Hermus Notaris Moorees 2014 Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid

Hermus Notaris Moorees 2014 Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid bij een economische crisis schenkingen De erfrechtverordening 17 -8 -2015

Hermus Notaris 15 e jaar (2015) • Even terug in de tijd: Een overzicht: • 1992 – Nieuw Burgerlijk Wetboek • 2001 – Belastingplan (box 1, 2 en 3) • 2003 – Nieuw Erfrecht • 2010 – Nieuwe Wet schenk- en erfbelasting – tariefstructuur - constructies • 2010 – Tros Radar: het radar tweetrapstestament • 2010 – juni: Jabulani – alles kan; alles mag • 2012 – Nieuw huwelijksvermogensrecht – beleggingsleer • 2012 – Defiscalisering vruchtgebruik – kent u de kracht van vruchtgebruik? • 2012 – De flex BV: alles kan alles mag – de 5 standaarden van Hermus Notaris • 2013 – AWBZ en vermogenstoets – Eigen woningregeling en scheiding • 2013 – Erfrechtvakdag: Jan de Wit – De positie van de minderjarigen in het Erfrecht • 2014 - Wetsontwerp 33987 Nieuw Huwelijksvermogensrecht en faillissementen • 2014 – 10 november: Kamervragen Hermus Notaris aan Michiel van Nispen SP • 2015 – Europese Erfrechtverordening • 2015 - Agrarisch – Melkquotum en Mestoverschotten-Bedrijfsoverdracht

Hermus Notaris • • Speerpunten 2013 fiscaliteit – zakelijk gezien Kent u de kracht van vruchtgebruik – het Jabulani keuzetestament: De algehele volmacht en het levenstestament -de executeurafwikkelingsbewindvoerder Het resultaat: de turboverdeling fiscaal heel voordelig en als extra voordeel: de AWBZ Speerpunten 2014 de ouders en hun kinderen – het goede gevoel Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid bij een economische crisis: aanpassen afschaffen art. 61, 4 FW en zo mogelijk aanpassen 1: 87 BW Bescherming familiekapitaal bij vererving – afstemmen testamenten van ouders en kinderen De eenmalig grote vrijgestelde schenking in 2014 voor aflossing hypotheek, aankoop of verbouwing eigen woning (€ 100. 000, 00) Speerpunt 2015: De Europese Erfrechtverordening

Huwelijkse voorwaarden en faillissement • De huwelijkse voorwaarden uit Son en Breugel: het Belgische stelsel met Hollands Koopmanschap –– ooit in de wet? Wetsontwerp 33987 – D 66. • Het “oude” alternatief: het Amsterdams verrekenbeding – frustratie van de ondernemer • De valkuil: artikel 61 Faillissementswet – de frustratie van de echtgenote! – de BV als gunstigst alternatief • Notaris Hermus en de politiek – Kamervragen 13 -11 ingediend

De nieuwe wettelijke gemeenschap van goederen sinds 2012 • Omvang en belang van uitsluitingsclausules bij schenkingen en testamenten • De nieuwe bestuursregeling • De beleggingsleer Dat wordt rekenen!!

De wettelijke algehele gemeenschap van goederen vóór 2012 Boedelmenging Algehele gemeenschap van goederen omvat: • Aanbrengsten • Erfenissen • Schenkingen • Aanwinsten

Problemen bij de “oude” wettelijke gemeenschap van goederen: • Het Nederlandse systeem sluit niet aan bij buitenland (België, Duitsland) • Degene van wiens zijde een goed in de gemeenschap is gevallen – is bestuursbevoegd • (De man verdient vaak 2 maal zoveel geld - vrouw koopt meubels – man daarna bevoegd!). • Nieuwe woning aangekocht na echtscheidingsverzoek opnieuw verdelen!

Wettelijke gemeenschap van goederen (oud) is eigenlijk geen algehele gemeenschap! M V Schenking en erfenis met uitsluitingsclausule: blijft privé

Het wetsvoorstel • Goed nieuws: Nederland kiest voor de zuiderburen! • Aanbrengsten apart • Erfenissen apart • Schenkingen apart • Aanwinsten: delen (vgl. ook Duitsland)

Het wetsvoorstel tot aanpassing van de wettelijke gemeenschap van goederen – lijkt op België: privé goederen – blijven privé! M V Aanwinst Gemeen. Aanbrengsten, erfenissen, schenkingen blijven privé

De politiek • Het amendement Anker (CU) waste de oren met het mooie wetsontwerp! • Daarmee waren we terug naar af: • Terug naar af: de literatuur briest: en spreekt over: “een onthoofd wetsontwerp” • Daar moeten we het mee doen: het is niet anders. De oplossing blijft dus: huwelijkse voorwaarden maken!!! • Toch is het jammer: een door “Den Haag” gemiste kans. Maar D 66 probeert nu in 2014 nog een keer! W 33987 dat is nu actueel en wordt op dit moment in de 2 e Kamer behandeld

Het amendement Anker – de oren gewassen!!! Aanbrengsten erfenissen en schenkingen : alles gemeen!!! Een onthoofd wetsvoorstel!

Gemeenschap van goederen nu: • Als we dat niet willen: maak huwelijkse voorwaarden: het Belgische stelsel • (aanbrengsten, erfenissen en schenkingen apart houden – gemeenschap van aanwinsten) • In combinatie met Hollands Koopmansschap • (beleggingsleer)

Nieuwe poging • Wetsvoorstel 33987 (D 66) – stand van zaken 14 -112014: • Recent is: Memorie van Toelichting verschenen • Een actuele casus was voor Hermus Notaris vorige week aanleiding te interveniëren bij de Tweede Kamerfractie van de SP. • Een aantal suggesties zijn gisteren door de SP opgenomen in de vraagstelling aan de initiatiefnemers – met name schrijnende faillissementssituaties (zie hierna).

Bestuursregeling: (zoals die geldt vanaf 2012) Nieuwe bestuursregeling: • Registergoederen (onroerend goed): tenaamstelling beslissend. • Overige goederen: roerende goederen en gelden: ieder afzonderlijk bevoegd. • Probleem: maar als een erfenis in de gemeenschap valt kan de ander opa’s zakhorloge verkopen en leveren aan derden! Daar is een herstelwet voor gekomen (nog net op tijd). Erfgenaam bevoegd. Een gelukkige aanvulling in de wet: uitsluitingsclausule maakt goederen privé.

Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012 M V Maak dus een uitsluitingsclausule: dan erfenis en schenking weer privé!

Wettelijke gemeenschap van goederen (2012) lijkt op oud (behoudens beleggingsleer) – het wachten is nu op Wetsontwerp 33897 om de oren weer te laten groeien! M V Schenking en erfenis met uitsluitingsclausule: blijft privé

Testament aanpassen • Bescherming familiekapitaal: Son Special Products – testamenten van ouders en kinderen worden op elkaar afgestemd! • De emotie bepaalt de keuze – die keuze moet goed voelen! • De ouders: meertrapsmaking – vererven in bloedlijnen in plaats van naar de koude kant • De kinderen: al hetgeen van ouders komt legateren aan de kinderen of de eigen familie (met vruchtgebruik voor partner)

Nieuw: Beleggingsleer • Man heeft geërfd: 100 (mits met uitsluitingsclausule) • Vrouw heeft geërfd 50 (mits met uitsluitingsclausule) • Woning aankoop: 350 • Hypotheek: gezamenlijk: 200

Nieuw: De wettelijke gemeenschap van goederen 2012 100 M 50 V Woning 350 Hypotheek 200 Maak dus een uitsluitingsclausule: dan erfenis en schenking weer privé.

Het nieuwe huwelijksvermogensrecht Wat is splinternieuw en modern ook internationaal? De beleggingsleer Nederlanders zijn handelaren – beleggers!

De beleggingsleer Economische deelgerechtigdheid man 100 + 100 (halve lening aflossen) = 200 Economische deelgerechtigdheid vrouw 50 + 100 (halve lening aflossen) = 150 Deel man: 200/350 in waarde woning (+ of -) Deel vrouw: 150/350 in waarde woning (+ of -)

De beleggingsleer (Art. 1: 87 BW)

Beleggingsleer • Hoe bij aankoop? – in waarde t. t. v. verwerving • Hoe bij verbouwing? – in waarde voor verbouwing + verbouwingskosten • Hoe bij aflossing? Annuiteit!! (waarde verandert voortdurend): in deel lening – tijdstip niet relevant.

Vervolgprogramma • blok 1 a: (verdieping) huwelijksvermogensrecht en estateplanning • Of: blok 2: direkt door naar huwelijkse voorwaarden en faillissement – econonomische crisis en schenkingsprogramma AWBZ (kort) • Afsluiting of Pauze (na de pauze: blok 3) • blok 3: nog een uur: ouders-kinderen overdrachten uitgebreid, estateplanning met testamenten

Blok 1 a verdieping • Ook nieuw is de Inlichtingenplicht aangaande privé vermogen. (geen verantwoording – wel inlichtingen) • Ontbinding van de gemeenschap op een eerder moment: niet als de echtscheiding is ingeschreven maar al bij het verzoek.

Ontbinding gemeenschap • We zagen: een aankoop na indienen van een verzoek tot echtscheiding maakte tot 1 -1 -2012 een goed gemeenschappelijk! Dat is ongewenst. • De wetgever (2012) lost dat op: nadat het verzoek is ingediend, wordt de gemeenschap bevroren (ontbonden): aanwinsten erna blijven privé. De nieuwe woning blijft privé. • Mbt de oorspronkelijke woning: samen bevoegd! (ook al zegt het kadaster anders).

Oude stijl (voor 2012): M Nieuwe stijl (2012): V

Oude stijl (voor 2012): M V

2012: Verzoekschrift echtscheiding bevriest de gemeenschap M V

Casus! • Gemeenschap van goederen voor 1 dag! • Ongehuwden: man og 6 mio; vrouw og 4 mio • Aangaan huwelijk of partnerschap: samen 10 mio (beperkte gemeenschap van goederen) • Verzoek tot echtscheiding: verdelen: man 4 mio vrouw 6 mio • Besparing overdrachtsbelasting over: 2 mio!! • (in casu ging het mis – geen enkele affectie)

Beperkte gemeenschap en overdrachtbelastingbesparing • HR in 2013 ging over het aangaan van een partnerschap voor 1 dag met het doel om belasting te besparen! HR vindt dat Fraus Legis. (zo kort dat de plichten van geen reële praktische betekenis konden zijn) • Maar als een huwelijk (of partnerschap) een reëel doel heeft met rechten en plichten met wel praktische betekenis, dan mag je later een beperkte gemeenschap aangaan en ontbinden (HR 1993) ook met het oog op echscheiding! • Maar pas op: gemeenschap van slechts 1 of meer bepaalde goederen: kan schenking zijn!

Verzoek en intrekking Een valkuil: verzoek wordt vaak samen ingediend • Intrekken verzoek kan alleen!! • Stel: verzoek loopt en een ouder van de man ligt op sterfbed: erfenis dreigt aan de man toe te komen want gemeenschap is bevroren. • Vrouw trekt verzoek in – agg herleeft - en incasseert halve erfenis (tenzij uitsluitingsclausule was gemaakt).

Tip bij echtscheidingsverzoek: maak tegelijk huwelijkse voorwaarden • Dat is dus de omgekeerde situatie: maak naast de verdeling tijdens huwelijk tevens notariële huwelijksvoorwaarden: (maar dan in omgekeerde vorm: 2 vermogens!) dan kan de vrouw niet meer terug! Want: het huwelijk blijft dan wel in stand, de vermogens worden apart door huwelijkse voorwaarden. Intrekken echtscheiding heeft dan geen zin: De felbegeerde erfenis komt niet meer binnen!

Blok 2 • Huwelijkse voorwaarden en faillissement • Ouders kinderen overdrachten • De nieuwe erfrechtverordening (2015)

Huwelijkse voorwaarden • Advies: maak huwelijkse voorwaarden – voordat het huwelijk tot stand komt want anders is er sprake van boedelmenging. • Ratio: bescherming bij faillissement (maar schijnzekerheid) • Ratio: bescherming familiekapitaal • 1 vermogen (agg) 2 vermogens (ug) of 3 vermogens (bg)

Huwelijkse voorwaarden • 1980: • 2009: van de huwelijken is gesloten onder huwelijkse voorwaarden: 15%. is dat gestegen naar: 26, 2% • 62% daarvan was in 1980 een verrekenstelsel; • In 2009 is dat teruggelopen naar 50% (vanwege vele procedures en onduidelijkheden) – ze raken in onbruik (Journaal 13 -11 -2014) • De beperkte gemeenschap wint terrein: globaal van 10% naar 23, 8% - wellicht komt het in de wet? ?

3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) • Model Hermus: het Belgische stelsel gecombineerd met Hollands koopmanschap! Dat is ook het nieuwe wetsvoorstel 33987. • Huwelijkse voorwaarden – gemeenschap van aanwinsten (en opgepotte winst), • maar aanbrengsten, erfenissen, schenkingen, en de onderneming (behoudens reserves!) blijven privé. • Investering van de een in gemeenschappelijke vermogen: naar rato van inbreng: meer rendement = beleggen!

Faillissement - 3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) Faillissement omvat privé en gem. vermogen Gem. M V

Huwelijkse voorwaarden met 2 vermogens Het Amsterdams model • Uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen • De correctie: beloning van de niet ondernememende echtgeno(o)t(e): het jaarlijks delen van onverteerde (overgespaarde) inkomsten – beloning voor huishoudelijke arbeid • Dat leidt tot een verrekenvordering na ieder jaar • Dames: let op opgepotte winsten – ook bij een B. V.

Het Amsterdamse verrekenbeding Een cijfervoorbeeld M verdient 100 V verdient 50 V 20 30 huishoudpot - 60 M stort Over: 40 60 Verrekenen - 15 Over ieder: 45 --------- stort +15 45

uitsluiting van gemeenschap (u. g. ) • Faillissement omvat privé vermogen maar pas op zie later !

Verrekenbeding • Wat moet worden verrekend bij een onderneming? • -eenmanszaak; maatschap; besloten vennootschap • Vaak wordt niet verrekend! • Het verrekenbeding is een bron van misverstanden en strijdige uitspraken

Verrekenbeding • Heel kort door de bocht: vruchten van arbeid moeten worden verrekend – ingehouden winsten (reserves) - maar: continuiteit van bedrijf niet in gevaar brengen! Dat is de basis. • Voldoende weerstandsvermogen houden • Hoe verrekenen? Schuldigerkenning of een betalingsregeling treffen.

Verrekenbeding • Ontslagvergoeding – niet verrekenen • Schadevergoeding na auto ongeval: wel verrekenen • Smartengelduitkering: niet verrekenen • WIR premies – deels want meer te maken met investeren in onderneming dan met arbeid • Pensioenpremies – niet verrekenen! – is verteren.

Verrekenbeding • Wat als er niet periodiek is verrekend? • Dan vertaalt de periodieke verrekenplicht van overgespaarde inkomsten zich naar een finale verrekenplicht van gevormd (herbelegd) vermogen. • Dit noemt men de beleggingsleer (meer dan de nominale som van bespaarde inkomsten) • Ook een faillissemenscurator kan nakoming vorderen (tenzij uitgesloten? )

Verdieping verrekenbeding hierna • Dat is voor de liefhebbers – maar nu beter – overstappen naar faillissement en huwelijkse voorwaarden want we hebben ook nog tijd nodig voor: • Ouders kinderen overdrachten en de schenking van € 100. 000 • De Europese Erfrechtverordening Dus snel naar: het faillissement!

Verrekenbeding Los daarvan speelt: wat met de waarde van aandelen? • Autonome waardestijging van (aangebrachte) aandelen blijft buiten de verrekening – maar een deel van de waardestijging kan worden toegerekend aan: vrucht van arbeid – dus dat deel delen. • Aandelen verkregen (gekocht) met (deels) vrucht van arbeid (verdiend geld) - voor dat deel in de tegenprestatie: verrekenen de waarde van de aandelen. (1: 136 BW – hetgeen onder aanwending van te verrekenen vermogen is verkregen moet worden verrekend)

Verrekenbeding Lenen en aflossen En wat nu als een lening wordt gebruikt voor de aankoop van: aandelen en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt afgelost? HR: Slot-Ceelen (2001) : waarde aandelen moet worden verrekend. Ook het deel van rentebetalingen mag daarin worden meegewogen.

Verrekenbeding wat als een lening wordt aangegegaan voor een huis en de lening uit overgespaarde inkomsten wordt afgelost? - verrekenen! Aflossen is beleggen en dat is dan weer het bruggetje naar de beleggingssfeer! Economische deelgerechtigdheid in het huis. nb. bij een huis: als er verrekend moet worden (aflossing): een grotere waarde verrekening dan bij aandelen – aandelen stijgen nl. niet alleen autonoom (maar deels ook door arbeid en die inkomsten worden al apart verrekend).

De beleggingsleer (Art. 1: 87 BW)

Verrekenbeding Lenen en rentebetalen Maar HR Schwanen-Hundscheid (2006): bij een woonhuis: rentebetalingen worden gezien als huishoudkosten (verteren) en kunnen niet tot verrekening leiden. (aflossing dus wel).

Verrekenbeding • Maar nu de praktijk: diverse uitspraken over rente: • Beleggingspand – Hof den Haag (2013): rentebetaling had kunnen worden bespaard – betalen van rente is dus investeren – dus wel verrekenen de waarde • Boerderij – Hof Arnhem (2013): rentebetaling leidt niet tot vermogensvermeerdering – dus niet verrekenen!

Verrekenbeding: een over het paard getild fenomeen (Hermus 1982) • Wie het weet die mag het zeggen!!!!!! Mening Subelack in blad Echtscheidingsbulletin (2014) – rente kan onder omstandigheden investering zijn – dan meedelen in rendement. (“geobjectiveerde partijbedoeling”) Zo ook Van Mourik/Verstappen.

Faillissement • Omvang faillissement • Artikel 61, 4 FW • Het nieuwe Wetsontwerp 33987 • Kamervragen Hermus aan Van Nispen (SP) – Minister duidelijkheid vragen – oplossing schrijnende situaties • Of gaat de markt zijn gang? !

Faillissement – algehele gemeenschap van goederen (agg) • Faillissement van de in agg gehuwde echtgenoot omvat het gehele vermogen (63 FW jo 22 FW)

Faillissement - 3 vermogens stel (gemeenschap van vruchten en inkomsten cq. aanwinsten) • Faillissement omvat privé en gem. vermogen Gem. M V

Faillissement – uitsluiting van gemeenschap (u. g. ) • Faillissement omvat privé vermogen maar pas op zie later !

Faillissement overzicht • AGG 3 verm. Stelstel UG

Het spook van artikel 61, 4 FW • De curator heeft naast verhaal op het gefaillieerde vermogen (privé en gemeenschap) ook verhaal op het privé vermogen van de andere echtgenoot! • De andere echtgenoot heeft een terugnemingsrecht • In de praktijk slaagt dit terugnemingsrecht nauwelijks – 61, 4: Bewijs nodig: meer dan de helft ten laste van de andere echtgenoot gekomen. • Door gebrekkige administratie en het bijdragen door de gefailleerde in de hoofdelijke geldlening slaagt terugnemingsrecht nauwelijks. • Curator eist het goed van de ander op en die moet het leveren aan een derde die het dan koopt.

Huwelijkse voorwaarden staande huwelijk • Ook tijdens huwelijk kunnen er nog huwelijkse voorwaarden worden gemaakt • Dat kan tegenwoordig zonder de goedkeuring van de Rechtbank • De notaris adviseert, maakt de akte van verdeling, huwelijkse voorwaarden en toetst in plaats van de rechter of crediteuren niet worden benadeeld.

Van 3 naar 2 vermogens: van België naar Nederland! • Man heeft schulden uit eerder huwelijk • Gemeenschappelijk vermogen kan worden uitgewonnen voor privéschulden – faillissement man omvat ook de gemeenschap (boedelmenging) • Splitsen vermogens van 3 naar 2 mag maar let op: • Vermogensklem ter bescherming van schuldeisers – andere echtgenoot is immers geheel aansprakelijk voor de schulden van de gemeenschap. Verhaalbaar op toegedeelde goederen.

Huwelijkse voorwaarden • Een voorbeeld: de uitwerking van 3 naar 2 Man schulden: 600. 000 Vrouw bezit: 10. 000 Gemeenschappelijk vermogen: 20. 000 Ook toekomstige aanwinsten vallen onder toekomstig faillissement. Dat is voor de vrouw een bedreiging voor haar ondernemingsactiviteiten. Hoe verder? Maak huwelijkse voorwaarden staande huwelijk: van 3 naar 2 Gemeenschappelijke banksaldi delen, maar reserveer een “pot” van 20. 000 waarvoor ieder geheel aansprakelijk is.

Vermogensklem M V

Vermogensklem

Huwelijkse voorwaarden als schijnzekerheid: art 61 FW • Artikel 61 Faillissementswet: een vergeten bepaling: maar: vermogen van de niet failliete echtgenoot behoort in beginsel tot de failliete boedel! Tenzij terzake van de verkrijging niets aan de failliete boedel is onttrokken (uitleg: bewijs: meer dan de helft ten laste van de ander). • Vrouw heeft het terugnemingsrecht – maar dat bewijs slaagt bijna nooit – 61 FW doorbreekt dus de eigendom om “constructies” te voorkomen! • Een cijfervoorbeeld uit de praktijk • Een pleitbaar standpunt – maar hoe loopt het af?

Een voorbeeld van 61 FW • Ratio: voorkomen “stallen” vermogen bij de partner. • rentebetaling gebeurt veelal (mede) door de ondernemer en daarom gaat het fout • De vrouw moet huis inleveren. • Bij gemeenschappelijke woning moet de vrouw meeleveren samen met de curator • De overwaarde gaat naar de curator. De vrouw heeft een concurrente vordering.

61 Fw • Plaatje 1: de klassieker M V

Kamervragen Hermus voor SP over Wetsvoorstel 33987 • Wettelijke gemeenschap van goederen: • In het komende recht wordt kan een privé schuldeiser nog slechts verhaal zoeken op de helft van het goed van de gefailleerde • De andere echtgenoot heeft een overnemingsrecht • Betekent dit dat in de toekomst het faillissement ook beperkt blijft tot de helft van de gemeenschap? • Dan zou artikel 63 FW veranderd moeten worden!

Wettelijke gemeenschap van goederen Wetsvoorstel 33987 • Bij verhaal op een gemeenschapsgoed voor privé schuld heeft de andere echtgenoot een overnemingsrecht • Het goed wordt dan eigendom van de andere echtgenoot • Moet daarvoor wel betalen aan de curator • Artikel 61, 4 FW komt te vervallen

Uitsluiting van iedere gemeenschap (daarover wordt niet gesproken muv in Toelichting) • Van der Grinten in 1988: artikel 61, 4 FW (dat toch over gemeenschap gaat) zou niet moeten werken bij 2 aparte vermogens? • Anders: de rechtspraak -onlangs nog Rb Noord Nederland (2013). Huis van niet gefailleerde dus inleveren! • Maar: Mv. T 2014, 6: Berndsen Jansen (D’ 66): dat is onwenselijk! (echter: het wetsvoorstel zelf gaat over wettelijke gemeenschap!) • Hermus: Geldt dat ook straks voor de u. g. ?

Kamervragen Hermus UG en 61, 4 FW 13 -11 -2014 overgenomen • Als het wetsvoorstel 33987 Wet is geworden en artikel 61, 4 FW dus wordt afgeschaft (waar we van uitgaan) • Heeft dan de andere echtgenoot dan een overnamerecht voor het deel dat in het faillissement valt? (voor een huis dat gemeenschappelijk eigendom is – eenvoudige gemeenschap? (naar analogie van: 1: 96, 3 Nieuw? ) Dat is immers nergens bepaald voor de gewone (eenvoudige) medeeigendom • Dan kan het echtpaar in ieder geval blijven wonen en blijft verdiencapaciteit behouden

Overnamerecht ? ? M V

Kamervragen Hermus UG en 61, 4 FW • Dan hebben we wellicht ook steun van de Christelijke partijen: gezinsbescherming! Ik noem dat op grond van de bijzondere huwelijksband! • Als dat overnamerecht (tegen betaling) er zou zijn? Dan moeten we dat ook regelen in Boek 1 BW zodat iedere echtgenoot dat kan uitoefenen! Willen de indieners en de Minister dat? • (bij voorbeeld in artikel 1: 87 – bij de beleggingsleer!) – op alle echtgenoten van toepassing dan!

Kamervragen Hermus UG en 61, 4 FW • Zou – volgens de minister – dat overnamerecht al ook onder het huidige recht kunnen worden toegepast? (voor wettelijke gemeenschap en ug? ) • M. a. w. : zouden de curatoren en Rechterscommissarissen zich derhalve nu al terughoudend moeten opstellen met toepassen van 61, 4 FW teneinde dat overnamerecht mogelijk te maken?

Kamervragen Hermus UG en 61, 4 FW • Nog een stap verder: Stelling: • Ik heb al betaald voor de aanbouw en praktijkruimte! Ik ben economisch deelgerechtigd op grond van de beleggingsvisie (1: 87 BW) en deel al in waardemutaties (want dat staat al in de wet sinds 2012) • Mag ik dat economisch belang terugnemen? (dus verrekenen met de koopprijs zonder bijbetaling!) • Dat zou toch heel logisch zijn? Ik ben immers economisch deelgerechtigd in de woning en praktijk en heb die al betaald!

Overnamerecht ? ? Ik heb het groene deel van mezelf al betaald en ben deelgerechtigd voor het groene deel in het rode! Ik neem de hypotheek dan over!

Gewenst resultaat Hermus

Doel Kamervragen Hermus Wat willen we bereiken? • Kapitaalvernietiging voorkomen • Behoud verdiencapaciteit uit praktijk andere echtgenoot voor gezin en hypotheek • Voorkomen van een beroep op de sociale zekerheid Of laten we de marktwerking zijn gang gaan?

Actueel: Een voorbeeld uit de praktijk Huis op beider naam aangekocht ieder 1/2 Waarde oorspronkelijk € 250. 000 hypotheek is € 250. 000 Na verbouwing € 300. 000 Verbouwing is betaald door de vrouw voor haar praktijkruimte – overwaarde € 50. 000. De helft is € 25. 000 en komt de curator toe (mogelijk zelfs € 50. 000) • De vrouw heeft inclusief de verbouwing € 90. 000 aan de zaak en woning betaald. • Hoe loopt het af met de woning? ? ? • • •

61 Fw Plaatje 2: een schrijnend voorbeeld uit de praktijk

De oplossing? • Restrictieve toepassing van artikel 61, 4 FW waardoor aandeel van de niet failliet niet wordt meegetrokken in het faillissement • Overnamerecht bepleiten en terugkoop uit het faillissement • Economische deelgerechtigdheid terugnemen en verrekenen met de overnameprijs • En anders: ?

Een alternatieve oplossing ( 61, 4 FW restrictief maar als de beleggingsterugname niet lukt) • Dwangakkoord aanbieden van 30% voor crediteuren - daar maakt de ander ook deel van uit (heeft € 100. 000 betaald: € 50. 000 in de zaak en € 50. 000 voor de praktijk en woning) • Uitbetaling op vordering wordt dus: € 30. 000 (daar kan overwaarde deel woning uit faillissement mee worden betaald) – mits 61, 4 FW restrictief wordt toegepast • Verbouwing kostte totaal: 50. 000 • Pleitbaar standpunt: mevrouw neemt huis en hypotheek over en krijgt haar deelvordering 30. 000 terug in de vorm van de halve overwaarde zijnde groot € 25. 000. Zo kan het huis wellicht worden gered.

Het faillissementsakkoord • Een faillissement is voor een ondernemer een betere toekomst dan de schuldsanering • WSNP: liquideren onderneming, solliciteren naar een baan in loondienst – ook partner! • 3 jaar op bijstandsniveau en eventueel 5 jaar zelfs dan wel een schone lei – maar leidband is niet “des ondernemers!” • Faillissement – maximaal 1 jaar veelal en dan: akkoord crediteuren of opheffing. • Nieuwe start sneller mogelijk (maar crediteuren blijven).

Flex BV of eenmanszaak?

De flex BV (2012) als oplossing • 1 Euro is genoeg! (lage drempel!) • Stemrechtloze aandelen om vermogen te schenken aan de kinderen • Geen toets van het Ministerie van Justitie • Geen bankverklaring of accountantsverklaring nodig (vroeger: € 18. 000, 00). • De B. V. a la minute! – zie FD 22 -3 – afwegingen – in 1 jaar: 50% meer B. V. ’s

BV versus eenmanszaak • BV: Aandeelhouder betaalt slechts 25 % inkomstenbelasting over uitkeringen (2014: 22%). • BV: Vennootschapsbelasting tot € 200. 000: 20%. (oppotten is uitstellen) – liquiditeitsvoordeel, beperking aansprakelijkheid – zie faillissement! • Eenmanszaak, maatschap vof: kennen ondernemersfaciliteiten: mkb vrijstelling: 14% van de winst telt niet mee; zelfstandigenaftrek: € 7280, 00. Bij een winst van € 50. 000 betaal je dus: 30%. • Bij een B. V. betaal je totaal: 37, 6%

Flex-BV • Aantrekkelijk ook voor parttimers (geen urencriterium) maar geen zelfstandigenaftrek • Weinig aanloopkosten en een goede juridische bescherming!! – beperking persoonlijke aansprakelijkheid “ en hoge status!” • Een zzp – er is aanvankelijk beter met eenmanszaak – tenzij hij failliet gaat!!

Huwelijkse voorwaarden conclusie: • Huwelijkse voorwaarden opheffen: notarieel (dus zonder de rechtbank) uit oogpunt van vermogensspreiding. • Huwelijkse voorwaarden maken of wijzigen tijdens huwelijk - ivm risico verhaal bij faillissement - let op voorkomining benadeling schuldeisers • “Stallen” van onroerend goed bij de echtgenote heeft geen zin – 61 Faillissementswet: dus De BV.

Vermogensoverheveling: Door testament of schenking • Testament: keuzetestament met vruchtgebruik en legaten kleinkinderen • Schenking: in verband met AWBZ (Box 3) en • ter besparing erfbelasting (tarieven 10 -20%)

Schenken • Per jaar - € € 5. 229 (2014) – evt notarieel op papier – rente betalen 6%. • Eenmalig – kinderen tot 40 jaar - € 25. 096 • Extra verhoogd (woning of aflossen woningschuld) - € 52. 281 • 1 -10 -2013 – 1 -1 -2015: € 100. 000 (woning of aflossen woningschuld) – x maal van eenieder!! eventueel verminderd met eenmalige eerder gedane grote schenking

Verstandig uitkleden voor het naar bed gaan • Vroeger ivm Bejaardenoorden – nu AWBZ. • Eigen bijdrage te relateren aan IB Box waaronder begrepen Box 3 – berekend op 12 %, met een maximum van € 2189 per maand. • Eigen woning telt niet mee, wel na verkoop: box 3 gelden of na verlaten van de woning. • 2 jaar terug kijken en 2 jaar verhuisregeling.

Ouders kinderen overdracht • Toepassing Hoge Raad januari 10 -1 -2014 • Woning goedkoop over - € 100. 000 wordt geschonken en vruchtgebruik drukt waarde • Moeder houdt vruchtgebruik over het geheel muv slaapkamer dochter (dat is revolutionair) • 89 jarige moeder sluit samenlevingovk met dochter – ivm schenking 100. 000 en hyp rente • Dochter krijgt hypotheekrenteaftrek!

Ouders – kinderen overdracht vb 1 ouders blijven wonen) • Overdragen woning aan kinderen (stel 1 kind) • Taxatie € 200. 000 • Af: waardedruk vruchtgebruik tabel: 30% is € 60. 000 • Bij: 25% correctie metterwoonclausule • Koopprijs wordt: € 155. 000

Overdragen woning aan kinderen (vb 1 ouders blijven wonen) • koopsom € 155. 000 • kwijtschelden: stel € 70. 000 - belast 10% (ouders blijven wonen) restschuld: € 85. 000 • Rente daarover verschuldigd: 6% is: € 5100, 00 • Schenken kan jaarlijks: € 5. 229 dus kasrondje! • Overdrachtsbelasting komt in mindering van schenkingsrecht (dus schenking kost 8% ipv 10%) • Vruchtgebruik eindigt bij opname in AWBZ.

Vb 2: kind gaat er zonder ouders wonen: eigen woning! • De woning wordt een eigen woning voor kind voor IB • Schenking € 100. 000 is dan belastingvrij • Koopprijs is € 200. 000 (waarde vrije staat) • Geldlening ouders aan kind: restant € 100. 000 • Rente daarover: € 6. 000, 00 • Jaarlijkse schenking is € 5229, 00

Vb 3: Hermus Notaris: Toepassen HR 10 -1 -2014 (mantelzorger!) • Woning (boerderij) overdragen aan alleenstaande zoon of dochter: waarde € 200. 000 • In belaste staat (verminderd met gebruik op hele woning – muv slaapkamer zoon of dochter) – dus zeker goedkoper! Koopprijs wordt: € 155. 000 • Grote schenking erbij: € 100. 000 blijft over: € € 55. 000 te betalen nog en dan: • Verrekening erfdelen van 1 e ouder stel € 20. 000 • Restant geldlening blijft over: € 35. 000! – zakelijke rente – schenken of: • Samenlevingscontract: hypotheekrenteaftrek!

Schenken 2015 • Wat blijft is: • Jaarlijkse kleine schenking (eventueel op papier bij notariële akte) (ong. € 5. 300) • Grote schenking tot 40 jaar (ong. € 25. 000) • Extra grote schenking tot 40 jaar (ong. € 52. 000) voor aankoop woning en aflossen hypotheek • Ouders kinderen overdrachten ivm AWBZ

De Europese erfrechtverordening • Congres: Notaris over de grenzen 3 -10 -2014 • Gaat in: 17 -8 -2015! • Nu nog: 5 jaar woonplaats in land bepaalt welk recht van toepassing is op de vererving (zonder testament) • Straks: termijn niet meer relevant: laatste woonplaats telt • Bij testament kan het anders: nu nog rechtskeuze voor land waar je woont: Nederland is liberaal: wettelijke verdeling; legitieme portie; vruchtgebruik met vertering. • Vanaf volgend jaar kunnen ex-pats alleen nog kiezen voor het land van hun eigen nationaliteit – dus snel een testament met rechtskeuze voor Nederlands recht: het kan nog! • De rechtskeuze geldt dan voor de afwikkeling van de hele nalatenschap (ook in buitenland!)

Hermus Notaris en samenleving: signaleren en aan de orde stellen! De actualiteit: • Geld in de stenen? De tweetrapsmaking • De kantonrechter – minderjarigen en het erfrecht • Ouderen en opeethypotheken – dat kan niet waar zijn! • Einde woonrecht en faillissement – pas op! • Huis onderwater – ouders let op • veilingen voorkomen – volmacht en herfinancieren! • Huwelijkse voorwaarden beschermen niet: 61 FW – kamer vragen Notaris Hermus via Emile Roemer – Michiel Van Nispen

Hermus Notaris Moorees Winter Workshops in samenwerking met kunstenaar Gé Verhulst – Hermus notaris en de kunst van het recht • Huwelijkse voorwaarden in Son – het Belgische stelsel en Hollands Koopmanschap • Wettelijke verdeling versus tweetrapsmaking • Quasi wettelijke verdeling en Jabulani • De turbo verdeling • AWBZ • De eigen woning regeling en echtscheiding

Hermus Notaris Moorees • Winter workshops vervolg • Onroerend goed – erfpacht opstalrechten • Ouders – kinderen overdrachten verrekening overdrachtsbelasting en schenkingsrecht • Boedelafwikkeling en executele – juridisch, fiscaal en praktisch – Korst van der Hoef

Hermus Notaris Moorees De toppers: • Turbo verdeling; quasi verdeling – Jabulani • Appartementensplitsing, erfpacht en opstal • Fusie zoals gemeenschapshuizen – Coöperatie Sonenergie • Sonse Huwelijkse voorwaarden – Nederland-België • Nederbelgentestament – meertrapsmaking – bloedlijn • Gehandicaptentestament • Serie Flex B. V. ’s

Hermus Notaris Moorees Bijdrage aan wetenschap – scripties ism Avans-Fontys • De ventieltechniek; de kantonrechter en de notaris in het erfrecht; kamervragen en voorstel wetswijziging faillissementswet (en boek 1 Huwelijksvermogensrecht) Publicaties: • Fiduciaire eigendomsoverdracht • Factoring (NJB) en becommentariëring proefschrift van Jeannette Beuving • FEM: interview het grote graaien in failliete boedels • Vakblad de notarisklerk: Boedelafwikkeling • Arrestenbundel Successierecht Vrije Universiteit Amsterdam

Hermus Notaris Moorees • • Hermus Notaris in de samenleving: Recent: Coöperatie Son. Energie Bijna Thuis Huis – Stichting Talent Gilden, harmonie en steunstichtingen Jan Merkelbachcollectie – tweetrapsschenking Microkrediet; IJsfeest; Pret Goed doel stichtingen – derde wereld

Hermus Notaris Moorees • Dit was de introductie • Voor de liefhebbers: vervolg - de notarislezing 2015 • Dank en graag tot ziens bij een workshop of gewoon op kantoor! • www. notarissonenbreugel. nl (informatie) • www. huismerknotaris. nl (tarieven en offertes)

Hermus Notaris. nl • Dit was de wondere wereld van de huwelijkse voorwaarden ! • Meer hierover: lees de presentatie en verdere informatie op: www. notarissonenbreugel. nl • Wilhelminalaan 1 a/b Son en Breugel • Tel. 0499 -470480 • info@notarissonenbreugel. nl