Herstructurering en Ontwikkeling Tuinbouw HOT Jaarbijeenkomst Glastuinbouwpact Bommelerwaard
Herstructurering en Ontwikkeling Tuinbouw (HOT) Jaarbijeenkomst Glastuinbouwpact Bommelerwaard & Neerijnen 28 november 2017 1
Ontstaansreden(en) eind 2015 • Nederlandse glastuinbouw NIET gezond • Problemen vruchtgroentesector met afzetstructuur • Onvoldoende rendement en dalende solvabiliteit • Stagnatie innovatiekracht • Uitgestelde kapitaalsinvesteringen • Infrastructuur te verbeteren • Afhankelijkheid fossiele brandstoffen te groot 2
Wie nemen er deel aan HOT • Stichting HOT • Federatie Vruchtgroenten Organisaties (Harvest House, The Greenery, Van Nature, DOOR, BOF en ZON) • Royal Flora Holland • Rabobank • Samenwerkingsovereenkomst (partners Coalitie) • Stichting HOT • Ministerie EZ • Provincies Zuid-Holland, Noord-Holland (vanaf 24 mei 2017) en Limburg (van af 30 november 2017) • Gemeente Westland 3
Overall doel HOT “Toekomstbestendige en leidende positie van de Nederlandse glastuinbouw verzekeren” 4
ORGANISATIE STUURGROEP HOT Cees Veerman (vz) Projectbureau: Florpartners Adviesgroep telers Afzetstructuur Agrologistiek Cees Veerman (tot 120917) Lucas Voedingstuinbouw & Sierteelt Herstructurering & Ontwikkeling Infrastructuur & Energie Marjolijn Sonnema Jaap Breugem Theo Duijvestijn & Han Weber Voedingstuinbouw & Sierteelt Voedingstuinbouw Hoofdorganen Provincie Zuid-Holland Gemeente Westland Hoofdorgaan FVO en ministerie EZ Bestuurlijk trekkers Theo Duijvestijn & Han Weber Bestuurlijk trekker Marjolijn Sonnema Hoofdorgaan Rabobank Bestuurlijk trekker Cees Veerman (tot 12 september 2017) Bestuurlijk trekker Lucas Vos Bestuurlijk trekker Jaap Breugem Bestuursleden Ton van Dalen Jelte van Kammen Vacature Jan Opschoor Steven Martina Michiel van GInkel Betrokkenen Royal Flora. Holland FVO Port of Rotterdam Betrokkenen Royal Flora. Holland FVO Gemeente Westland De Onderneming 2026 Hoofdorgaan Port of Rotterdam Gemeente Westland Fysieke herstructurering Hoofdorgaan Federatie Vruchtgroente. Organisaties (FVO) Betrokkenen Royal Flora. Holland FVO GMO en ACM Betrokkenen FVO – Thijs Jasperse / Peter de Wit DPA FVO en HOT: Cees Veerman Thijs Jasperse
Governance Fysieke Herstructurering Overheid SOK Stichting HOT Ontwikkelingsbedrijf HOT Nederland BV Toezicht door Raad van Financiering Rabobank Commissarissen Coalitie HOT Investment Committee Algemeen directeur van Ontwikkelingsbedrijf Nederland BV is ook algemeen directeur van de diverse Ontwikkelingsbedrijven Ontwikkelingsbedrijf Westland BV Projectorganisatie Ontwikkelingsbedrijf Regio Aalsmeer BV Bommelerwaard BV Projectorganisatie Ontwikkelingsbedrijf Boskoop BV io Projectorganisatie 6
De Onderneming 2026
Richting 2026 Enkele trends: • Schaal: beperkt aantal spelers per productgroep zet de toon • Meer markgericht (marketing & innovatie) • Internationaler • Andere bedrijfsmodellen ontstaan met andere interne verhoudingen 8
Bedrijfsstrategieën Fabuleuze product specialist Bedrijfsstrategieën Excellente producent Producent marketeer 9
Disciplines tuinbouwbedrijf Excellent Onderscheidend 3 3 3 Product en assortiment Teeltproces en management Order proces, verwerking en logistiek 3 Onder gemiddeld Niet acceptabel Ondersteunende processen HR Personeelsbeleid, werving en selectie, trainingen, etc. Inkoop Uitgangsmateriaal, grondstoffen, etc. R&D Product en proces ontwikkeling, onderzoek Infrastructuur en techniek Outillage, energie, technische installaties Administratie & financiën Marketing & Verkoop Marge Gemiddeld
De ondernemer 2016 Twijfels / vragen over • Eigen positie binnen de onderneming? – Meestal in meerdere rollen: • aandeelhouder • ondernemer • manager – Maar ook in rol als vakman • Soms gevangen in rol – Het moet in de familie blijven… 11
Drie-cirkel systeem: familie, bedrijf en eigendom betrokkenheid Eigendom Familie rechtvaardigheid Bedrijf bestuurbaarheid Bron: Marta Berent-Braun Nyenrode University 12
De beweging VAN NAAR • Ondernemer centraal • Onderneming centraal • Alles in 1 hand • Scheiding in rollen • Van vanzelfsprekende opvolging • Naar ‘in mijn kracht staan’ (competenties) • Pensioen uit ‘dividend’ • Pensioen uit grondwaarde 13
Continuïteit van het bedrijf leidend Onze stelling Onderneming 2026: continuïteit van het bedrijf is leidend Dat vergroot het aantal opties sterk; niet (uitsluitend) vanuit opvolging denken Familie eigendom en leiding Traditioneel Binnen familie Familie eigendom, derden leiding Familie Eigendom Management buy-out Continuïteit & groei Overdracht derden Management buy-in Bedrijf Investors buy-in Samengaan derden fusie Strategische partner Financiële partner Bron: Marta Berent-Braun Nyenrode University 14
Transformatie relatief eenvoudig familiebedrijf naar familieonderneming Externe investeerders Familieleden die aandeelhouder zijn en in het bedrijf werkzaam zijn Familieleden die aandelen hebben in het bedrijf maar niet actief zijn in het bedrijf Aandeelhouders die werkzaam zijn in het bedrijf Eigendom Familie Bedrijf Directie & management van buiten de familie Familieleden die niet actief bij het bedrijf betrokken zijn Familieleden die werkzaam zijn in het bedrijf maar geen aandelen hebben 15 Bron: Rabobank naar Tagiuri & Davis
In de praktijk - Vijf pilot mastersessies – – – Midden Nederland / Bommelerwaard Westland Oostland Limburg Aalsmeer Uitrollen over Nederland (aanmelden via www. onderneming 2026. nl) - Twee pilot assessments - Sierteelt (Berenschot) - Groenteteelt (De Boer) - Uitrollen over Nederland (aanmelden via lokale accountmanager)
Dank voor uw aandacht…… 17
- Slides: 17