HOOFDPIJN Oorzaken Hoofdpijn Goedaardige oorzaken migraine spanningshoofdpijn etc

HOOFDPIJN

Oorzaken Hoofdpijn • Goedaardige oorzaken (migraine, spanningshoofdpijn etc) • Hoofdpijn secundair aan een neurologische aandoening (tumor, vaatlijden, ontsteking)

Oorzaken Hoofdpijn • ANAMNESE • ONDERZOEK

Hoofdpijnvormen Migraine (Spier)spanningshoofdpijn Cluster hoofdpijn Medicatie afhankelijke hoofdpijn

MIGRAINE • Begin: vaak aura (oogsymptomen, en/of neurologische uitvalsverschijnselen) • Gevolgd door bonzende hoofdpijn (eenzijdig) • Gepaard gaande met misselijkheid en braken en overgevoeligheid voor licht en geluid.

Migraine voorkomen CANADA man 7 -10% vrouw 22 -23% beide 15 -17% UK man 4% vrouw 11% beide 8% NEDERLAND man 6. 0% vrouw 14. 2% beide 10. 3% NOORWEGEN man 5% vrouw 14% DENEMARKEN beide 12% man 8 -12% vrouw 24 -25% beide 16 -18% JAPAN beide 6% USA man 6 -7% vrouw 16 -18% beide 11 -13% FRANKRIJK man 6% vrouw 18% beide 12% SAUDIE ARABIE beide 3% DUITSLAND man 22% vrouw 32% beide 28% ETHIOPIE beide 3% HONG KONG beide 1. 5%

Voorkomen van migraine

Visueel aura

Migraine ‘Trigger-Factoren’ Weer Hoogte Heet bad Externe Geuren stimuli Geluid Schittering Reizen Moeheid Fysieke Inspanning belastin Roken g Honger Slaap Sex Chocolade Kaas Alcohol Orale anticonceptiva Voeding Cafeïne Hormonaal Menstruatie Tandpijn Emotionele belasting Angst Emoties Depressie Shock Opwinding Stress

Het klinische beeld

Migraine: Werkingsmechanisme Bron van de pijn: intracraniële extracerebrale bloedvaten Vasodilatatie Corte x Centrale sensibilisatie Neurogene ontstekingsreactie Transmissie pijnsignalen

Angst voor iets ergs

Alarmsignalen anamnese Zogenaamde "eerste of ergste hoofdpijn" Abrupt begonnen ernstige hoofdpijn of kort bestaande klachten Verandering in bekend patroon Nieuwe hoofdpijn bij oudere patiënten (debuut boven de 40) Progressieve hoofdpijn Geen reactie op medicatie Overmatig gebruik van alcohol of geneesmiddelen

Alarmsignalen aura Acuut ontstaan Langer dan 60 minuten Altijd dezelfde kant Blijvende verschijnselen Eerste aanval Geen hoofdpijn erna

Alarmsignalen lichamelijk onderzoek Koorts, hypertensie Oog/KNO/kaak-verschijnselen Nekstijfheid of andere neurologische afwijkingen

Behandeling: toen…

Behandeling 1. Geruststelling, uitleg en voorlichting 2. Conservatieve behandeling 3. Medicamenten - aanval - profylaxe 4. Follow-up met hoofdpijndagboekje

Conservatieve behandelingsmethoden Adviezen leefregels en dieet Herkennen en vermijden triggerfactoren Medicatie en intoxicatie analyse Cafeïne analyse Ontspanningstechnieken

Medicijnen bij migraine: aanval Niet-specifieke middelen: - anti-emeticum plus analgeticum - NSAID’s (brufen/diclofenac) Specifieke middelen: - triptanen: verschillende toedieningsvormen

Medicijnen bij migraine: ter voorkoming Bij 2 -4 aanvallen per maand - natriumvalproaat (depakine) - bètablokker (propranolol) Topamax

7 Triptanen sumatriptan 1991 zolmitriptan 1997 naratriptan 1997 rizatriptan 1998 almotriptan 2001 eletriptan 2001 frovatriptan ? Ø tablet, subcut, neusspray, supp Ø (smelt)tablet Ø tablet

Triptanen Selectieve agonisten voor de 5 -HT 1 B/1 D receptoren Vasoconstrictie meningeale vaten Remming perivasculaire ontsteking Remming pijntransmissie (bij passage BH barrière)

Bijwerkingen triptanen Misselijkheid Vermoeidheid Duizeligheid Hoofdpijn Slaperigheid Braken Pijn op de borst Tintelend gevoel Geen relevante verschillen tussen triptanen Globaal 20 -40% milde voorbijgaande klachten Bijwerkingen zelden reden tot staken (< 5%) Groot verschil met ergotamines (11% bijwerkingen, ergotisme, medicatie afhankelijke hoofdpijn)

Spanningshoofdpijn

‘Band om het hoofd’, ‘helm op het hoofd’ Hoofdpijn is mild tot matig van intensiteit Geen belemmering van dagelijkse activiteiten

Zonder medicijnen Mensendieck Ontspanningsoefeningen Fysiotherapie Yoga Acupunctuur

Met medicijnen Pijnstillers (pas op voor medicatie afhankelijke hoofdpijn) Amitriptyline/nortriptyline

Cluster hoofdpijn (I) Zeldzaam Klachten - pijn achter of in een oog - verstopte neus - gezwollen ooglid - tranen Aanvallen treden op in clusters - 1 -8 aanvallen per dag (15 min-3 uur) - ook ‘s nachts - 2 maanden Vaker bij mannen

Cluster hoofdpijn (II) Behandeling: - 100% zuurstof - sumatriptaninjecties - profylaxe

Medicatie afhankelijke hoofdpijn

Wash out

Belangrijkste hoofdpijnvormen Hoe vaak komt het voor?

Hersentumor • Meestal eerst geleidelijk optredende neurologische uitvalsverschijnselen • Soms gedragsverandering • Pas later kan hoofdpijn ontstaan

Subarachnoidale Bloeding • • Acuut ontstaan van ernstige hoofdpijn Misselijk/Braken Bewustzijnsstoornis Bij onderzoek: Nekstijfheid

Hersenbloeding • • • Acuut onstaan van neurologische uitval Misselijk/Braken Hoofdpijn Bewustzijnsstoornis Oorzaken: Bloedverdunners/vaatafwijkingen/Hoge Bloeddruk

Arteriitis Temporalis • • • Pijn bij slaapstreek/ pijn bij kaak en bij eten. Vermoeidheid/ koorts/afvallen Spierpijn/gewrichtsklachten Wazig zien Bij laboratoriumonderzoek: verhoogde bezinking/ bloedarmoede • > 50 jaar