HETEROZTLER Heterozit dil asit enzimhidrolizAGLKON OZOZLAR meydana gelir

HETEROZİTLER ► Heterozit---- dil. asit /enzim----hidroliz--AGLİKON+ OZ/OZLAR meydana gelir ► AGLİKON: Alifatik/ Aromatik ► OZ/OZLAR: a) Heksoz (gl, fr, man, gal) ► b) Pentoz (arabinoz, ksiloz) ► c) Metil pentoz (ramnoz) ► d) Dezoksimetilpentoz

HETEROZİTLER ► Bitkisel kaynaklı bileşiklerdir ► Angiospermae (Kapalı tohumlular)’de daha fazladır ► Bitkinin her organında hücre özsuyunda erimiş halde bulunur ► Çözeltileri ancak hidrolizden sonra redüktör özellik gösterir. Çünkü ozlar aglükona redüktör gruplarıyla bağlanır ► İyi kristallenen, genellikle beyaz renkli acı maddelerdir. Bazen amorf, katı madde

HETEROZİTLER ► Renkli olanları da vardır ► SARI-----FLAVONOZİTLER ► Kırmızı/Mavi/Mor-----ANTOSİYANOZİT ► Turuncu-------ANTRASENOZİT ► İlk izole edilen heterozit-----SALİKOZİT ► Doğade en fazla β-heterozitlere rastlanır ► Ozlarda furanoz ve piranoz halkası oluştuğunda α, β izomerleri vardır. Bunlar da aglikonla birleşirse α ve β heterozitler meydana gelir.

HETEROZİTLER ► Bu izomerlerin fiziksel özellikleri farklı olduğu gibi enzimlerle olan reaksiyonları da farklıdır.

HETEROZİTLER ► Birden fazla oz da bağlanmış olabilir: Ya aynı noktadan holozit zinciri halinde (Salikozit) ya da farklı noktalardan ayrı (Pelargonozit)

HETEROZİTLER ► Optikçe aktiftirler: Genellikle l, nadiren d şeklinde ► Su, Me. OH, Et. OH, Aseton, Etilasetat, Piridin’de erirler ► Oksijensiz oranik solvanlarda erimezler ► En iyi çözücüleri 700 -900 Et. OH ► Moleküldeki oz sayısı arttıkça organik çözücülerdeki erirlik te azalır ► Bazı heterozitler değişik familyalara yayılmıştır: ► Siyanogenetik het. / Flavonozitler/ Saponozitler gibi

HETEROZİTLER ► Bazı heterozitler ise belli familyalarda bulunur: ► Antrasenozitler-----Rhamnaceae ► Senevol het. ----Cruciferae ► Kalp het. ------Apocynaceae/Asclepiadaceae/ Scrophulariaceae

HETEROZİTLER ► Heterozitlerde ozun redüktör grubunun aglikona bağlanışına göre: ► O-HETEROZİTİ: Oz molekülünün redüktör grubu aglikondaki bir –OH (fenol/alkol) grubuyla bağlanması sonucu oluşur ► R-OH+HO-oz----R-O-oz+H 2 O ► S-HETEROZİTİ: Oz molekülünün redüktöer grubu aglikondaki bir –SH (tiyol) grubuyla bağlanması sonucu oluşur. ► R-SH+HO-oz----R-S-oz+H 2 O

HETEROZİTLER ► N-HETEROZİTİ: Oz molekülünün redüktör grubu bir –NH 2 (amin) grubuyla bağlanırsa oluşan heterozitlere denir. ► R=NH+HO-oz----- R=N-oz+H 2 O ► C-HETEROZİTİ: Oz molekülü ile aglikon arasında C-C bağı varsa bu tip heterozitler oluşur. Bu heterozitler güçlükle parçalanır. ► RCH+ HO------RC-oz+H 2 O

HETEROZİTLER ► Bitkiler kurutulurken fermentasyon etkisiyle aglikona bağlı ozlardan uçta olanlar hidroliz olup ayrılabilirler ki işte bu şekilde taze halde bitkide bulunan heterozite “PRİMER HETEROZİT”; bitkinin kurutulması sırasında oluşan ve daha az ozlu heterozite de “SEKONDER HETEROZİT” adı verilir.

HETEROZİTLER ► Taze bitkilerde bulunan heterozitlerin (Primer heterozit) uçtaki ozun bitkide enzimlerle kaybolarak “Sekonder heterozit” haline dönüşmesini önlemek için stabilizasyon gerekir. ► STABİLİZASYON: Taze bitkide bulunan ve heterozitleri parçalayan enzimleri inaktive eder. böylece heterozitler parçalanmaz.

HETEROZİTLER ► STABİLİZASYON YÖNTEMLERİ ► 1 -BOURQUELOT YÖNTEMİ: ► Taze bitki+Et. OH (%80)----kaynatılır—enzim denatüre (inaktif) olur. Aynı zamanda da bitkide bulunan etken maddeler alkole geçer ► 2 -BASINÇ ALTINDA SU VEYA ALKOL BUHARI İLE STABİLİZASYON (PERROT-GORİS YÖNTEMİ): ► Bu amaçla Alkol (Et. OH)/ Et. OH+CH 3 COOH/ Me. OH/Trikloroetilen kullanılır.

HETEROZİTLER ► 3 -KURU HAVA İLE STABİLİZASYON: ► Bitki 80 -1100 C’ye ısıtılmış hava akımında tutulur. Ancak bazı dayanıklı enzimler etkilenmez. ► 4 -SANAYİDE: ► 300 -800 0 C’ye ısıtılmış hava akımında 1 dakika kurutma ► UV ışınlarıyla ► Yüksek frekanslı elektrik akımı ile stabilizasyon uygulanır (ekonomik değil)

HETEROZİTLER ► HİDROLİZ ► 1) ASİT HİDROLİZ: Dilüe asitlerle ısıtılarak yapılır (%1, %5, %10 HCl/H 2 SO 4) ► Hidroliz kısa sürelidir ► Kaynar su banyosunda genelde yarım saat sürer. Bu süre sonunda aglikon suda çözünmediği için çöker, çözeltide ozlar kalır

HETEROZİTLER ► Bazen aglikonun kimyasal yapısını değiştirir ► Bazen ozlarda da

HETEROZİTLER ► 2 - ENZİM HİDROLİZİ: ► Optimum şartlarda (p. H, ısı) yapılır ► Uzun sürer (48 saat ya da daha fazla). ► Nisbeten spesifiktir, seçicidir. ► Ozu ya da aglikonu bozmaz. ► En çok kullanılan enzimler şunlardır: ► A) İNVERTAZ------α-glukoz bağlarını parçalar ► B) EMÜLSİN----β gl. ve β gal. bağlarını parçalar

HETEROZİTLER ► C) MİROZİNAZ-----S-heterozit bağlarını parçalar ► D) RAMNODİASTAZ------aglikonla oligoholozit arasındaki bağı parçalar, fakat oligoholozitteki ozlar arasındaki bağa etkimez

HETEROZİTLER ► Ozları bir zincir halinde bağlı olan heterozitleri, değişik enzimler kullanarak teker bileşenlerine ayırmak mümkündür. Örneğin; ► γ-k-strofantozit----invertaz---β-k-strofantozit +αgl. ► β-k-strofantozit---- β-glukozidaz--- α-kstrofantozit + β-gl ► α-k-strofantozit----asit---k-strofantogenol+simaroz ► α-k-strofantozit----asit---kstrofantogenol+simaroz+ β-gl+ α-gl.

HETEROZİTLER ► Bir ► TEŞHİSİ: bitkinin/droğun heterozit içerip içermediği--- BOURQUELOT yöntemi ile tesbit edilir: ► Bitki numunesi+Et. OH ---enzim inaktive edilir+Ca. CO 3 ---asit hidroliz önlenir--stabilizasyon---süzülür----Et. OH’lü çözelti ► Bitki artığı (posa)+ Et. OH ile tüketilir ► Et. OH’lü ekstreler birleştirilir---yoğunlaştırılır----Artık+kaynar su ile tüketilir----klorofil çöker----süzülür----SULU ÇÖZELTİ (heterozitler)---belli hacme tamamlanır----HETEROZİT ÇÖZELTİSİ e. e.

HETEROZİTLER ► Belli bir hacim alınan HETEROZİT ÇÖZELTİSİNDE redüktör oz M. T. yapılır ► Belli bir hacim alınan HETEROZİT ÇÖZELTİSİNDE optik çevirme tayin edilir

HETEROZİTLER ► Belli bir hacim alınan HETEROZİT ÇÖZELTİSİNDE---► İnvertaz ► Emülsin ► Ramnodiastaz ► Asit ile hidroliz yapılıp redüktör oz M. T. ve optik çevirme tayin edilir.

HETEROZİTLER ► Eğer; ► Optik çevirme levojir iken hidrolizden sonra dekstrojir olursa ve aynı zaman da redüktör oz miktarı artarsa heterozit varlığı anlaşılır.

HETEROZİTLER ► EKSTRAKSİYONU ► Heterozitlerin aglikonları farklı yapılarda oldukları için değişik solvanlarda farklı derecelerde çözündüklerinden ortak bir ekstraksiyon yöntemi yoktur. ► Ama genel bir ekstraksiyon yapılacak olursa; teşhiste uygulanan stabilizasyon burada da uygulanır. ► Yine burada da stabilizasyondan sonra aynı şekilde klorofil çöktürülerek heterozitleri içeren sulu çözelti elde edilir.

HETEROZİTLER ► SULU ÇÖZELTİDEN; ► HETEROZİT----kristallendirme ile ► HETEROZİT + bazik Pb asetat----çöktürülür (yabancı maddeler)---------Süzüntü (heterozit)------ tüketilir ► HETEROZİT------çözücü ile tüketme yapılır ► Bu arada Fenolik Heterozitler Pb tuzları ile çöker. Bu durumda Pb asetat heteroziti çöktürmek için kullanılır

HETEROZİTLER ► ENZİMOLİTİK REDÜKSİYON İNDİSİ ► Belli bir heterozit için belli ve iyi saptanmış şartlarda yapılan enzim hidrolizi sonucu redüktör oz miktarındaki artışın optik çevirmedeki değişmeye oranına denir. Bu her heterozit için sabit bir değerdir.

HETEROZİTLER ► ETKİ-KULLANILIŞ ► Heterozitlerin çoğu kuvvetli fizyolojik etkiye sahip, zehirli bileşiklerdir. ► Kardiyoaktif olanlar vardır. ► Laksatif-purgatif etkili olanlar var (Antrasen het. ) ► Kapiler damar frajilitesine etkili olanlar var. Damar çeperini güçlendirirler (Flavonozitler) ► Antipiretik, anljezik, antispazmotik etki gösterenler vardır.

HETEROZİTLER ► ETKİ-KULLANILIŞ ► Aromatik amaçla kullanılanlar vardır ► Heterozitler mg seviyesinde bile belli bir potansiyele sahip bileşiklerdir. ► Örneğin; ► Rutin----- 20 mg ► Digitoksin----- 1 -1. 5 mg, idame dozu 0. 1 -0. 2 mg ► Sennozit A----- 20 mg

HETEROZİTLER ► 1) ALKOL HET. ----- Radix Gentianae ► 2) FENOL HET. ----Fr. Vanillae ► 3) FLAVONOZİTLER-----Fr. Petroselini ► 4) KAH-----F. Digitalis ► 5) ANTRASENOZİTLER---Rh. Rhei ► 6) SENEVOL HET. ------S. Sinapis nigrae ► 7) SİYANOGENETİK HET. --- S. Amygdalae amarae

HETEROZİTLER ► 8) SAPONOZİTLER----R. Saponaria albae ► 9) İRİDOİT HET. ------Flos Verbasci ► 10) KUMARİN HET. ----C. Fraxini