Hoogbegaafdheid Het label voorbij SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

(Hoog)begaafdheid: Het label voorbij SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Desirée Houkema & Yvonne Janssen Conferentie ‘Passend onderwijs en (hoog)begaafdheid’ – 11/12 november 2014

Doelen workshop • Verkenning van het spanningsveld m. b. t. het ‘label(en)’ (van) (hoog)begaafdheid • Kennis delen • Ervaringen uitwisselen Samen (beter) richting kunnen geven aan de invulling van Passend onderwijs voor begaafden www. talentstimuleren. nl

Verwachtingen? www. talentstimuleren. nl

Welke taal spreken we? • • Criteria voor verrijkingsmateriaal rijke leeractiviteiten Compacten en “verrijken” rijk onderwijs Kader voor verrijking kader voor ontwikkeling Informatiepunt (Hoog)begaafdheid Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling Maar… waar blijft het thema Begaafdheid en “onze” doelgroep? ? ?

Een rijke leeractiviteit… q bevat open opdrachten, met ruimte voor eigen inbreng; q bevat een hoge mate van complexiteit en een hoog abstractieniveau; q bevat authentieke contexten (complexe real-life problemen); q doet een beroep op de zelfstandigheid van leerlingen; q doet een beroep op meerdere begaafdheidsgebieden (leervoorkeuren); q doet een beroep op hogere orde denkvaardigheden (analytisch, creatief en kritisch); q doet een beroep op metacognitieve vaardigheden (denken over denken); q stimuleert de autonomie en eigen verantwoordelijkheid (zelfsturing); q stimuleert tot een onderzoekende houding (nieuwsgierigheid); q lokt uit tot een reflectieve houding (evaluatie, zelfreflectie) q draagt bij aan meer zelfinzicht bij leerlingen (kwaliteiten, leer- en denkvoorkeuren).

(Ver)rijk(t) onderwijs Mate van gewenste differentiatie is groot: een hele uitdaging om een afgestemd Mate van gewenste differentiatie is groot: verrijkend aanbod samen te stellen voor een hele uitdaging om een afgestemd alle leerlingen op alle talent-/vakgebieden verrijkend aanbod samen te stellen voor bovengemiddelde t/m (hoog)begaafde leerlingen gemiddeld Bron: www. talentstimuleren. nl Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO) Compacten en verrijken (20 -30%) per vakgebied! bovengemiddeld zeer hoog

s e b e h t r o f d o o g s ’ t Wha ” t s e r e h t r o f d o o is g www. talentstimuleren. nl

www. talentstimuleren. nl

Hoe ontwikkel je een ‘open mindset’ gericht op persoonlijke groei?

Dabrowski: overexcitabilities gevoelig Csikszentmihalyi nieuwsgierig snel Dweck: perfectionistisch specifieke, diepgaande interesses intens scherpe waarneming FIXED vs growth flow kennishonger plezier in creëren origineel creërend (denk)vermogen rijk en levendig voorstellingsvermogen meerdere invalshoeken Ken Robinson omgaan met ambiguïteit meerdere oplossingen gefocust procesgericht enthousiast voor passies eigengereid zelf ontdekkend flexibel reflecterend kritisch eigen-wijsheid zelfsturend autonoom zoekend naar betekenis problemen herkennen probleem oplossing veel energie gedrevenheid (hoog)begaafdheid opvallend gevoel voor humor veel ideeën rijke fantasie zet door actief intrinsiek gemotiveerd leergierig ontwikkelingspotentieel mindset productief veel willend veeleisend brede interesse Luc Stevens initiatiefrijk ondernemend nonconformistisch sterk rechtvaardigheidsgevoel

Stimulerende (leer)omgeving [Renzulli & Mönks] Gezin continu proces van afstemmen! Leerling Vrienden School

Passend Onderwijs Dekkend onderwijs- en ondersteuningscontinuüm, dus… … óók voor (hoog)begaafden Uitdaging binnen samenwerkingsverbanden: Voorzien in alle ondersteuningsbehoeften van alle leerlingen op “de” 3 ondersteuningsniveaus binnen Passend onderwijs. 1. Basisondersteuning 2. Lichte ondersteuning 3. Zware ondersteuning Passend aanbod voor begaafden in elke klas, … Specifieke voorzieningen voor begaafden binnen school/samenwerkingsverband, … Extra ondersteuning voor leerlingen die 'dubbel bijzonder' zijn, … www. talentstimuleren. nl

Ondersteuningspiramide Toenemende complexiteit van uitdagingen en belemmeringen Toenemende intensiteit van begeleiden en mate van specialisatie voor passende ondersteuning 3 2 1 www. talentstimuleren. nl

Ondersteuningscontinuüm Toenemende complexiteit van uitdagingen en belemmeringen Toenemende intensiteit van begeleiden en mate van specialisatie voor passende ondersteuning www. talentstimuleren. nl

& Passend onderwijs (hoog)begaafdhei d (Hoe) is dat passend? www. talentstimuleren. nl

www. talentstimuleren. nl

Uit het artikel: “Hoogbegaafdheid: het label voorbij” In de jaren 80 was het nodig hoogbegaafdheid op de kaart te zetten, nu niet meer Professionals kijken al genuanceerd, nu nog de ‘leken’ www. talentstimuleren. nl

Ook internationaal is ‘labelen’ een punt van discussie “Gifted education without gifted children!” • Is the label of “gifted” necessary to get an appropriate education? • Does the label of “gifted” assure an appropriate education?

Stelling: Het hanteren van het begrip ‘(hoog)begaafdheid’ heeft een positief effect voor passend onderwijs (aan begaafde leerlingen) Spanning www. talentstimuleren. nl