Hfnirammi um slenska menntun Bjrg Ptursdttir Una Strand
Hæfnirammi um íslenska menntun Björg Pétursdóttir Una Strand Viðarsdóttir Björg Pétursdóttir 1
EQF- European Qualification Framework • Hvað er EQF: http: //ec. europa. eu/ploteus/en/content/how-does-eqf-work / https: //ec. europa. eu/ploteus/documentation#documentation_73 • Væntingar: – Gefa yfirsýn yfir stigvaxandi kröfur um þekkingu, leikni og hæfni einstaklinga við „námslok“ – Auka gagnsæi fyrir þá sem standa frammi fyrir vali á námi, þ. e. nemendur og þá sem vantar starfsmenn með ákveðna hæfni, þ. e. atvinnulífið – Mynda brýr milli náms innan og utan formlega menntakerfisins – Auka hreyfanleika milli ólíkra menntakerfa innanlands og erlendis • Samanburður milli landa • https: //ec. europa. eu/ploteus/en/compare? field_location_selection_tid%5 B%5 D=444&field_location_selection_tid%5 B%5 D=448 https: //ec. europa. eu/ploteus/en/compare? field_location_selection_tid%5 B%5 D=452&field_location_selection_tid%5 B%5 D=471 Björg Pétursdóttir 2
Staða EQF og NQF í Evrópu • Staða innleiðingar í júní 2013 • 11 lönd eiga eftir að skila inn reference report, tengiskýrslu þ. á. m. Svíþjóð og Finnland • Hugmynd að löndin skili stöðuskýrslu á 5 ára fresti • Heitustu umræðuefnin 2014 -15: – Hvenær/hvernig löndin setja EQF-þrep á prófskírteini, – International sectorial qualifications/Alþjóðleg réttindi og alþjóðlegir skólar – Staðsetning einstakra námsloka s. s. Iðnmeistara – Tenging óformlegs náms við hæfnirammann samhliða mikilvægi quality assurance og að vel sé skilgreint hvað þurfi til að fá ákv. certificate Björg Pétursdóttir 3
Áhrif á íslenska menntakerfið • Hugtökin þekking, leikni og hæfni finnast í: – námskrám leik-, grunn- og framhaldsskóla – viðmið um æðri menntun og prófgráður • Fjögur hæfniþrep eru skrifuð inn í aðalnámskrá grunn- og framhaldsskóla • Mikil áhersla hefur verið lögð á innleiðingu hæfnishugsunar innan grunn-, framhalds- og háskóla og framhaldsfræðslu Björg Pétursdóttir 4
Öll umgerð námsbrauta í framhaldsskólum er hæfnimiðuð og námslokin tengd hæfniþrepum Starfsgreinaráð • hafa gert tillögu um staðsetningu starfsnámsloka á hæfniþrep • skilgreina hæfnikröfur starfa sem eru leiðbeinandi fyrir skóla við gerð námsbrauta • geta breytt hæfnikröfum starfa ef störfin breytast • eru umsagnaraðilar um námsbrautalýsingar Háskólar • Hafa birt hæfnimiðuð aðgangsviðmið fyrir allar deildir • Viðmiðin eiga að vera leiðarljós um hvernig best er að undirbúa sig fyrir viðkomandi nám • • http: //www. menntamalaraduneyti. is/frettir/forsidugrei nar/nr/8008 http: //www. fmos. is/namid/namsbrautir 2012/nr/1229 5
Hvað er eftir? Ekki er til heildstæður hæfnirammi ISQF! Þrep 3 (ISCED 8) Þrep 2. 1 og 2. 2 (ISCED 7) 4 3 2 1 Þrep 1. 1 (ISCED 5) og þrep 1. 2 (ISCED 6) EINS: Hæfnimiðaðar lýsingar ÓLÍKT: Háskólaþrepin miðast við umfang og tengjast ISCED 6
Hvað er eftir? Eftir er að númera upp á nýtt! EQF 8 7 6 5 4 3 1+2 Tillaga 7 6 5 4 3 2 1 Núv. þrep 3 2. 1 og 2. 2 1. 1 og 4 3 2 1 7
Hæfniþrep 1 Af hverju eitt en ekki tvö þrep? Rök fyrir tveimur þrepum • Grunnskólaprófið • Vantar þrep fyrir minni hæfni • Minni ruglingur ef þrepin eru 8 eins og hjá EQF – Mismunandi hæfni við námslok þó svo stefnt sé að sama marki – Tvö þrep myndu krefjast þess að við lok grsk. raðist nem. á annað hvort þrepið t. d. D einkunn á neðra þrep • Tenging við framhaldsskóla – Frhsk. geta einungis metið nám á þeim þrepum sem þeir kenna Evrópusambandið leggur mikila áherslu á að hæfniþrepin myndi umgjörð um núverandi menntakerfi viðkomandi lands og engin þrep séu tóm. Sérstakur vefur er forritaður til að skoða þrepin þvert á lönd með EQF sem tengilið og alls ekki ætlast til að notuð séu 8 þrep Björg Pétursdóttir 8
Hæfniþrep 4 Af hverju eitt en ekki tvö þrep? Rök fyrir tveimur þrepum • Samkvæmt íslensku tengiskýrslunni einkennir jafnflókin hæfni bæði 4. þrepið og þrep 1. 1. • Mikilvægt að hægt sé að aðgreina námslok úr háskóla og úr framhaldsskóla • Minni ruglingur ef þrepin eru 8 eins og hjá EQF Evrópusambandið leggur mikila áherslu á að hæfniþrepin myndi umgjörð um núverandi menntakerfi viðkomandi lands og engin þrep séu tóm. Sérstakur vefur er forritaður til að skoða þrepin þvert á lönd með EQF sem tengilið og alls ekki ætlast til að notuð séu 8 þrep Svipuð rök um skiptingu á hæfniþrepi 6 9
Tillaga um hæfniramma • MRN gefi út einfaldan hæfniramma sem einkennist af stuttum lýsingum sem tala bæði til skólanáms og starfa • Lýsingar sem birtar eru í námskrám og viðmiðum fyrir háskóla nýtist sem ýtarefni fyrir formlega skólakerfið. Á samskonar hátt verði útbúnar lýsingar sem henta framhaldsfræðslunni • Ramminn verði 7 þrep • Ef niðurstaðan er að bæta við aukaþrepi/um verði – þau sett innan hinna 7 þrepa t. d. 1. 1 og 1. 2 – sér lýsing skrifuð um viðbótarþrep 10
Tillaga um hæfniramma ISQF Lýsing EQF 8 • Hefur yfirgripsmikla þekkingu á rannsóknum og nýjungum innan fræðasviðs Getur á skapandi hátt skipulagt, þróað, framkvæmt og leitt rannsóknir af öryggi með frumkvæði að sköpun o gþróun nýrrar þekkingar að leiðarljósi Getur leitt fræðileg samskipti á ábyrgan og gagnrýninn hátt 6 • • Hefur yfirgripsmikla þekkingu á fræðigrein og/eða sérsviði starfsgreinar Getur skipulagt á skapandi hátt flókið verkferli og/eða rannsóknir og beitt viðeigandi aðferðum og tækni af fagmennsku Getur miðlað á skapandi og gagnrýninn hátt fræðigrein og/eða starfsgrein, Getur leiðbeint og stjórnað verkefnum og borið siðferðislega ábyrgð á hagnýtingu þekkingar sinnar og leikni 7 5 • • • Hefur þekkingu á fræðigrein og/eða sérsviði starfsgreinar Getur skipulagt flókið verkferli og/eða rannsóknarverkefni og beitt viðeigandi aðferðum og tækni á ábyrgan hátt Getur miðlað á skapandi og gagnrýninnn hátt fræðigrein og/eða starfsgrein ábyrgð á hagnýtingu þekkingar sinnar og leikni 6 • Hefur sérhæfða þekkingu sem nýtist í starfi, við starfsþróun, leiðsögn stjórnun og/eða til undirbúnings frekara námi • Getur skipulagt vinnuferli, beitt viðeigandi tækni og þróað starfsaðferðir á ábyrgan hátt • Býr yfir hæfni til að vera virkur og ábyrgur innan starfsvettvangs, getur leiðbeint og stjórnað öðrum í verkefnum og tekið ábyrgð á þróun í starfi og námi 5 3 • Hefur sérhæfða þekkingu sem nýtist í starfi og/eða til undirbúnings frekara námi • Getur forgangsraðað og skipulagt eigin störf í krefjandi aðstæðum og sýnt fagmennsku í starfi • Getur miðlað þekkingu sinni og leikni, rökstutt og ígrundað þær aðferðir sem hann nýtir auk þess að búa yfir ábyrgð gagnvart starfsumhverfi og hæfni til að leiðbeina öðrum 4 2 • Hefur grunnþekkingu sem nýtist á starfsvettvangi • Getur leyst fagleg viðfangsefni, beitt viðeigandi tækni og borið ábyrgð á afmörkuðum starfsþáttum • Getur miðlað upplýsingum um grunnatriðið fags og verkefni á starfsvettvangi auk þess að geta útskýrt og rökstutt eigið verkferli 3 • Hefur grunnþekkingu sem nýtist til undirbúnings fyrir frekara nám og geti sýnt frumkvæði og sjálfstæði í vinnu undir leiðsögn • Getur leyst viðfangsefni með því að vinna úr einföldum uppl´syingum að úrlausnum • Getur átt jákvæð og uppbyggileg samskipti, fært rök fyrir máli sínu, virt skoðanir annarra og verið virkur og ábyrgur borgari í samfélaginu 2 1 7 (4. 2) 4. 1 1. 2 (1. 1) • • 1. mars 2012 Björg Pétursdóttir 11
Næstu skref eftir að samkomulag: • Skipuleggja og koma á úrskurðarnefnd • Skilgreina aðkomu og tengingu á öllu námi við rammann: – framhaldsfræðsla (t. d. starfst. nám, undirbún. f. skóla) – fullorðinsnám (t. d. tollskólinn, starfsþróunarnámskeið) – alþjóðlegt nám (t. d. Microsoft Office nám) • Endurskoða rammann á 5 ára fresti 12
Ekki hugsaðar í fyrirlesturinn HÉR FYRIR AFTAN ERU AUKAGLÆRUR Björg Pétursdóttir 13
Tillaga um hæfniramma Dæmi um námslok Markmið náms 7 Doktor Rannsóknarvinna með sköpun nýrrar þekkingar að leiðarljósi 8 6 Meistari, . . . Rannsóknarvinna þar sem skipulögðu flóknu vinnuferli, tækni sérþekkingar er beitt á viðeigandi og ábyrgan hátt 7 Bakkalár, . . . Sérhæfing innan fræðigreinar eða starfsgreinar hvað varðar þekkingu, sérhæft verklag og rannsóknir auk hæfni við miðlun 6 ISQF 5 4. 2 4. 1 EQF Diplóma á háskólastigi Viðbótarnám við Aukin sérhæfing og/eða útvíkkun í tengslum við framhaldsskóla þróun og nýsköpun 5 3 Próf til starfsréttinda, Stúdentspróf Önnur lokapróf Sérhæfður undirbúningur undir háskólanám, lögvarin störf, sérhæft starfsnám og listnám 4 2 Próf til starfsréttinda Önnur lokapróf, Framhaldsskólapróf Undirbúningur undir sérhæfð störf og sérhæft aðfaranám 3 1. 2 1. 1 Önnur lokapróf, Framhaldsskólapróf, Grunnskólapróf Almenntun, alhliða þroski og lýðræðisleg virkni 2 1 1. mars 2012 Björg Pétursdóttir 14
Er hægt að tengja betur saman: Framhaldsskólar Framhaldsfræðsla Ný framhaldsskólaeining Framhaldsfræðslueining? Öll námslok og allir áfangar í framhaldsskólum þarf að skilgreina á hæfniþrep Vottaðar námskrár í framhaldsfræðslukerfinu þarf að skilgreina námslok á hæfniþrep. Hvað með annað nám innan framhaldsfræðslunnar? Námskrárgrunnur fyrir nám í framhaldsskólum Námskrárgrunnur fyrir nám í framhaldsfræðslu. Bara vottað nám? Námsbrautir eru gerðar úr námsáföngum Væri hægt að búa til námspakka sem saman mynda námslok? 23. jan. 2012 Björg Pétursdóttir 15
Hæfniþrep 6 -15 yr viðmið um æðri menntun og prófgráður Námskrá frhsk. , 16 -20 yr All relevant qualifications in the formal upper secondary system + master craftsmen qualifications have been assigned a level by 12 occupational councils & IS-NCP 17. 12. 2013 Björg & Olafur 16
Hæfnikröfur eru leiðarljós við skipulagningu náms Hæfnikröfur skólastigs Hæfnikröfur starfa Markmið með gerð hæfnikrafna Unnin af fræðsluaðila t. d. Unnin af Nýtast sem skýr skilaboð til mismunandi fræðasviðum starfsgreinaráðum eða nemenda um hvernig þeir undirbúa og deildum háskóla. aðilum á þeirra vegum sig best undir nám og störf og fyrir (Gerður hefur verið fræðsluaðila um hvernig best skuli samningur við alla. Starfsgreinaráð hafa unnið skipuleggja viðkomandi námstilboð. háskóla um þetta verk) að gerð hæfnikrafna fyrir Draga úr skilum milli skólastiga aðila sem skipuleggur öll þau störf sem virkt Draga úr skilum milli frhfr. og frhsk. sérhæft seinnihluta nám á formlegt nám er til fyrir í Ýtir undir samtal milli framhaldsskólastigi, t. d. menntakerfinu. Þau eru skipuleggjendur náms og búfræðingsnám, birt á namskra. is atvinnulífs/næsta skólastig leiðsögumannanám. . . Birting hæfnikrafa getur verið víða t. d. í námskrárgrunni, í viðaukum við prófskírteini, á leitarvef um nám og störf. . . Í hverri námsbrautarlýsingu/námskrá eru ekki birtar hæfnikröfur heldur hæfniviðmið sem lýsa þeirri hæfni sem nemandinn skal búa yfir að námi loknu. Sú hæfni getur tekið til fleiri þátta en hæfnikröfur stars eða næsta skólastigs segir til um. 18. 06. 2013 Björg Pétursdóttir 17
Námskrárgrunnur ráðuneytisins Vinnuumhverf i fræðsluaðila Staðfestingarferli Birting 18. 06. 2013 Aðgangsstýrt umhverfi Skólameistari/for stöðumaður sendir umsókn til mrn námslýsingar eru samdar beint inn í grunninn Mrn tekur við umsókn Sendir í umsögn innanhúss og utanhúss Úrskurðarnefnd? Viðmót skóla Viðmót nemenda/hagsmunaaðila Viðmót ráðuneytis og umsagnaraðila Björg Pétursdóttir 18
- Slides: 18