HTB oinarriak markoa eta unitate didaktikoak Rakel Arrizabalaga
HTB: oinarriak, markoa eta unitate didaktikoak Rakel Arrizabalaga Itxaropena Zaballa Ordizia 2008 -10 -8 1
HIZKUNTZEN TRATAERA BATERATUA Zer da? Zergatik? Nola ? SEKUENTZIAZIO MARKOA Zertarako da? Nola gauzatzen da? Zer da? Zeintzuk dira ezaugarriak? IKERTZAILEAK GARA 2. zikloa BAZTERKERIAREN AURKA 3. zikloa 2
1. Hizkuntzen Trataera Bateratua 3
ZER DA HIZKUNTZEN TRATAERA BATERATUA? Hizkuntzak modu integratuan irakasteko programazio adostua Hizkuntzen oinarri komunak eta metodologia berdinak dira programazioaren abiapuntua Ikuspegi komunikatibotik programatuta 4
Zergatik hitz egiten da gaur egun HIZKUNTZA TRATAERA BATERATUAZ? HIZKUNTZEN ESTATUSEAN HIZKUNTZEN DIDAKTIKAN ALDAKETAK 5
HTBranzko URRATSAK 1992 OINARRIZKO CURRICULUM DISENUA “Oinarrizko Curriculum Diseinu honen abiapuntua hizkuntza ikaskuntzak Hizkuntza Arlo bakarrean biltzea da. . ” “Hizkuntza Arloaren ikuspegiak bateratzaile behar du izan, hizkuntza batean ikasitakoa beste edozeinetara igarotzea ahalbidetuko duten curriculumeko hizkuntza guztien oinarri komun eta metodologia berdinetatik abiatzearren”. 6
HTBranzko URRATSAK 2007 OINARRIZKO HEZKUNTZA REN DEKRETUA Lehen Hezkuntzako ikasleak, hein batean, eleanitzak direnez, hizkuntza-irakasleak beharturik daude, planteatutako hezkuntza-helburuei eutsita, beren irakaskuntza-metodoak aztertzera eta egokitzera, eta, batik bat, hizkuntzak era integratuan lantzera. Hizkuntzak era integratuan irakastea, ebidentzia hauen ondorioa da: batetik, ikasle elebidunak edo eleanitzak etengabe eskura ditu hainbat hizkuntza eta haien bidez ikasitakoa, eta hori guztia bere jakintzaren eta emozioen parte da. Bestalde, hizkuntzak ikastea transferigarria da, eta hiztunen inguruan hizkuntza bat baino gehiago daude aldi berean. Beraz, hizkuntza bakoitzaren ezaugarri propioak landu behar dira batetik, eta, bestetik, batera landu hizkuntza guztiek dituzten alderdi komunak; betiere, hizkuntza bakoitza ongi erabiltzen saiatuz. 7
HIZKUNTZEN IRAKASKUNTZAREN PARADIGMAREN ALDAKETA ZER irakasten dugu? ZERTARAKO irakasten dugu? NOLA irakasten dugu? Hizkuntza kontzeptua Komunikazio gaitasuna Ikuspegi komunikatiboa 8
Zer irakasten dugu? Hizkuntza kontzeptua Psikolinguistika Pragmatika Soziolinguistika Testuaren linguistika 9
Zer irakasten dugu? Hizkuntza kontzeptua Hizkuntza guztiak elkarreraginaren bidez ikasten dira, esanahia negoziatu ondoren. Hizkuntzei buruzko gogoeta bultzatzeko eremuak komunak dira: soziolinguistikoa, psikolinguistikoa, pragmatikoa eta estrategikoa. Testuak ulertu zein ekoizteko prozedurak berdinak dira. Ikasteko zein komunikatzeko estrategiak komunak dira. Hizkuntza kontzeptu berdinak erabiltzen dira hizkuntza guztietan. Testu-tipo eta testu-generoen ezaugarriak antzekoak dira hizkuntza desberdinetan. Hizkuntza irakaskuntzarako metahizkuntza komuna. Hizkuntzekiko eta hiztunekiko jarrera positiboak hizkuntza guztietatik bultzatu behar dira. Eta abar luze bat 10
HIZKUNTZEN ARTEKO TRANSFERIGARRITASUNA Testuak Ulertzeko Estrategiak Eta prozedurak Testuak Sortzeko prozedurak Testu eta Genero Desberdineko ezaugarriak Kontzeptu Linguistiko orokorrak Jarrerak Gaitasun estrategikoa Oinarrizko Metahizkuntza Literatura Diskurtsoaren ezaugarriak 11
Zertarako irakasten dugu? Komunikazio gaitasunaz hauxe ulertzen da: hizkuntza erabiltzeko gaitasuna komunikazio egoera anitzetan. TESTUAK ulertu zein ekoiztu. 12
Komunikazio gaitasunak abilezia, prozedura eta estrategia anitzak biltzen ditu. G. Soziolinguistikoa G. Diskurtsiboa. G. Linguistikoa G. Estrategikoa. 13
TESTUAK Zuzenak Egokiak Koherenteak Kohesionatuak 14
Curriculumeko Hizkuntzen Trataera Bateratuak ondokoak ahalbidetzen ditu: n Hizkuntzen alderdi komunak lantzea edozein hizkuntzatatik: Ø Hausnarketa linguistikoa egiteko ohitura eta prozedurak. Ø Hizkuntzei buruzko kontzeptu orokorrak. Ø Hizkuntzekiko jarrerak. Edukien sekuentziazio egokiagoa eta denbora optimizatzea. n Ikasitakoa hizkuntza batetik bestera igarotzea. n Ikuspegi metodologikoak partekatuz jardunaren koherentzia handiagoa lortzea. n Ikasgelarako jarduera eraginkorragoak diseinatzea. n Hizkuntzez mintzatzeko metahizkuntza bateratua erabiltzea. n 15
Nola irakatsi? Ikuspegi komunikatiboa Hizkuntzak irakasteko eredu didaktikoa da, hizkuntzaren erabileran oinarritzen dena. Hizkuntza bera, kodigoa, aztertzen du eta baita beste elementuak ere, komunikazio jarduerak osatzen dituztenak. 16
Nola irakatsi? Ikuspegi komunikatiboa Erabilpena + Kodea + Testuingurua + Xedea +…. Komunikazio egoera desberdinetan sortutako testu anitzak irakurri, entzun, idatzi, ahoz ekoiztu, elkarrekin hitz egin… 17
Nola irakatsi? Idazketa proiektuak § IDAZKETA PROIEKTUA. Asmo komunikatiboa duen ekoizpen globala. Interesgarria izan daitekeen zer edo zer burutzeko asmoz aukeratutako lan-plana da (ebatzi behar den ataza bat, konpondu beharreko arazoren bat …). § EZAUGARRIAK. Ataza errealak. MOTIBAZIOAK erabateko garrantzia du eta IKASKETAHELBURUAK oso argi eta zehatz daude adierazita. 18
HTBren lanaren zutabeak: GOGOETA TEORIKOA PRAKTIKAREN ANALISIA CURRICULUM BATERATUA EGITEA 19
2. Edukien sekuentziaziorako markoa 20
ZER ADIERAZI NAHI DUGU SEKUENTZIAZIORAKO MARKOAZ HITZ EGITEN DUGUNEAN? Hizkuntzen artean edukiak banatzeko proposamena Hizkuntzakoak ez diren edukiak ere marko honetan sartzen dira 21
Sekuentziazio markoaren ezaugarriak Ikuspegi komunikatiboa Proposamen irekia Proiektuka antolatuta Testu-generoen aniztasuna Kooperazioa Inklusioa 22
MARKOA EGITEKO IRIZPIDEAK Hizkuntza bietan testu tipologia bera landuko da. Hizkuntza bietan testu tipo bera landuko da. Ziklo bakoitzean testu tipo guztiak landuko dira. Ziklo bakoitzean erabilpen eremu guztiak landuko dira. Testu generoen aniztasuna ziurtatuko da. Azken ekoizpena, behin gutxienez, ahozkoa izango da. Azken ekoizpena, behin gutxienez , gelatik kanpo aterako da. Hizkuntzak ez diren arloak barne hartzen ditu. 23
PROIEKTUAK GARATZEKO IBILBIDEA Motibazioa eta negoziazioa. Informazio bila. Proiektuari dagozkion gaitasun diskurtsibo, soziolinguistiko, linguistiko eta estrategikoen ezaugarrien analisia. Testuaren ekoizpena: testuingurura egokitzea, plangintza, testu egokitzapena, berrikuspena. Proiektuaren aurkezpena jendaurrean. Ebaluazioa ( hasieran, jarraipenean eta amaieran). 24
3. Unitate didaktikoak 25
IKERTZAILEAK GARA 2. zikloko materialak BAZTERKERIAREN AURKA 3. ziklorako materialak Makinak. Nola funtzionatzen dute? ¿Qué voy a ser de mayor? Iparra eta hegoa, mundu bi Conocer es crecer 26
SEKUENTZIAZIO MARKOA PROIEKTUA EREMUAK TESTU TIPOA AZKEN EKOIZPENA H 1 AZKEN EKOIZPENA H 2 AZKEN EKOIZPENA H 3 Gure arbasoen ekarpenak Ikasketako hizkuntza Hizkuntza gizarteko komunikabideetan Azalpena Katalogoa (I) Informazioa jasotzeko fitxa (I) Azalpen laburra: txosten txiki bat (A) Inauteriak Hizkuntza Literaturan Pertsonen arteko harremanak Narrazioa Bakarrizketa/bertsoak (A) Ipuina kontatu ahoz (A) Kondairak(A) Bazterkerien aurka: kontuz aurreiritziekin Pertsonen arteko harremanak Ikasketako hizkuntza Hizkuntza gizarteko komunikabideetan Argudioa Eztabaida(A) Pobreziaren aurkako kanpaina (I) Etorkinen egoera salatu manifestu baten bidez/role play(A) Zain dezagun gure aberastasuna Hizkuntza Literaturan Ikasketako hizkuntza Hizkuntza gizarteko komunikabideetan Argudioa Liburu bat gomendatu (I) Alegia baten moraleja eztabaidatu(A) Olerkiak eta abestiak (testu bildumarako) (I) Ikertzaileak gara Hizkuntza gizarteko komunikabideetan Ikasketako hizkuntza Azalpena Makina sinple bat egiteko instrukzio testua (I) Ofizioei buruzko galdetegiaren informea (I) Lanbideei buruzko “Tribial” jolasa(A) 27
UNITATEAREN ARDATZA H 1: Instrukzioak H 2: Inkestaren ondorioen azalpena H 3: Tribial jolasa Azken ekoizpena: Gizakiaren lana errazteko asmatu den makina baten instrukzio edo erabilpen argitalpena eta haien erakusketa ikastetxean. Azken ekoizpena: Familiakoen lanbideei buruzko inkesta egin, txostena prestatu eta ondorioak azaldu etxekoei. Azken ekoizpena: Lanbideei buruzko Tribial jokoaren galdera-erantzunak prestatu gelan jolasteko. Markoaren zehaztapena: Gizakiak hasiera-hasieratik bere lana errazteko makinen beharra izan du. Gaur egun ere makinak erabiltzen ditugu bizitza arruntean, makina sinpleak zein konplexuak. Hauek ezagutzen neskek eta mutilek berdintasunez jokatzeko aukera izango dute. Markoaren zehaztapena: Lanbide desberdinak ezagutu. Lanbideen sailkapena egin irizpide batzuen arabera oinarrizko hiru sektoreak ezagutzeko. Euskadiko industriaren historia laburra. Markoaren zehaztapena: : Lanbide desberdinak ezagutu eta erabiltzen dituzten materialak, tresnak eta makinak zeintzuk diren jakin. 28
KOMUNIKAZIO EGOERA Gaia: Ikertzaileak gara. Makina sinpleak. Igorlea: 2. zikloko ikasle taldeak Hartzailea: Eskolako etapako ikasleak Kanala: Idatzia Asmoa eta helburua: Egindako makinak erakutsi eta eraikitzeko beharrezko instrukzio testuak. Argitalpen lekua: Ikastetxeko pasabidea Erabilpen eremua: Ikasketako hizkuntza Testu tipoa: azalpen testua Testu generoa: Instrukzio testua Tema: Investigando. . ¿Qué quieres ser de mayor? Emisor: Grupo de 2º ciclo Receptor: Familias del alumnado Canal: Escrito y oral Intención y finalidad: Informar del resultado de la encuesta en la escuela y a los familiares sobre sus profesiones Lugar de comunicación: Casa/Escuela Ámbito: La lengua en el aprendizaje, relaciones interpersonales Tipo de texto: Texto expositivo Genero textual: Exposición oral de un informe Gaia: Ikertzaileak gara. Lanbideak eta tresnak. Igorlea: 2. zikloko ikasle taldeak Hartzailea: Etapako ikasleak Kanala: Ahozkoa Asmoa eta helburua: Lanbideei buruzko Tribial jokorako galdera-erantzunak prestatu gelan jolasteko Argitalpen lekua: Gela Erabilpen eremua: Ikasketako hizkuntza Testu tipoa: azalpen testua Testu generoa: Galderaerantzunak. 29
GARATUKO DIREN KONPETENTZIAK IKASTEN IKASTEKO GAITASUNA ZIENTZIA-, TEKNOLOGIA- ETA OSASUNKULTURARAKO GAITASUNA GIZA ETA ARTE KULTURARAKO GAITASUNA INFORMAZIOA TRATATZEKO ETA TEKNOLOGIA DIGITALA ERABILTZEKO GAITASUNA HIZKUNTZA KOMUNIKAZIORAKO GAITASUNA GIZARTERAKO ETA HERRITARTASUNERAKO GAITASUNA NORBERAREN AUTONOMIARAKO ETA EKIMENERAKO GAITASUNA 30 MATEMATIKARAKO GAITASUNA
PROIEKTUAREN AURKEZPENA JENDAURREAN 31
TALDEKATZEA 32
HIZKUNTZA-TREBETASUNAK 33
PROIEKTUAK GARATZEKO IBILBIDEA Motibazioa Negoziazioa 34
LAN SEKUENTZIAK • Informazioa bilatzeko • Testua aztertzeko • Testua ekoizteko 35
TESTUA EKOIZTEA Testuingurura egokitzea Planifikatzea Testualizatzea Berrikustea 36
EBALUAZIOA Hasieran Prozesuan Amaieran 37
NON AURKITU Berrikuntza. net Hizkuntza normalkuntza eta eleaniztasuna Hizkuntzen Trataera Bateratua 38
Eskerrik asko zuen arretagatik 39
- Slides: 39