Hipoteka ograniczone prawo rzeczowe mgr M Dziwoki Ograniczone

Hipoteka – ograniczone prawo rzeczowe mgr M. Dziwoki

Ograniczone prawa rzeczowe Są to prawa na rzeczy cudzej, przez co sfera władzy uprawnionego jest ograniczona do niektórych tylko uprawnień na cudzej rzeczy, które w zwykłych warunkach przysługują właścicielowi. Ograniczone prawa rzeczowe stanowią więc obciążenie prawa własności. Zakres obciążeń zależy od ustawowej regulacji danego prawa rzeczowego.

Uprawnienia właściciela wynikające z art. 140 KC W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społecznogospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

TRIADA UPRAWNIEŃ WŁAŚCICIELA IUS POSSIDENDI - podstawowym uprawnieniem właściciela jest posiadanie rzeczy; IUS UTENDI – właściciel ma prawo korzystać z rzeczy, w tym przykładowo: a) b) c) d) Używać rzeczy (IUS UTENDI) Pobierać pożytki rzeczy (IUS FRUENDI) Pobierać inne dochody rzeczy Ma prawo rzecz zużyć (IUS ABUTENDI) IUS DISPONENDI – właściciel jest uprawniony rozporządzać prawem własności rzeczy, w tym np. : a) b) c) Przenieść własność Obciążyć własność np. poprzez ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych Znieść prawo własności.

Numerus clausus praw rzeczowych � Prawo własności � Użytkowanie wieczyste � Ograniczone prawa rzeczowe, w tym: a. b. c. d. e. Użytkowanie Służebność (w tym służebności gruntowe, osobiste, przesyłu) Zastaw (w tym: umowny zwykły, ustawowy, rejestrowy, skarbowy) Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu Hipoteka

HIPOTEKA � Regulacja zawarta w ustawie o księgach wieczystych i hipotece; �W przeciwieństwie do takich ograniczonych praw rzeczowych jak użytkowanie, służebność, czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipoteka nie polega na korzystaniu w oznaczonym zakresie z cudzej rzeczy.

Hipoteka jest rzeczowym środkiem zabezpieczenia wierzytelności – funkcją tego prawa jest więc zabezpieczenie interesu wierzyciela. Interes wierzyciela ma swoje źródło w zdarzeniu cywilnoprawnym innym, aniżeli hipoteka. Hipoteka jest więc prawem akcesoryjnym w stosunku do zabezpieczonych wierzytelności (w tym także wierzytelności przyszłych). UWAGA! Hipoteka zabezpiecza wyłącznie wierzytelności pieniężne! (art. 68 u. KWi. H) Np. ustanowienie hipoteki przez strony umowy kredytu celem zabezpieczenia interesu banku na wypadek braku spłaty rat kredytowych.

Suma hipoteczna � Hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej (art. 68 ust. 2 zd. 2 u. KWi. H). � Hipoteka zabezpiecza mieszczące się w sumie hipoteki roszczenia o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania, jak również inne roszczenia o świadczenia uboczne, jeżeli zostały wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

Strony: Wierzyciel hipoteczny (hipotekariusz); � Dłużnik hipoteczny - dłużnik osobisty lub osoba trzecia. � Przedmiot hipoteki: Prawo własności nieruchomości; � Użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego; � spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; � Udziały współwłaściciela w powyższych prawach (a więc tylko przy współwłasności ułamkowej!); � wierzytelność zabezpieczona hipoteką (tzw. subintabulat). �

Hipoteka łączna art. 76 u. KWi. H � W razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (hipoteka łączna) – powstaje ex lege. Hipoteka łączna umowna - w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności można, w drodze czynności prawnej, obciążyć więcej niż jedną nieruchomość. � Co to oznacza? Wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka łączna, może według swego uznania żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Może również według swego uznania dokonać jej podziału pomiędzy poszczególne nieruchomości. �

Definicja legalna hipoteki – art. 65 ust. 1 u. KWi. H W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Powstanie hipoteki � Hipoteka umowna – umowa pomiędzy właścicielem obciążonej nieruchomości a wierzycielem. Oświadczenie właściciela nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego (art. 245 par. 2 zdanie drugie KC); oświadczenie wierzyciela może zostać złożone w dowolnej formie. � Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej – charakter konstytutywny (art. 67 u. KWi. H)

Hipoteka umowna Umowa – w tym oświadczenie właściciela nieruchomości – winna określać: a. zabezpieczaną wierzytelność b. ze wskazaniem jej wysokości c. oraz stosunku z jakiego wynika – także w przypadku wierzytelności przyszłych.

Hipoteka umowna � Hipoteka umowna może zabezpieczać kilka wierzytelności z różnych stosunków prawnych przysługujących temu samemu wierzycielowi – wówczas w umowie ustanawiającej hipotekę należy określić stosunki prawne oraz wynikające z nich wierzytelności objęte zabezpieczeniem. Czyli: � Jedność hipoteki; � Wielość wierzytelności; � Tożsamość wierzyciela. � (art. 68 indeks 1 u. KWi. H).

Hipoteka umowna � Hipoteka może zabezpieczać kilka wierzytelności przysługujących różnym podmiotom, a służącym sfinansowaniu tego samego przedsięwzięcia. � Wówczas umowę o ustanowienie hipoteki zawiera powołany przez wierzycieli administrator hipoteki. W umowie ustanawiającej hipotekę należy określić zakres zabezpieczenia poszczególnych wierzytelności oraz przedsięwzięcie, którego sfinansowaniu służą. � Jedność hipoteki; � Wielość wierzycieli; � Tożsamość przedsięwzięcia. � (art. 68 indeks 2 u. KWi. H).

Powstanie hipoteki � Hipoteka przymusowa – powstaje bez woli właściciela obciążonej nieruchomości, a niejednokrotnie także wbrew jego woli. � Definicja legalna: Wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa) (art. 109 ust. 1 u. KWi. H)

Hipoteka przymusowa Hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie: 1) postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia; 2) postanowienia prokuratora; 3) decyzji administracyjnej, o ile przepisy szczególne tak stanowią, chociażby decyzja nie była ostateczna; 4) dokumentu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz. U. poz. 1289); 5) zarządzenia zabezpieczenia określonego w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji albo zarządzenia zabezpieczenia określonego w ustawie, o której mowa w pkt 4. � � Art. 110 u. KWi. H

Hipoteka przymusowa � Dla powstania hipoteki przymusowej również niezbędny jest konstytutywny wpis do Ksiąg Wieczystych (art. 67 u. KWi. H) � Podstawa wpisu – tytuł wykonawczy lub inny dokument określony w art. 110 u. KWi. H.

Hipoteka przymusowa � Wysokość sumy hipoteki (art. 110 indeks 1 u. KWi. H): � Wierzyciel może żądać wpisu hipoteki przymusowej na sumę nie wyższą niż wynikająca z treści dokumentu stanowiącego podstawę jej wpisu do księgi wieczystej. Jeżeli z dokumentu tego nie wynika wysokość sumy hipoteki, suma hipoteki nie może przewyższać więcej niż o połowę zabezpieczonej wierzytelności wraz z roszczeniami o świadczenia uboczne określonymi w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki na dzień złożenia wniosku o wpis hipoteki.

Treść hipoteki � Jeśli wierzyciel hipoteczny nie może korzystać z przedmiotu hipoteki, to jakie przysługują mu wobec niego uprawnienia? � Wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Treść hipoteki � Na czym polega obciążenie prawa własności? � Początkowo sprowadza się do zagrożenia, a później pozbawienia prawa własności dłużnika hipotecznego. � Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym (art. 75 u. KWi. H).