Hipertansif Hastaya Yaklam Dr ehsuvar Ertrk Ankara niversitesi

Hipertansif Hastaya Yaklaşım Dr. Şehsuvar Ertürk Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Hedef • Arteriyel kan basıncı ve hipertansiyon ile ilişkili kavramları öğrenmek. • Hipertansiyonlu hastanın tanısal değerlendirilmesini bilmek.

Plan • Hipertansiyon tanım ve epidemiyolojisi • Hipertansif bireyin klinik değerlendirilmesi Tanı Ayırıcı tanı Eşlik eden risk faktörleri Hedef organ hasarını saptama

Hipertansiyon - tanımlar • Hipertansiyon, arteriyel kan basıncının hedef organ hasarı oluşma riskini arttıran düzeylere yükselmesidir. • Riski arttıran düzey her bireyde farklı olabilirse de, genel toplum ele alındığında; Sistolik Kan Basıncının 140 mm. Hg Diyastolik Kan Basıncının 90 mm. Hg ve üzerinde olması hipertansiyon olarak tanımlanmaktadır.

Hipertansiyon - tanımlar Kategori SKB DKB (mm. Hg) NORMAL <120 PREHİPERTANSİYON 120 -139 veya 80 -89 140 -159 ≥ 160 veya 90 -99 veya ≥ 100 HİPERTANSİYON Evre 1 Evre 2 ve <80 JNC 7. JAMA 289, 2003

Hipertansiyon - tanımlar Kategori SKB DKB (mm. Hg) OPTİMAL <120 ve <80 NORMAL 120 -129 ve/veya 80 -84 YÜKSEK NORMAL 130 -139 ve/veya 85 -89 HİPERTANSİYON Evre 1 Evre 2 Evre 3 140 -159 160 -179 ≥ 180 ve/veya 90 -99 100 -109 ≥ 110 ESH-ESC. J Hypertens 25: 1105, 2007.

Hipertansiyon - tanımlar • İzole Sistolik Hipertansiyon: SKB≥ 140 ve DKB<90 mm. Hg

Hipertansiyon - etyoloji • Primer (Esansiyel) HT • Sekonder HT Renal parankimal Renovasküler İlaçlar (Oral kontraseptif, NSAİ) Endokrin sebepler Primer aldosteronizm, Feokromasitoma, Cushing sendromu, Hipo/Hipertiroidizm, Hiperparatiroidizm Uyku apne sendromu Aorta koarktasyonu

Hipertansiyon - tanı • Kan basıncı hangi sıklıkla ölçülmeli? • Normal (Optimal KB) 2 yılda bir • Prehipertansiyon Yılda bir

Hipertansiyon - tanı • Kan basıncı kaç kez ölçülmeli? • Hedef organ hasarı kanıtları olmadıkça tek bir ölçüm ile hipertansiyon tanısı konulmamalıdır. • Kan basıncı yüksek ölçülen bireylerde bir ay içinde tekrarlayan en az 3 ölçüm ile tanı teyit edilmelidir.

Hipertansiyon - tanı • Kan basıncı nasıl ölçülmeli? • Klinikte ölçüm • Evde kan basıncı izlemi • Ayaktan kan basıncı izlemi

Hipertansiyon klinik değerlendirme • Hipertansiyonun etyolojisi • Hedef organ hasarı kanıtları • Eşlik eden kardiyovasküler risk faktörleri

Hipertansiyon klinik değerlendirme • Hasta ne kadar genç ve kan basıncı yüksekliği ne kadar şiddetli ise o kadar ileri inceleme yapılmalıdır.

Klinik değerlendirme - öykü • Hipertansiyonun süresi İlk kez ne zaman saptandı? En son ne zaman normal ölçüldü? Kan basıncı seyri nasıldı? • Antihipertansif ilaçlar İlaç tipi, dozu, yan etkileri • Kan basıncını yükseltebilecek maddeler NSAİ Oral kontraseptif Adrenal steroid Alkol Tuz • Aile öyküsü Hipertansiyon Ani-erken ölüm DM KBY Feokromositoma • Hedef organ hasarı Baş ağrısı Geçici görme kaybı Göğüs ağrısı Dispne Ödem Claudication

Klinik değerlendirme - öykü • Diğer risk faktörleri DM Dislipidemi Fiziksel inaktivite Sigara • Diyet öyküsü Tuz alımı Yağ Hazır gıda Kilo değişimi • Uyku apne belirtileri Baş ağrısı Uyuklama Horlama Uyku bölünmeleri • Cinsel işlev • Sosyokültürel yapı Hastalığa kooperasyon Tedaviye uyum

Klinik değerlendirme fizik inceleme • Doğru kan basıncı ölçümü • Kalp Büyüme, ritm, kalp sesleri • Genel görünüm Cushing sendromu bulguları Yağ dağılımı Cilt lezyonları • Göz dibi Retinopati • Baş-Boyun Karotis üfürümü Boyun venleri Tiroidde büyüme, nodül Üfürümler • Akciğerler Ral-ronküsler Sırtta üfürüm • Karın Bel çevresi Üfürümler Büyümüş böbrekler, renal kitle • Ekstremiteler Periferik nabızlar Ödem • Nörolojik değerlendirme

Klinik değerlendirme laboratuvar inceleme • Her hipertansif hastada yapılması gereken rutin laboratuvar incelemeler • Tam idrar • Hematokrit • Biyokimyasal testler – – – AKŞ Serum kreatinin Lipid profili (LDL-HDL-kolesterol, Trigliserid) Potasyum Kalsiyum • EKG

Klinik değerlendirme laboratuvar inceleme • Rutin olmayan testler • • • Mikroalbuminüri Serum ürik asit CRP PRA Plazma insülin Ekokardiyografi

Klinik değerlendirme sekonder hipertansiyon kanıtları • Hipertansiyon başlama yaşı <20, >50 • Kan basıncı düzeyi >180/110 mm. Hg • Organ hasarı kanıtları Orta-şiddetli göz dibi değişiklikleri Serum kreatinin yüksekliği SVH’nin EKG bulguları • Sekonder sebepleri düşündüren özellikler Ailede hipertansiyon olmayışı Ailede böbrek hastalığı öyküsü Taşikardi, terleme, tremor Hipokalemi • Dirençli hipertansiyon

Klinik değerlendirme sekonder hipertansiyon taraması • KBH Tam idrar, Serum kreatinin, Renal US, Renal biyopsi • RVHT Doppler US, Kaptopril renogram, Aortografi • Aorta koarktasyonu Alt ekstremite KB, Femoral nabız, Ekokardiyografi, Aortografi • Cushing sendromu 1 mg Dekzametazon ile plazma kortizol, İdrar kortizol, Adrenal CT • Primer aldosteronizm Serum-idrar potasyum, PRA/Aldosteron, Tuz yükleme, Adrenal CT/Sintigrafi • Feokromositoma Plazma-idrar metanefrin, İdrar katekolaminleri, Adrenal CT/Sintigrafi

Sonuç • Hipertansiyon tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de bir halk sağlığı sorunudur. • Tanı için öncelikle kan basıncı doğru bir şekilde ve tekrar ölçümlenmelidir. • Kan basıncı düzeyleri ısrarla ≥ 140/90 mm. Hg olan hastalar hipertansiyonun etyolojisi, eşlik eden risk faktörleri ve hedef organ hasarı kanıtları açısından incelenmelidir.