Hfuverkar Almennt Hfuverkar eru algengir hj brnum Helsta

Höfuðáverkar

Almennt • Höfuðáverkar eru algengir hjá börnum – Helsta orsök dauðsfalla/fötlunar hjá börnum í hinum vestræna heimi • Ungir strákar með smávægilegann áverka: – 55% yngri en 5 ára – 65% strákar – 98% með GCS um 15 • Trauma – Detta, bílslys, hjólaslys, íþróttir ofl.

Flokkun áverka eftir alvarleika • • • Smávægilegur Vægur Meðalslæmur Alvarlegur Lífshættulegur

, , Heilahristingur” Breyting á meðvitund eftir höfuðáverka

Meingerð • Acceleration – Superficial contutionir – Subdural hematoma • Deceleration – Heilastofnsskaði • Rotation – Shaken baby

Intracranial skaði • Tíðni óljós í kjölfar smávægilegs áverka • Tveggja ára og eldri með eðl. taugaskoðun – 3 -7% með intracranial skaða á CT • Yngri en tveggja ára – 3 -6% með inracranial skaða á CT • Innlagðir sjúklingar vegna smávægilegs áverka – meðalslæms – 0, 7 -4% skurðtækir (ÍSL)

Klíník • • Meðvitundarskerðing Höfuðverkur Uppköst Flog Höfuðkúpubrot Blinda Ruglástand

Hvenær á að mynda? • Rtg segir ekki mikið • CT er ekki skaðlaust • Þegar líkur eru á að börn fái intracranial skaða!

Þættir sem auka líkur á intracranial skaða: SAGA • Háorkuáverki • Flog, rugl, höfuðverkur, uppköst og meðvitundarskerðing • Ef veikt fyrir: – Ventricular shunt – AV malformation – Blæðingarsjúkdómur

Þættir sem auka líkur á intracranial skaða: SKOÐUN • Hematoma á höfði • Misfellur á höfði • Útbungandi anterior fontanella • Óeðlileg taugaskoðun • Merki um basilar höfuðkúpu brot

Basilar höfuðkúpubrot

Auknar líkur á intracranial skaða ef: • • Lengt meðvitundartap Minnistap Uppköst vara lengi Flog GCS minni en 15 Merki um basilar höfuðkúpubrot Tauga einkenni Háorkuáverki

Alltaf CT og innlögn ef: • • Blóðþynningarsjúkdómar Storkusjúkdómar Höfuðkúpubrot á röntgenmynd Klínísk merki um höfuðkúpubrot Krampar eftir áverka Vatnshöfuð Fjöláverki

Leiðbeiningar til foreldra Merki um versnun: • Áframhaldandi eða versnandi höfuðverkir • Uppköst eftir áverkann • Breytingar á meðvitund eða hegðun • Óstöðugt göngulag –samhæfing hreyfinga • Flog

Eftirstöðvar • Second impact syndrome – Barn enn að jafna sig eftir heilahristing, heldur áfram að hreyfa sig – Annar heilahristingur – Diffused cerebral bjúgur – Vera einkennalaus í viku áður en fer að hamast aftur

Eftirstöðvar • Postconcussion syndrome (PCS) • 30 -80% tilvika eftir væg/meðalslæman höfuðáverka • Erfitt að tengja við alvarleika áverkanna • Óljós og almenn einkenni • Orsakir phsyccogen og/eða biochemiskar • Lítið rannsakað • Einkennameðferð • 10 -15% hafa einkeni í meira en ár

Eftirstöðvar • Postconcussion syndrome (PCS) – Höfuverkur – Svimi – Svefnvandamál – Þunglyndi – Kvíði – Breytingar á persónuleika – Lélegt minni og einbeiting

TAKK