Hoofdstuk 6 Sociale ongelijkheid Sociologie voor de praktijk

Hoofdstuk 6 Sociale ongelijkheid Sociologie voor de praktijk van 19

Sociale ongelijkheid • Mensen zijn allemaal uniek, maar bij sociale ongelijkheid gaat het om onderscheiden groeperingen • Sociale ongelijkheid is ongelijkheid in macht tussen sociale posities Sociologie voor de praktijk 2 van 19

Sociale ongelijkheid • Vormen van sociale ongelijkheid – – – • Sociaaleconomische ongelijkheid Sekse Seksuele voorkeur Etniciteit Leeftijd Deze zijn niet verder te reduceren: elke vorm heeft zijn eigen invloed op het ‘slachtoffer’ Sociologie voor de praktijk 3 van 19

Sociaaleconomische ongelijkheid Kasten 2. Standen 3. Stratificatie/klassentegenstelling 1. Sociologie voor de praktijk 4 van 19

Sociaaleconomische ongelijkheid • Klassentegenstelling: – – – Kapitaal tegenover arbeid Geen kapitaal zonder arbeid Marxisme: • Als de arbeiders ‘niets anders te verliezen hebben dan hun ketenen’. . . • . . . volgt de revolutie van de arbeidersklasse om de productiemiddelen in handen te krijgen Sociologie voor de praktijk 5 van 19

Stratificatie • Sociale lagen door status – • Afgeleid van beroep, inkomen, opleiding Klassen – – – Bovenlaag Ondernemersklasse/middenstand Middenklasse Arbeidersklasse Onderklasse Sociologie voor de praktijk 6 van 19

Stratificatie Mobiliteit: intra- of intergeneratiemobiliteit • Open maatschappij? • Meritocratie • Sociologie voor de praktijk 7 van 19

Sociaaleconomische ongelijkheid • Inkomensongelijkheid (1) – – Scheve inkomensverdeling Modaal inkomen Nivellering Armoede • Nieuwe armoede/relatieve deprivatie • Sociaal isolement/participatie • Permanent Sociologie voor de praktijk 8 van 19

Sociaaleconomische ongelijkheid • Inkomensongelijkheid (2) – – – Minimuminkomen en koppeling Nog schevere vermogensverdeling Sociaaleconomische ongelijkheid hangt samen met ongelijkheid bij gezondheid, huisvesting, onderwijs, criminaliteit Wereldwijd samenhang met grote inkomens- en vermogensongelijkheid (= verschil in macht) en slechte gezondheid en sociale problemen, criminaliteit, geesteszieken en levensverwachting (Judt) Schulden Topinkomens Sociologie voor de praktijk 9 van 19

Sociaaleconomische ongelijkheid • Werkloosheid en flexwerk – – Geregistreerde werkloosheid, < 1 uur p/w betaald werk, maar wel beschikbaar 643. 000 werklozen of 6, 5% (kwartaal 1 2016) op 10 miljoen banen en zelfstandigen Langdurige werkloosheid (40% van de werklozen) is het grote probleem Zzp’ers in 10 jaar met 50% toegenomen: 800 duizend zzp’ers en 600 duizend zzp’ers die bijverdienen. Veelal goedkoper, weinig zekerheid en geen pensioenopbouw Sociologie voor de praktijk 10 van 19

Sociale ongelijkheid tussen man en vrouw (1) Sekse en gender • Mythe van het verschil • Sociologie voor de praktijk 11 van 19

Sociale ongelijkheid tussen man en vrouw (2) • Onderwijs – – Deelname meisjes aan onderwijs stijgt en ze doen het beter Meer meisjes dan jongens in h. o. Niet-westerse meisjes ‘scoren’ beter dan de niet-westerse jongens, wel verschil met autochtone meisjes Seksesegregatie naar richting/profiel (zorg, welzijn, natuur, techniek) wordt minder • Glazen muur Sociologie voor de praktijk 12 van 19

Sociale ongelijkheid tussen man en vrouw (3) • Werk – – Participatie vrouwen stijgt naar 70% (2007) (mannen 80%) 75% werkende vrouwen in deeltijd (mannen 20%) Werken combineren met zorg voor huis en kinderen Overgang kostwinnersmodel (vader werkt, moeder huisvrouw) naar anderhalfverdiener (vader werkt, moeder werkt in deeltijd en zorgt) Sociologie voor de praktijk 13 van 19

Sociale ongelijkheid tussen man en vrouw (4) – – Glazen wand niet minder Glazen plafond iets minder geworden: meer vrouwen in de ‘hogere beroepen’, maar. . . ‘Top-beroepen’ (bestuur) slechts 10 % vrouw (ondanks verplichting) Grotere organisaties hebben minder vrouwen aan de top. Ook in sectoren die traditioneel ‘mannenwerk’ zijn zie je minder vrouwen in bestuursfuncties. Sociologie voor de praktijk 14 van 19

Sociale ongelijkheid tussen man en vrouw (5) • Inkomen – – Vrouw verdient minder dan man, door werkervaring, opleiding, sector en lagere beloning Bijna de helft van de vrouwen is economisch zelfstandig Grotere kans op armoede, met name alleenstaande vrouwen Armoede 65 -min groter dan bij 65 -plus (alleen AOW) Sociologie voor de praktijk 15 van 19

Jong en oud (1) Agisme: onterecht onderscheid leeftijd • We worden ouder dan vroeger, . blijven langer gezond • Maar we willen toch jong blijven • Vrouwen leven langer dan mannen • Sociologie voor de praktijk 16 van 19

Jong en oud (2) • Is de verzorgingsstaat houdbaar? - - • • AOW-leeftijd naar 66 en 67 jaar Het ‘kale grijze tuig’ wordt gespaard, de komende generaties protesteren niet Solidariteit tussen generaties verdwijnt Arbeidsparticipatie 50 -64 jaar: 57% Ouderen zijn een belangrijke consumentengroep, maar ze willen niet als ‘ouderen’ worden bestempeld Sociologie voor de praktijk 17 van 19

Etniciteit (1) Diversiteit aan groeperingen Achterstand integratie wordt minder, maar… • … is er nog steeds qua onderwijs, werk, inkomen, huisvesting, criminaliteit • Cultuur • • – – Nederland is wel multicultureel maar… Segregatie: wie ontmoet elkaar? Sociologie voor de praktijk 18 van 19

Etniciteit (2) Beeldvorming over cultuur en omvanggroepen • Samenzweringstheorieën • Parallelle samenleving? • Integratieparadox • Sociologie voor de praktijk 19 van 19

Seksuele voorkeur Officieel gelijkwaardig, geen discriminatie • ‘Homo’s, die hebben we hier niet’ • – • Tolerantie maar niet te dichtbij – • Des te belangrijker dat homo’s uit de kast komen Wel homo zijn maar het niet mogen laten blijken Visies in Nederland verschillen: van homohuwelijk tot homohaat Sociologie voor de praktijk 20 van 19