Hoofdstuk 5 Het strafproces De deelvraag van dit

Hoofdstuk 5: Het strafproces De deelvraag van dit hoofdstuk luidt: Op welke manier vindt het strafproces in een rechtsstaat plaats?

Rechtshandhaving versus Rechtsbescherming Een rechtsstaat hanteert regels voor burgers én voor de overheid. In een rechtsstaat heeft de overheid twee taken: Rechtshandhaving: “De wet bepaalt wat burgers allemaal wel en niet mogen”. Rechtsbescherming: De wet beschermt burgers tegen willekeurig optreden van de overheid”.

Doel rechtsbescherming: Rechtsbescherming tegen de overheidsmacht heeft tot doel om de individuele vrijheid van burgers te garanderen. Dat zie je aan de beginselen van de rechtsstaat: - Politieke machtenscheiding (Trias Politica) - Grondrechten - Legaliteitsbeginsel

Rechten van een verdachte: - Recht om zich zo goed mogelijk te verdedigen; Recht om te weten waar hij/ zij van verdacht wordt; Recht op inzage in de juridische stukken en bewijsmateriaal; Recht om getuigen op te roepen en te ondervragen; Recht op een tolk; Recht op het laatste woord; Recht om in hoger beroep te gaan;

Procesregels • Wetboek van Strafvordering: “De procesregels voor alle fasen van de opsporing en berechting van strafbare feiten staan beschreven in het Wetboek van Strafvordering”. ↓ Alle handelingen van politieagenten, rechercheurs, officieren van justitie en rechters zijn dus aan strakke regels gebonden.

Het strafproces Zes fasen van het strafproces: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Aanhouding Opsporing (o. l. v. de officier van justitie) Vervolging door het Openbaar Ministerie Berechting door een of meer rechters Eventueel hoger beroep en cassatie Uitvoering van de opgelegde straf.

Het strafproces, fase 1: Aanhouding Er is sprake van een ‘verdachte’ als er een redelijk vermoeden van schuld aan een overtreding of misdrijf bestaat. “Staande houden”: Laten stilstaan en vragen naar je personalia. “Aanhouden”: Arresteren en meenemen naar het politiebureau voor verhoor.

Het strafproces, fase 2: opsporing Hoofddoel: vaststellen wat er is gebeurd en welke bewijzen te vinden zijn. Verslag van onderzoek gaat als ‘proces- verbaal’ naar de officier van justitie ↓ De Ov. J leidt het opsporingsonderzoek verder en beslist of de zaak voor de rechter komt.

Het strafproces, fase 3: Vervolging door het OM De Ov. J kan kiezen uit drie opties: 1. Seponeren Besluiten om niet verder te vervolgen. 2. Transactie/ Schikking Voorgestelde geldboete en/of taakstraf; geen verdere vervolging. 3. Vervolgen Voor de rechter laten komen.

Redenen om te seponeren • Onvoldoende bewijsmateriaal/ Geen wettig bewijs • De verdachte is niet strafbaar → Er wordt verwacht dat er geen veroordeling zal volgen. • Het feit is niet strafbaar • Het opportuniteitsbeginsel: Vervolgen is niet in het algemeen belang; er zijn ernstigere zaken. • Het gaat om een klein vergrijp • De verdachte is al genoeg gestraft • Verdachte en benadeelde hebben de zaak onderling afgedaan

Voorwaardelijk sepot: De officier van justitie kan voorwaarden verbinden aan een sept. De verdachte moet dan bijvoorbeeld naar hulpverleners om van zijn alcohol- of drugsverslaving af te komen. ↓ Als een verdachte zich niet houdt aan de voorwaarden van het sepot, komt de zaak alsnog voor de rechter.

Het strafproces, fase 4: Berechting Na besluit een verdachte te vervolgen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Dagvaarding Opening rechtszaak ( controleren persoonsgegevens verdachte + de rechter geeft aan dat de verdachte niet hoeft te antwoorden op vragen. ) Aanklacht (= tenlastelegging) Onderzoek door de rechter (proces- verbaal, getuigen, deskundigen) Verhoor van de verdachte Requisitoir door de Ov. J (bewijsmateriaal en strafeis) Pleidooi van de advocaat Laatste woord van de verdachte Vonnis

Het strafproces, fase 5: Hoger beroep “Na het vonnis van de rechtbank is ‘hoger beroep’ mogelijk bij het gerechtshof”. Zowel de Ov. J als de verdachte/ veroordeelde kan besluiten in hoger beroep te gaan.

Redenen om in hoger beroep te gaan: Vanuit de Ov. J: - Verdachte die is vrijgesproken door de rechtbank alsnog te laten veroordelen door het gerechtshof; - Hogere strafoplegging voor de verdachte/ veroordeelde. Vanuit de verdachte/ veroordeelde: - Vrijspraak (behouden) - Lagere strafoplegging

Het strafproces, fase 6: Uitvoering opgelegde straf Een opgelegde straf wordt uitgevoerd door de ‘Uitvoerende macht’, in dit geval het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de Dienst Justitiële Inrichtingen. Recht van een gevangene: - Recht op voeding, bezoek en ontspanning; - (in principe) Recht op voorwaardelijke invrijheidstelling; - Recht op ondersteuning door de reclassering,

Doel van de omschreven rechtsgang: “Met deze nauwkeurig omschreven rechtsgang wordt uiteindelijk het ideaal van de rechtsstaat, het tegengaan van machtsmisbruik, nagestreefd. De helderheid van het strafproces en de bewaking ervan is een van de belangrijkste pijlers van de rechtsstaat. ” Zie blz. 51 Lesboek Maatschappijleer

Op de bon http: //www. npo. nl/op-de-bon/16 -07 -2010/AVRO_1372025