Hst 3 Endocrinologie Struma Stress 3 1 Hormonen

Hst. 3 Endocrinologie Struma Stress

3. 1 Hormonen Hypothalamus Hypofyse Hormoon: signaalstof die door endocriene klieren wordt geproduceerd en via het bloed Schildklier haar bestemming bereikt. Bijschildklieren De belangrijkste endocriene klieren: Bijnieren Pancreas Uterus en Ovaria Testikels

Hormonen algemeen • https: //www. youtube. com/watch? v=RYWWZ Asz. S 4 k

3. 2 Hypothalamus en hypofyse De hypothalamus en hypofyse zijn gelegen in de tussenhersenen. De hypothalamus staat in verbinding met de hypofyse via de hypothalamo-hypofysaire as. De hypothalamo-hypofysaire as bestaat uit axonen en een poortadersysteem.

3. 2 Hypothalamus en hypofyse Neurohypofyse staat met axonen in verbinding met de hypothalamus en produceert ADH (antidiuretisch hormoon = vasopressine) + oxytocine ADH Oxytocine Vermindert de productie van urine Samentrekken baarmoeder Osmotische waarde van bloed daalt Uitdrijven jong Hypothalamus merkt dit op Melkklieren geven melk af Remming aanmaak van ADH Bij mnl dier samentrekken spieren voor ejaculatie Productie van urine / Osmotische waarde van bloed stijgt Hypothalamus activeert neurohypofyse voor aanmaak van ADH NEGATIEVE TERUGKOPPELING

3. 2 Hypothalamus en hypofyse Adenohypofyse wordt door de hypothalamus aangestuurd via de poortader d. m. v. hormonen. Releasing factor: activeert hypofyse tot afgifte van hormoon Inhibitor factor: stopt hypofyse tot afgifte van hormoon Adenohypofyse maakt op bevel van hypothalamus: - Prolactine vorming van melk (aminozuren melkeiwitten) - Groeihormoon (GH) aanmaak bouwstoffen - Adreno-cortico-troop hormoon (ACTH) stimuleert bijnierschors - Melanotroop hormoon (MSH) vorming pigment in huid - Thyreotroop hormoon (TSH) stimuleert schildklier - Follikelstimulerend hormoon (FSH) aanmaak follikels / zaadcellen - Luteostimulerend hormoon (LH) stimuleert ovulatie / vorming testosteron Voor elk van de bovengenoemde hormonen worden releasers en inhibitors geproduceerd!!

Adenohypofyse: releasing en inhibiting factors • • prolactine groeihormoon (GH) adreno-cortico-troop hormoon (ACTH) melanotroop hormoon (MSH) thyreotroop hormoon (TSH) follikelstimulerend hormoon (FSH) luteotroop (of luteostimulerend) hormoon (LH)

Nieren en bijnieren

Reis doorheen de nieren • https: //www. youtube. com/watch? v=iu. A 1 HGI OLe. E

Nieren produceren renine + EPO (erythropoetine) Renine (bij te lage bloeddruk en Na-spiegel) Constant houden van bloeddruk en Na-spiegel EPO Aanmaak erytrocyten in beenmerg Bij gebrek aan EPO ontstaat anemie (chronische nierinsufficiëntie)

Bijnieren bestaan uit een schors (cortex) en een merg (medulla) De cortex is opgebouwd uit drie lagen die elk andere hormonen produceert. Buitenste laag van de cortex maakt aldosteron op bevel vd nieren

Renine-angiotensine-systeem Bij lage bloeddruk maken de Nieren Renine NEGATIEVE TERUGKOPPELING Angiotensinogeen (in bloed) +ACE angiotensine Bijnieren produceren (mineralocorticosteroid) aldosteron Bloeddruk stijgt door vernauwing bloedvaten Nieren houden Na vast

Bijnieren Tweede laag: Bijnieren Voorlopers van geslachtshormonen Ovaria / testes Hebben bij sterilisatie nog voldoende kracht om poes krols te laten worden! Oestrogeen / progesteron / testosteron Derde laag: glucocorticosteroiden door ACTH van hypofyse - Glucose leveren aan hersenen ipv aan spieren. - Eiwitten en vetten omzetten in glucose. (gluconeogenese) - Remmen ontstekingsreacties.

Medulla bijnieren (ad rena) Medulla: Adrenaline / noradrenaline Lichaam voorbereiden op actie (Sympathische zenuwstelsel) Zijn zeer instabiel en verdwijnen snel uit bloed, geen negatieve terugkoppeling nodig! Fight-flight-fright/freeze Hart gaat sneller kloppen / grotere bloed toevoer naar skeletspieren / minder bloed naar darmen / pupillen verwijden

adrenaline • https: //www. youtube. com/watch? v=rh. KRRP 6 s. VNs

3. 4 Schildklieren en bijschildklieren Schildklier produceert onder invloed van TSH (Thyreotroop hormoon) van de hypofyse: T 3 (trijoodthyronine + T 4 (tetrajoodthyronine) Lichaamscellen aanzetten tot snellere metabolisme / lichaamscellen gevoelig maken voor GH (bij afwezigheid ontstaat dwerggroei) Schildklier produceert onder invloed van Ca in het bloed Calcitonine (remt de afbraak van botweefsel) POSITIEVE FEEDBACK Hoe meer Ca in het bloed, hoe meer calcitonine wordt geproduceerd.

Schildklier en bijschildklier • https: //www. youtube. com/watch? v=m 5 o. J 7 Eb 1 ZU

3. 4 Schildklieren en bijschildklieren Bijschildklieren produceren PTH (paraathormoon) PTH Verhoogt Ca spiegel - Osteoclasten maken Ca vrij - Calcium uit urine terugwinnen - Vit. D neemt Ca uit darmen op Calcium (Ca) speelt een belangrijke rol bij de stofwisseling, een correcte Calciumspiegel is van levensbelang! Lage Calciumspiegel Calcitonine PTH Hoge Calciumspiegel

pancreas • https: //www. youtube. com/watch? v=NZ 4 zcr. Tz Uj. A

3. 5 Pancreas De pancreas bestaat uit een exocrien en endocrien deel. Endocrien, de Eilandjes van Langerhans, bestaan uit twee soorten cellen: α-cellen β-cellen Glucagon Insuline Verhoogd het bloedsuikergehalte door lever te stimuleren glucose vrij te maken Verlaagd het bloedsuikergehalte door cellen glucose te laten opnemen Bevorderd de gluconeogenese Remt de gluconeogenese

diabetes • https: //www. youtube. com/watch? annotation _id=annotation_187781&feature=iv&src_vid= RUMuhv. Zq. KCo&v=qd. Q 5_ZZ 1 d_Y