişilere «ikramiye» ödenmesi öngörülmektedir. Ödül, tek başına hukukun müeyyidesi olamaz.

HUKUK KURALLARININ MÜEYYİDESİ Hukukun Cebri – Çetenin Cebri 1. 2. Nicelik Farkı: Hukukun cebri çok daha büyüktür. Eğer çetenin cebri hukukun cebrini geçerse, çetenin emirleri hukuk kuralı olur; devlet çete olur. Uygulanma Biçimi Farkı: Hukukun cebri; genel, sürekli ve düzenli olarak uygulanır. Çetenin cebri ise bölgesel, geçici ve tesadüfidir. Hukuki Cebrin Değişik Görünümleri � Ceza hukukunda; ölüm, hapis, para cezası, kamu hizmetlerinden yasaklılık, siyasi haklardan mahrumiyet şeklindedir. � Özel hukukta; maddi, manevi tazminat, yokluk, butlan, cebren icra, aynen iade şeklindedir. � İdare hukukunda; uyarma, kınama, aylıktan kesme, ihraç, ruhsatın iptali, işyerinin kapatılması şeklindedir.

HUKUK KURALLARININ MÜEYYİDESİ Müeyyidenin Tarihi Gelişimi Uluslararası Hukukun Müeyyidesi � İlkel toplumlarda zarar Uluslararası hukukta da misilleme ve savaş gibi cebir vasıtaları bulunur. Ancak merkezî ve tekel değildir. Müeyyide uygulamak amacı ile açılan savaşı, hukuku ihlâl eden devlet de kazanabilir. gören cezayı vermeye yetkilidir. � Sorumluluk kolektiftir. � Sonraları suçun bedeli olarak para verilmesi kabul edildi. � Çağdaş toplumlarda müeyyide devlet elinde tekelleşmiş ve merkezîleşmiştir.

MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ ÖZEL HUKUK MÜEYYİDELERİ 1. Cebrî İcra: Borcunu rızasıyla yerine getirmeyen borçlunun, bu borcunun devlet eliyle yerine getirilmesidir. İcra takibinde, borcunu yerine getirmeyen borçluya karşı bir veya birkaç alacaklının talebi ile haciz yapılır, icra organları tarafından borçlunun mallarına el konularak satılır. Satıştan elde edilen para ile alacaklının alacağı karşılanır, geriye bir şey kalırsa borçluya verilir. İlamlı icra / İlamsız icra İflas yoluyla takipte ise, borçlunun karşısında tüm alacaklıları bulunur ve borçlunun tüm malları ile alacaklar karşılanmaya çalışılır.

MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ ÖZEL HUKUK MÜEYYİDELERİ 2. Tazminat: Bir hukuk kuralına veya bir sözleşmeye aykırı davranarak bir zarar meydana gelmesine sebep olan kimsenin bu zararı ödeme yükümlülüğüdür. � � Maddi tazminat Manevi Tazminat

MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ ÖZEL HUKUK MÜEYYİDELERİ 3. Geçersizlik: Yokluk: Bir hukukî işlemde, kanunda öngörülen kurucu unsurlardan en az birinin bulunmaması halinde söz konusu olur. Bu işlem, hukuk dünyasında hiç var olmamış sayılır. b) Butlan: Mutlak butlan, bir hukukî işlemde, kurucu unsurların bulunması; fakat işlemin emredici hükümlere aykırı olmasıdır. Hukukî işlem meydana gelmiştir, fakat geçersizdir, hüküm ve sonuç doğurmaz. Nispi butlan ise kurucu unsurları bulunan, emredici hükümlere aykırı olmayan bir hukukî işlemin irade sakatlığı sebebiyle iptal edilebilir olmasıdır. a)

MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ ÖZEL HUKUK MÜEYYİDELERİ MUTLAK BUTLAN NİSBİ BUTLAN Amacı kamu düzenini, genel ahlakı korumaktır. Kişilerin çıkarını korumayı amaçlar. Herkes tarafından ileri sürülebilir. Menfaati zarar gören kişi tarafından ileri sürülebilir. Hâkim re’sen dikkate alır. Hâkim ancak ilgilinin talebi üzerine dikkate alabilir. Hukukî işlem, hâkimin hükmüyle Hâkimin hükmüne kadar geçerli bir başlangıçtan itibaren tamamen ortadan işlem olarak kabul edilir. kalkar. Zamanaşımına tabiî değildir, her zaman Zamanaşımına tabiîdir. Kanundaki ileri sürülebilir. süreler geçince ileri sürülemez. Tarafların izin ve icazetinin, anlaşmasının önemi yoktur. Tarafların anlaşmasıyla hukukî işlem sıhhat kazanır.

MÜEYYİDE ÇEŞİTLERİ KAMU HUKUKU MÜEYYİDELERİ 1. Ceza Hukuku Müeyyideleri � Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası � Müebbet hapis cezası � Süreli hapis cezası � Adlî para cezası 2. İdare Hukuku Müeyyideleri � İdarî para cezası, mülkiyetin kamuya geçirilmesi, el koyma, yıkım, sürücü belgesinin geri alınması, işyerinin kapatılması, barodan kaydın silinmesi, meslek ve sanatın icrasının men’i, izin veya ruhsatın geri alınması… � Yokluk, iptal, tazminat