Hirurko leenje zglobova u reumatskim bolestima Zoran Baarevi

Hirurško lečenje zglobova u reumatskim bolestima Zoran Baščarević Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu IOHB “Banjica” Beograd 2015.

Pregled q. Principi hirurškog lečenja Koga? Kada? Kako? q. Veštački zglobovi q. Stopalo qŠaka q. Kuk q. Koleno

Principi lečenja q. Neoperativno medikamentozno - sistemska terapija - lokalne kortizolske i/ili anestetske instilacije RETKO I OBAZRIVO!!! fizikalne procedure q. Operativno

Principi operativnog lečenja q. Odstraniti obolelo tkivo q. Izmeniti patološku i uspostaviti fiziološku biomehaniku segmenta/zgloba q. Učiniti bolni zglob nepokretnim (artrodeza) q. Zamenti bolni zglob veštačkim (artoplastika)

Mekotkivne procedure Odstraniti obolelo tkivo q. Debridement q. Extirpacija obolelog tkiva (artrotomija, sinoviectomia) q. Dekompresija kanala (Gionov, karpalni, pronator teres, kubitalni kanal, tarzalni tunel, intersekcijski sindrom. . . )

Koštane procedure Izmeniti patološku i uspostaviti fiziološku biomehaniku segmenta/zgloba q. Korektivne osteotomije (Franch, Maquet, Coventry, Chevron, Goldner, Keneth-Jones, Keller-Hoffman, Scarf. . . ) q. Artroplastika

Stopalo Hallux valgus – „Scarf“

Stopalo Keller – Hoffman

Šaka Tetive i nervi q. Digitus detendens – „trigger finger“ - zadebljanje omotača tetive flexora pulay-a A 1 q. Rupture extensornih tetiva - „swon neck“, Boutonniere, mallet finger q. Grupne rupture extensora u predelu ručja q. Avulzione rupture dubokih fleksora q. Tenosinovitis q. Posledične kompresivne neuropatije

Šaka Tetive i nervi Lečiti q operativno q pojedinačno q odmah

Šaka Tetive i nervi q. Ručje - artromija, sinoviektomija, artrodeza q. MCP zglobovi - artotomija, sinoviektomija, artrodeza, artroplastika (samo II-IV) q. PIP i DIP zglobovi - artromija, koretkivne ostetomije i artrodeza

Šaka Artroza § artrodeza ručja Zglobovi

Šaka q. Artroza § artrodeza ručja q. Rizartroza Zglobovi

Šaka q. Artroza § artrodeza ručja q. Rizartroza § trapezektomija (Brunelli) Zglobovi

Šaka q. Artroza § artrodeza ručja q. Rizartroza § trapezektomija (Brunelli) q. Kompresivni sindromi usled sinovitisa § resekcija transv. karpalnog lig. sa obaveznom sinoviektomijom Zglobovi

Šaka q. Kompresivni sindromi usled sinovitisa § sinoviektomija u karpalnom tunelu i Gionovim kanalu Zglobovi

Šaka MCP artroplastika

Šaka – MCP artroplastika

Šaka MCP artroplastika

Artroplastika velikih zglobova Zamena zgloba veštačkim q. ALOplastika ili ARTROplastika § parcijalna artoplastika § totalna artroplastika cementna bescementna hibridna

Tribologija q. Tribologija je nauka o trenju, podmazivanju i trošenju, čiji naziv potiče od grčke reči 'Τριβο' („tribo“), što znači „trljati“. Formalno definisano, to je nauka o međudelovanju površina u relativnom kretanju, kao i svim činiocima u vezi sa time.

Tribologija - istorijat 1923 -1938 Staklo, viscaloid, Nema Smith-Petersen Pyrex, Bakelit, fiksacije Co. Cr 1938 Wiles Inox/Inox Zavrtnji 1950 Judet PMMA Čelik 1956 -1960 Mc. Kee 1958 -1962 Charlney Impl. na Co. Cr/Co. Cr zavrtanje Akrilni Co. Cr/PTFE cement Akrilni Co. Cr/UHMWPE cement Muratoglu i Kurtz (2002)

Tribologija - istorijat 1962 -1966 1964 -1968 1970 1971 1977 1978 Akrilni Mc. Keer-Farrar Co. Cr/Co. Cr cement Ring Co. Cr/Co. Cr Impl. na zavrtanje Boutin Al 2 O 3/Al 2 O 3 Besc. implantat Oonishi Co. Cr/UHMWPE Akrilni cement Shikata Al 2 O 3/UHMWPE Akrilni cement Grobbelaar Co. Cr/UHMWPE Akrilni cement Muratoglu i Kurtz (2002)

Tribologija - materijali • • Staklo Viscaloid Pyrex Bakelit Inox Legure Ti i Co. Cr Polietilen Keramika “Oslanjajući parovi” • Metal/Polietilen - Co. Cr/crosslinked UHMWPE • Keramika/keramika - alumina/alumina III generacije - delta • Metal/Metal - Co. Cr + C II generacije Santavirta i sar. 2003

Metal/Metal § § § Iako se smatra modernim ustvari je jedan od najstarijih ’ 50 i ’ 60 godina “Hard on hard” koncept Inox/Inox – odustalo se zbog učestalih preloma* Co. Cr/Co. Cr – Mc. Kee-Farrar, Ring, Sivash, Wilson i Scales, Muller ’ 70 godina zamenjen Charnleyevim “Hard on soft” konceptom ’ 80 godina Weber – “Metasul” - II generacija metal/metal implantata - dvofazna legura - matrix Co (65%), Cr (28%) i Mo (6%) - metalno ugljenična – karbonska površina *Wiles (1957), Mc. Kee i Watson-Farrar (1966)

Metal/Metal 120 000 implantata urađeno do 2001. godine odlični rezultati posle 7 godina Slabosti: - loša lubrikacija - emisija nanometarskih čestica metala (jona) što ukupan debris povećava oko 100 puta - biološke implikacije metalnog debrisa

Metal/UHMWPE q Originalni koncept Ser Johna Charnleya - “hard-on-soft” q Najšire upotrebljevana kombinacija oslanjajućih površina (“nosećih parova”) q Stabilni svetski rezultati u protekle četiri decenije - 1998. 1, 5 miliona komponenti - 1988 -2000. 200 000 metal/metal i/ili keramika/keramika što je <10% svih implantata kuka* q Habanje – emisija čestica (“debris”) – ostaje velika mana polietilena: - 0. 1 mm godišnje = 100 miliona čestica 1 µm dnevno - “Bolest malih čestica” → osteoliza i razlabavljenje** *Smith i sar. (1998), ** Justy i sar. (1986), Willert i sar. (1990), Shanbhag i sar. (2006)

Metal/UHMWPE q Legure „Tivanijum“ „Protasul“ q Modifikacija strukture UHMWPE – RCH 1000 - ’ 70 Poly II “carbon-fiber-reinforced” - ’ 80 Hylamer “high-peasure recrustallized” - ’ 90 XLPE “Crosslinking”

Keramika/Keramika q “Hard-on-hard” koncept q ’ 70 godina Alumina Al 2 O 3 q ’ 80 godina Cirkonija Zr. O 2 q Kombinacija sa UHMWPE ili keramikom q Prednosti keramike: - veoma malo habanje – dva reda veličine manje nego UHMWPE - hidofilnost – lubrikacija u malom klirensu

Keramika/Keramika q “Hard-on-hard” koncept q ’ 70 godina Alumina Al 2 O 3 q ’ 80 godina Cirkonija Zr. O 2 q Kombinacija sa UHMWPE ili keramikom q Kombinacija sa metalom? q Slabosti keramike: - mala snaga i čvrstina pod pritiskom i silama savijanja (insercioni chips ili pucanje) - Morzeov konus - nastanak i širenje pukotina

Artroplastika - Indikacije q Bolne artroze

Artroplastika - Indikacije q Bolne artroze q Tumori

Artroplastika - Indikacije q Bolne artroze q Tumori q Dislocirani kukovi

Artroplastika - Indikacije q Bolne artroze q Tumori q Dislocirani kukovi q Zglobne kontrakture

Artroplastika - Indikacije q Bolne artroze q Tumori q Dislocirani kukovi q Zglobne kontrakture q Karlični disbalans

Artroplastika - Indikacije q. Artroskopija kuka q. Artoplastika

Artroplastika - Cilj q. BEZBOLNOST q. POKRET q. EGALIZACIJA q. BALANS KARLICE

Artroplastika q. Koga? q. Kada?

Artroplastika q. Koga? q. Kada? ODMAH !!!

Artroplastika q“Svaki prirodni zglob bolji je od veštačkog? ”

Artroplastika kuka q 21 godina - ON glave femura - THA, C/C

Artroplastika kuka q 24 godine - puna funkcija kuka

Artroplastika kuka q 21 godina – JRA - THA, M / HXLP

Artroplastika kuka q 21 godina – JRA q 6 nedelja post. op.

Artroplastika kuka q 21 godina – JRA q 2 godine post. op.

Artroplastika kuka q. Koga? q. Kada? Kako?

MIS artoplastika kuka

Artroplastika kolena

Zaključak q Operativno lečenje zglobnih afekcija reumatskih bolesti treba preduzeti onog trenutka kada funkcionalni status (deformiteti i ograničeni pokreti) dovedu do neprihvatljivog umanjenja svakodnevnih životnih aktivnosti. q Starost pacijenata nije faktor koji odlaže ili ograničava operativne indikacije. q Nikada nije dovoljno rano osloboditi nekoga patnje i omogućiti mu normalan život.