Hoofdstuk 3 Regenten en vorsten 3 2 Nederland

Hoofdstuk 3 Regenten en vorsten 3. 2 Nederland en Europa

§ 3. 2 Nederland en Europa In deze presentatie leer je over: • • • De Amsterdamse stapelmarkt Het kenmerkend aspect: ontstaan van handelskapitalisme en begin van een wereldeconomie Een bloeiende economie De Republiek in oorlog Het Rampjaar

De Amsterdamse stapelmarkt In de 17 e eeuw verzorgden de Nederlandse schepen in heel Europa een groot deel van de internationale handel. • Amsterdam werd een stapelmarkt: kooplieden sloegen producten die ze kochten op in pakhuizen en verkochten ze daarna in binnen- en buitenland. • Kooplieden dreven handel in een speciaal gebouw, de beurs.

De Amsterdamse beurs (1668). Iedere tak van handel had zijn eigen zuil waar zaken werden gedaan.

Het kenmerkend aspect • Amsterdamse kooplieden deden alles om zoveel mogelijk winst te maken. Dit heet kapitalisme. • De kooplieden hielden zich bezig ook bezig met nijverheid. Een deel van de winst stopten ze weer in de onderneming. Dit heet handelskapitalisme. • Ontstaan van handelskapitalisme en begin van een wereldeconomie is een kenmerkend aspect van de tijd van regenten en vorsten.

Een bloeiende economie • Ook nijverheid, landbouw en visserij bloeiden. Het gaf veel mensen kans op werk. In de 17 e eeuw was de Republiek het welvarendste land van Europa. Het was in Nederland de gouden eeuw.

De Amsterdamse grachtengordel: deel van het centrum langs de hoofdgrachten uit de Gouden Eeuw.

De grachtengordel De bocht van de Herengracht bij de Nieuwe Spiegelstraat in Amsterdam wordt ook wel de Gouden Bocht genoemd. Het is het meest prestigieuze deel van de Herengracht. Hier woonden de rijkste Amsterdammers. De Gouden Bocht

Deze reproductie van een tekening door Jacob Bosch uit 1679 laat het tweede gedeelte van de grachtengordel zien. Rechts is de Leidsegracht en links, zoals het op de kaart genoemd wordt, Binnen Amstel.

Stapelmarkt = plaats waar goederen in pakhuizen worden opgeslagen en om later te worden verkocht Handelskapitalisme = kooplieden investeren hun winst uit de handel en nijverheid ook weer in hun onderneming

De Republiek in oorlog • In 1648 eindigde de Tachtigjarige Oorlog. De Republiek en Spanje sloten de Vrede van Münster. • De Republiek voerde op zee drie handelsoorlogen met Engeland: de Engelse zeeoorlogen. • Het leger bestond uit huursoldaten, soldaten die tijdelijk werden ingehuurd.

Michiel de Ruyter (1607 -1676) Bestevâer, is de bekendste zeeheld in de Nederlandse geschiedenis. In de eerste drie Engels-Nederlandse Oorlogen speelde hij een belangrijke rol. Michiel de Ruyter

Het Rampjaar • In 1672, het Rampjaar, vielen Engeland, Frankrijk, Münster en Keulen de Republiek aan. • De raadpensionaris Johan de Witt werd vermoord. Willem III werd stadhouder. • In 1689 werd Willem III koning van Engeland. • De Republiek en Engeland voerden dure oorlogen tegen Frankrijk.

Het Rampjaar (1672) 1672 staat bekend als het Rampjaar, want in dat jaar werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen. Lodewijk XIV trekt bij het Tolhuis bij Lobith de Rijn over (12 juni 1672)

Gevolgen van het Rampjaar 1672: Het volk gaf de regenten de schuld Het volk wil een Oranje terug als stadhouder Er braken rellen uit de hoogste regent Johan de Witt werd samen met zijn broer vermoord Regenten benoemen Willem III tot stadhouder Stadhouder Willem III verdrijft de Fransen en de Duitsers De oorlog kostte veel geld en dat ging ten koste van de handel De Gouden Eeuw ging voorbij

Johan de Witt (1625 – 1672) Was in de Gouden Eeuw tijdens het Eerste Stadhouderloze Tijdperk 19 jaar lang raadspensionaris van Holland en de belangrijkste regent van de Republiek. Johan de Witt kreeg in het Rampjaar 1672 de schuld en werd uiteindelijk samen met zijn broer vermoord. Eerste Stadhouderloze Tijdperk 16511672

Willem III van Oranje (1650 – 1702) Vanaf 1672 bestuurde hij als stadhouder Willem III van Oranje Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre en Overijssel van de Republiek. Vanaf 1689 regeerde hij als Willem III over Engeland en Ierland. Toevallig was zijn regeringsnummer (III) hetzelfde voor zowel Oranje als Engeland.

De (Oude) Hollandse Waterlinie was een waterlinie voor de verdediging van Holland in de 17 e en 18 e eeuw.

De bestorming van Coevorden eind december 1672

Hugo de Groot ( 1583 – 1645) Hugo de Groot was een belangrijke rechtsgeleerde en schrijver. Tot 1619 speelde hij een hoofdrol in de regering van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hugo was een belangrijke adviseur van raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt. Op 5 juni 1619 werd Hugo gevangen gezet op Slot Loevestein. Na twee jaar wist hij te ontsnappen. De rest van zijn leven woonde Hugo in het buitenland. Hugo de Groot (beeldbank filmpje 3. 43 minuten)

De boekenkist van Hugo de Groot

Slot Loevestein Klokhuis: Hugo de Groot (ongeveer 12 minuten) Overslaan: 2. 45 4. 42 Overslaan: 8. 14 10. 10