Herpesviruslar1 Dr Gkhan Aygn Tbbi Mikrobiyoloji AD Herpesvirus
Herpesviruslar-1 Dr Gökhan Aygün Tıbbi Mikrobiyoloji AD
Herpesvirus İkosahedral simetrili (162 kapsomer) Tümü yapısal olarak benzer (150 -200 nm) Zarflı* (Nukleus zarından alınan tek zarf örneği) (Linda Stannard, University of Cape Town, S. A. )
Herpesvirus yapı
Herpesvirus Lineer çift iplikçikli DNA 125 -240 kbp Virionda 35 üzerinde protein var Zarf (envelope) üzerinde viral glikoproteinler Fc reseptörleri • Virus spesifik enzimleri kodlar (DNA polimeraz, helikaz-primaz, timidin kinaz, protein kinaz, transkripsiyon faktör) • •
Herpesvirusların klasifikasyonu Alt aile (Subfamily) Genus Human HV Virus Latent odağı Sitopatik etkisi Alfa Simpleks 1 HSV-1 Nöron Sitolitik Alfa Simpleks 2 HSV-2 Nöron Sitolitik Alfa Varicello 3 VZV Nöron Sitolitik Beta Cytomegalo 5 CMV Sekretuar gland, böbrek Sitomegalik Beta Roseola 6 HHV-6 Lenfoid doku Lenfoproliferatif Beta Roseola 7 HHV-7 Lenfoid doku Lenfoproliferatif Gamma Lymphocrypto 4 EBV Lenfoid doku Lenfoproliferatif Gamma Rhadino 8 HHV-8 Lenfoid doku Lenfoproliferatif
Herpesvirus replikasyon
Replikasyon • Nukleusta replikasyon • 18 -70 saat sürebiliyor • Sitopatik etki ve hücrede değişim farklı: * Yuvarlaklaşan hücreler * Multinükleer dev hücreler ve çekirdek içi inklüzyonlar (HSV, VZV) * Yavaş ilerleyen sitopatik etki * Çekirdek ve sitoplazmada oluşan inklüzyonlarla dev hücreler (CMV)
Replikasyon • Hücreye giriş için reseptör: glikozaminoglikan (özellikle heparan sülfat) • Viral zarf glikoproteinleri • Replikasyon sırasında çok sayıda virusa özgü enzim kodlanır !!! *DNA polimeraz * Timidin kinaz
Herpesviruslar latent viruslardır !
Prodüktif/Latent enfeksiyon
Herpesvirus Enfeksiyonları • Tümü latent enfeksiyon yaparlar • İmmunsupresiflerde ciddi enfeksiyon tablosu • Transplantasyon olgularında ve intrauterin enfeksiyonlarda en önemli sorun : CMV • Solunum yoluyla bulaşan, en bulaşıcı: VZV • Onkogenetik viruslar: EBV: Nazofarenks ca, Burkitt Lenfoma, … HHV-8: Kaposi sarkomu
Doğum öncesi ve doğumda bulaş Virus İntrauterin bulaş Doğum sürecinde bulaş Klinik Özellikler HSV-1, HSV-2 + +++ Fetal ölüm, neonatal herpes VZV + ++ Konjenital VZV enfeksiyonu Neonatal VZV enfeksiyonu CMV +++ Sitomegalik inklüzyon hastalığı, zeka geriliği, sağırlık EBV +/- ? HHV-6, HHV-7 + + ? HHV-8 ? +/- ? , pediyatrik Kaposi sarkomu ?
Herpes Simpleks Virus (HSV) • 1919 -1920 insan lezyonlarından alınan örnekler tavşan korneasına aktarılarak üretilmiş • Latent lezyonlarla ilişkisi 1940 lar • HSV-1 ve HSV-2 ayrımı 1961 Yaklaşık % 50 -70 homoloji var. Antijenik benzerlikler var
Herpes Simpleks Virus (HSV) • • Glikoprotein D…nötralizan antikor uyarıcısı Glikoprotein C… kompleman reseptörü (c 3 b) Glikoprotein E… Antikorların Fc kısmına bağlanır Glikoprotein G…Tip spesifik (g. G-1… HSV-1) (g. G-2…HSV-2)
Herpes Simpleks Virus (HSV) • Sekresyonlarla temas ile bulaşır • HSV-2 sıklıkla cinsel temasla ya da genital yoldan doğum sürecinde bulaşabilir • Dış koşullara ve dezenfektanlara dayanıksızdır • Otoinokülasyon ile farklı bölgelere bulaşabilir
Herpes Simpleks Virus (HSV)
Herpes Simpleks Virus (HSV) Primer enfeksiyon • • • Asemptomatik Gingivostomatit Genital herpes Herpetik dolama Göz enfeksiyonları …………………
gingivostomatit
Keratokonjunktivit • Tekrarlar ve körlük!! • Folliküler • Preauriküler LAP • Dendritik ülserasyonlar
HSV ansefalit • • • Akut sporadik başlangıç Temporal lop tutulumu BOS da eritrosit varlığı Yüksek mortalite BOS HSV-DNA (+) Asiklovir mortaliteyi azaltıyor
Genital herpes • Çoğu HSV-2 • Asemptomatik • Tekrarlayan ağrılı vezikül/ülser • + aseptik menenjit !!! Neonatal Herpes !!!!!!!!!! Sezeryan endikasyonu
Neonatal herpes • • • En sık doğum sırasında bulaş Her zaman semptomatik Mortalite % 50 civarında Lokalize cilt mukoza lezyonları Ansefalit Sistemik enfeksiyon
Mukokutanöz tutulum • • Herpes labialis Herpetik dolama Ekzema herpeticum Yanık yarası ? ? ? • Latent ( HSV-1 trigeminal ganglion) (HSV-2 sakral ganglion)
HSV Tanı • Tanıda TZANCK testi ile multinükleer dev hücreler (füzyon) • İntranükleer inklüzyonlar ( Cowdry A) • Kültür, antijen, PCR
HSV tanı
HSV tedavi • Tedavide ASİKLOVİR etkilidir. Famsiklovir, valasiklovir yeni geliştirilen asiklovir türevleridir. • Asiklovir (nukleosid analogu) Viral timidin kinaz ile aktif forma dönüşür Viral DNA polimeraz inaktive olur • Vidarabin (alternatif) • Idoksiüridin, tromantadin, trifluridin topikal tedavide kullanılabilen toksik ajanlar.
Herpesvirus simiae (Herpes B virus)
VARİCELLA ZOSTER VİRUS • Suçiçeği / zona • Bulaşma solunum yoluyla olur !!! • (Solunum izolasyonu). • Derideki lezyonlar da bulaştırıcı. • Deri lezyonları kabuklanana kadar bulaştırıcı
Su çiçeği • Makül, papül, vezikül, püstül, kabuklanma • Tüm evrelerde lezyonlar, gövdede daha belirgin (çiçekten farkı !!!) • interstisyel pnömoni (dev hücreli pnömoni) • Serebellar tutulumlu ansefalit (ataksi), Reye sendromu (Aspirin) bakteriyel infeksiyon
VZV/Su çiçeği
• Zona; Dermatomla sınırlı bölgede ağrı. . . Eritemli zeminde tipik lezyonlar • postherpetik nevralji • Trigeminus dalları(ganglion geniculi) tutulursa Ramsay-Hunt sendromu
Konjenital VZV • İlk trimesterde ise bebekte anomali (konjenital varisella sendromu: kortikal atrofi, korioretinit) • Bebekte neonatal varisella olabilir. Doğum öncesi 5 gün ve 48 saat sonrası annede suçiçeği gelişmişse bebekte çok ağır klinik tablo riski !!!
VZV tedavi • Tedavide asiklovir. • İmmünsuprese olgularda varicella zoster immunglobulini (VZIG) ve asiklovir • 12 yaş üstü ve komplike olgularda asiklovir! • Canlı Aşı (VZV/Zoster aşısı) • Neonatal VZV. . . VZIG/IVIG • Solunum izolasyonu
HHV-6 • HHV-6 / HHV-7 ***Ekzantema subitum, roseala infantum, 6. hastalık ***GVHD
Roseala infantum (6. hastalık) • Üç gün süren yüksek areş sonrası makülopapüler döküntü ile ateş düşer
HHV-8 • HHV-8 : Kaposi sarkom (HIV) Castleman sendromu MM?
- Slides: 39