HEPATOSELLLER KARSNOM KemoembolizasyonRadyoembolizasyon Prof Dr Murat Cantademir stanbul
HEPATOSELLÜLER KARSİNOM Kemoembolizasyon/Radyoembolizasyon Prof. Dr. Murat Cantaşdemir İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Girişimsel Radyoloji Bilim Dalı
HEPATOSELLÜLER KARSİNOM (HCC) • • • HCC kanser nedenli ölümde 2. sırada yer almaktadır İnsidansı zamanla artış göstermektedir Yılda yaklaşık 750, 000 yeni olgu bildirimi olmaktadır Olguların çoğu HCC nedeni ile ölmektedir Günümüzde, modern yaklaşımlarla 5 yıllık survey %26 ya kadar yükselmiştir • Etyolojide; Viral hepatit, Alkol Non-alkolik steato-hepatit (NASH) • Preventif tedavi çok önemli; HBV-HCV bulaşımın önlenmesi Alkol ve obesite ile savaş
HCC tedavisinde multidisipliner yaklaşım – Hepatobilier cerrah – Hepatolog/Gastroenterolog – Medikal onkolog – Nükleer tıp uzmanı – Girişimsel radyolog
HCC Organizasyon Kurumları – AASLD American Association for the Study of Liver Disease – EASL European Association for the Study of the Liver – EORTC European Organisation for Research and Treatment of Cancer – BCLC Barcelona Clinic Liver Cancer
HCC Evrelendirme Sistemi olguya yönelik tedavi seçiminde çok önemlidir • ECOG Performans Skoru • Child-Pugh Sınıflaması • Lezyon karakteri ↓ Barcelona Clinic Liver Cancer (BCLC) evrelemesinin temelini oluşturur
ECOG Performans Skoru SKOR KARAKTER 0 Aktiftir 1 Zor fiziksel aktivite kısıtlıdır 2 Semptomatik, ancak günlük aktivitelerini yapabilir 3 Günün yarısından çoğu yataktadır ve günlük aktiviteleri kısıtlıdır 4 Yatağa bağımlıdır
Child-Pugh Skoru Kimyasal/Biyokimyasal Skor 1 2 3 Ensefalopati yok 1 -2 3 -4 Assit yok az orta Albumin (g/dl) > 3. 5 2. 8 -3. 5 < 2. 8 PT (sn artış) 1 -4 4 -6 >6 Bilirubin (mg/dl) 1 -2 2 -3 3 A: 5 -6 B: 7 -9 C: 10 -15
Barcelona Clinic Liver Cancer (BCLC)
Çok Erken Evre HCC (BCLC stage 0) • • • < 2 cm tek lezyon Satellit lezyon yok Makrovasküler invazyon yok ECOG 0 Child–Pugh A Tedavi; Rezeksiyon Tx (Transplantasyon) RF ablasyon • 5 yıllık hayatta kalım % 70– 90 Hepatology 1998; 28: 1241– 1246 Gastroenterology 2009; 137: 850– 855. Hepatology 2008; 47: 82– 89
Erken Evre HCC (BCLC stage A) • • • ≤ 3 cm tek veya 3 lezyon Makrovasküler invazyon yok ECOG 0 -2 Child–Pugh A veya B Tedavi; Rezeksiyon Tx (Transplantasyon) RF ablasyon • Tedavi sonrası 5 yıllık median survey %50– 70 • Doğal seyir → data azlığı nedeniyle net olmamakla birlikte median survey 36 ay civarında Hepatol 2008; 48: S 20–S 37 Hepatology 2000; 32: 1224– 1229
Orta Evre HCC (BCLC stage B) • • • Makrovasküler invazyon yok Multinodüler ECOG 0 -2 Child–Pugh A veya B Tedavi; TAKE Tadavisiz median survey 16 ay veya 2 yıllık %49 RCT/Meta analizlere göre TAKE surveyi ortalama 19– 20 ay artırıyor En iyi senaryo → TAKE ye en iyi cevap verenlerde 36 -45 ay En kötü senaryo → Tedavisiz grup (placebo arm of the SHARP trial-BCLC) Assit varlığı en kötü prognostik faktör Hepatology 2003; 37: 429– 442 Gastroenterology 2006; 131: 461– 469 J Hepatol 2007; 46: 474– 481 N Engl J Med 2008; 359: 378– 390 Hepatology 2000; 32: 233– 238 Hepatology 2003; 37: 429– 442 Hepatology 2010; 51: 1274– 1283 Hepatology 2008; 48: 1312– 1327 Survival of patients with hepatocellular carcinoma treated by transarterial chemoembolization (TACE) using DC beads. Implications for clinical practice and trial design. Hepatol, in press
İleri Evre HCC (BCLC stage C) • • • Makrovasküler invazyon var (Portal veya Segmental) ECOG 1 -2 Child–Pugh A veya B N 1 ve/veya M 1 Tedavi; Sorafenib (trozin kinaz inhibitör) Radyoembolizasyon? • Tadavisiz median survey 6 ay veya yıllık %25 • Sorafenib ile overall median survey 10. 7 ay Hepatology 1999; 29: 62– 67 Hepatology 2010; 51: 1274– 1283 Hepatology 2008; 48: 1312– 1327
Terminal Evre (BCLC stage D) • • ECOG 3 -4 Child–Pugh C Tedavi; Destek tedavisi Median survey 3– 4 ay veya yıllık %11 Hepatology 2010; 51: 1274– 1283 Semin Liver Dis 1999; 19: 329– 338
Tx (Transplantasyon) • En efektif tedavidir • Hem HCC hem de altta yatan KC hast. tedavisi • En sık Milan kriterleri kullanılır ≤ 3 lezyon < 3 cm tek lezyon < 5 cm • Bu kritelere uyan grubun 5 yıllık overall surveyi %75 (HCC siz tx gruba paralel oran)
Tx bekleme listesi (waiting list) Neo-adjuvant tedavi (bridging to Tx) • Tx bekleme listesinde olan olgularda HCC progresyonunu önlemek ve Milan kriteri dışına çıkmayı engellemek için uygulanan tedavi (tahmini bekleme süresi 6 ayı aşacaksa uygulanır) ↓ RF ablasyon komplet nekroz oranı → % 12 -55 TAKE komplet nekroz oranı → % 22– 29 Ann Surg 2004; 240: 900– 909 Hepatology 2005; 41: 1130– 1137 Ann Surg 1997; 226: 688– 701 Liver Transpl 2005; 11: 767– 775 Liver Transpl 2006; 12: 665– 673
Tx Endikasyon Artırımı (downstaging to Tx) • Milan kriterlerine uymayan olguları bu kriterler içine sokabilecek tedavi ↓ RF ablasyon ve/veya TAKE ↓ 5 yıllık survey Milan içindekilere paralel
Tedavide BCLC Evre atlama kavramı (treatment stage migration concept) • Evresine tam uymayan olguda ↓ bir sonraki uygun tedaviye veya bir sonraki evreye geçilir • Örneğin; BCLC A evresindeki olgu RF ablasyona uygun değilse TAKE ye geçilir BCLC B evresindeki olgu en az 2 seans TAKE ye cevap vermediyse Sorafenib’e geçilir (SHARP trial. Expert Rev Anticancer Ther. 2009 Jun; 9(6): 739 -45. The SHARP trial has demonstrated that sorafenib is effective in prolonging median survival and time-to-progression in patients with advanced HCC and that it is generally well tolerated with a manageable adverse events profile. )
EASL–EORTC Clinical Practice Guidelines: Management of hepatocellular carcinoma. Journal of Hepatology 2012
Institutional treatment algorithm for patients with HCC at the University hospital in Essen, Germany Radioembolization with yttrium-90 glass microspheres in hepatocellular carcinoma: European experience on safety and long-term survival. HEPATOLOGY, November 2010
HCC Embolizasyon Tedavisi • bland embolizasyon • c. TAKE (klasik lipiodol kemoterapötik karışımı) • DEB-TAKE (ilaç salınımlı TAKE) • TARE (transarteryel radyo-embolizasyon) SIRT (selektif internal radyasyon tedavisi)
c. TAKE Bland emb. Tm devaskülarizasyonu İskemi, hipoksi ve nekroz Partikül: 100 -300 mikron Lipiodol+CTx+Partikül Tm devakülarizasyonu Washout engellenir Yüksek doz CTx Partikül: 100 -500 mikron Kapiller: 5 -10 mikron Arteriol: 10 -20 mikron DEB-TAKE Mikrosfer içinde CTx Tm devakülarizasyonu Yüksek doz CTx salınımı (0. 06 mm) Partikül: 45 -300 mikron Radyoembolizasyon β (beta) partikülü yayan radyoizotop Dokuda 2. 5 -11 mm yayılır Partikül: 20 -60 mikron
Hasta seçimi Kemoembolizasyon Radyoembolizasyon • • • • • • • • HCC tanısı (görüntüleme/bx) Child-Pugh A-B Kompan. Child-Pugh C (selektif) ECOG < 3 Aktif enfeksiyon (-) Ensefalopati (-) Dirençli abondan assit (-) Bilier obs. ? ? (drenaj ile mümkün) Trombosit > 50. 000 Total bilirubin < 3 mg/dl PVT ? ? (KC fonk, kollateral, selektif) AST/ALT < X 5 Tm volüm < %70 INR < X 1. 5 Yaygın olmayan EHT
İşlem Öncesi Kemoembolizasyon Radyoembolizasyon • • • • Klinik vizit ve onam formu BT/MR son kez inceleme 12 saatlik açlık Hidrasyon Anestezi muayenesi Sedasyon/Laringeal maske Antibiyotik Antiemetik Antienflamatuar • • • Klinik vizit ve onam formu BT/MR son kez inceleme 12 saatlik açlık Hidrasyon Anestezi muayenesi Sedasyon/Laringeal maske Antiemetik Antienflamatuar Antibiyotik (bilier staz/man. /stent)
İşlem Kemoembolizasyon Radyoembolizasyon • Ab. Aorta/SMA/ÇT/HA • Selektif mikrokateterizasyon • Lipiodol+CTx+Partikül enj. (c. TAKE) • • • Dox-DEB enj. (DEB-TAKE) • Kontrol arteriogramlar • • • Ab. Aorta/SMA/ÇT/HA Selektif mikrokateterizasyon GDA/Gastrik dal koil emb. (gerekirse) Tc 99 M-MAA enjeksiyonu SPECT BT veya Gama kamera+BT füzyon Doz hesaplama Vial ısmarlama Yt-90 enj. (Tc 99 M-MAA enj. noktası)
Radyoembolizasyon CT/HA anjiografi Arteryel anatomi-Varyasyon Gastrik-intestinal dalların emb. Hepatik izolasyon Tech-99 m MAA enj. (test dozu) MAA tm de intestinal kaçış yok AC şant oranı < %17 Yt-90 mikrokürelerin HA enjeksiyonu
TARE
TARE
TARE
TACE
TACE
TARE sonrası TACE
TARE sonrası TACE
TARE sonrası TACE
TARE sonrası TACE
İşlem Sonrası Kemoembolizasyon Radyoembolizasyon • • Hidrasyon Ağrı kontrolü (PCA) 6 saat sonra oral beslenme Antiemetic Antibiyotik (5 -7 gün) Post emb. send. yoksa 24 saat sonra taburcu 1 -3 -6 ay ve 1 yıl MR/BT/Biyokimya • • Hidrasyon Mide koruyucu ajanlar 6 saat sonra oral beslenme Ağrı kontrolü (PCA) (gerekirse) Antiemetic (gerekirse) Antibiyotik (bilier staz/man. /stent) 1 -3 -6 ay ve 1 yıl MR/BT/Biyokimya • • Ne zaman tekrar etmeyiz MR da > %90 nekroz 2 seans TAKE cevap yok Kontrendikasyon gelişti Down-stage tamamlandı • • Ne zaman tekrar etmeyiz MR da > %90 nekroz 1 seans TARE cevap yok (TAKE ye geç) Kontrendikasyon gelişti Down-stage tamamlandı
Embolizasyona cevabın değerlendirilmesi • Kontrastlı ve difüzyon sekanslı MR 3 fazlı (arteryel-portal-venöz fazlar) multislice BT ↓ birincil yöntemler • PET-BT → HCC genelde düşük FDG uptake (birincil yöntem değil) • AFP → başlangıç değeri yüksekse önemli kriterdir • Biyokimya, MR veya BT → 1, 3, 6. AY ve sonrasında YILLIK takip • MR ve BT bulgularına göre → WHO-RECIST-EASL-modifiye RECIST tam cevap kısmi cevap stabilite cevap yok (complete response) (partial response) (stable disease) (progressive disease)
Embolizasyona cevabın değerlendirilmesi WHO - Çapraz boyut RECIST - Max. çap EASL - Kontrastlanma Role of the EASL, RECIST, and WHO response guidelines alone or in combination for hepatocellular carcinoma: Radiologic–pathologic correlation Journal of Hepatology 2011
Embolizasyona cevabın değerlendirilmesinde yeni yöntem: Modifiye RECIST En uzun boyut yerine, en uzun kontrast tutan boyutun kriter olarak kullanılması Modified RECIST (m. RECIST) Assessment for Hepatocellular Carcinoma SEMINARS IN LIVER DISEASE/VOLUME 30, NUMBER 1 2010
Target lezyon Modalite Cevap RECIST m. RECIST CR lezyon yok kontrast yok PR boyutda en az %30 ↓ kontrastlanmada en az %30 ↓ SD PR veya PD olmayan PD en küçük çapta en az %20 ↑ en küçük kontrastlanma çapında en az %20 ↑ Non-target lezyon Modalite Cevap RECIST m. RECIST CR lezyon yok kontrast yok IR/SD 1 -2 lezyon (boyutsal) 1 -2 lezyon (kontrast) PD Yeni lezyon/boyutsal ↑ Yeni lezyon/kontrast ↑ m. RECIST önerileri Plevral efüzyon / Assit sito-patolojik inceleme şart, (+) ise PD Portal LAM kısa çapı ≥ 2 cm malign olarak kabul edilir PVT ölçülemez kabul edilir / non-target lezyon olarak kabul edilir Yeni lezyon uzun çapı ≥ 2 cm ve tipik kontrast paterni HCC ise HCC olarak kabul edilir Kontroller arası ≥ 1 cm artış varsa HCC olarak kabul edilir
KEMOEMBOLİZASYON Sonuçlar Takayasu Lewandowski Takayasu Lammer Malagari Pawlik Burrel Gastroenterology 2006 Radiology 2010 Jpn J Clin Onco 2012 Precision V CVIR 2010 CVIR 2012 J Clin Oncol 2011 J Hepatol 2012 Amaç c. TAKE survey analizi görüntüleme c. TAKE endikasyon güncel algoritim c. TAKE, DEBTAKE karşılaş. DEB-TAKE, Bland emb. karşılaş. DEB-TAKE 5 yıllık survey DEB-TAKE+ Sorafenib Faz II çalışma DEB-TAKE survey analizi Olgu (n) 8510 172 4966 c. TAKE : 108 DEB-TAKE: 93 DEB-TAKE: 41 Bland : 43 173 35 104 Cevap - WHO: % 31 EASL: % 64 - c. TAKE : %22 DEB-TAKE: %27 DEB-TAKE: %73 Bland : %60 EASL CR: %23 EASL PR: %48 EASL: % 58 - TTP (ay) - 7. 9 - - DEB-TAKE: 10. 6 Bland : 9. 1 - - - Survey 1 yıl: % 82 BCLC A: 40 ay BCLC B: 17. 4 ay BCLC C: 6. 3 ay 1 yıl: % 87 - 1 yıllık izlemde fark yok 1 yıl: % 93. 6 3 yıl: % 62 - BCLC A: 54. 2 ay BCLC B: 47. 7 ay 3 yıl: % 47 5 yıl: % 26 7 yıl: %16 3 yıl: % 55 5 yıl: % 34 5 yıl: % 22. 5 Overall: 48. 6 ay
RADYOEMBOLİZASYON Sonuçlar Salem Gastroenterology 2010 Hilgard Hepatology 2010 Sangro Hepatology 2011 Salem Gastroenterology 2011 Mazzaferro Hepatology 2012 Amaç Klinik sonuç (Avrupa’da) Prognostik faktörler (Avrupa’da) Yt-90 - c. TAKE karşılaştırma Orta-İleri evre olgılarda Yt-90 Olgu (n) 291 108 325 Yt-90 : 123 c. TAKE : 122 52 Cevap WHO : %42 EASL : %57 EASL : %40 - Yt-90 : %49 c. TAKE : %36 WHO : %40 EASL : %40 TTP (ay) 7. 9 10 - Yt-90 : 13. 3 c. TAKE : 8. 4 11 Survey (ay) Child-Pugh A: 17. 2 Child-Pugh B: 7. 7 16. 4 BCLC A: 24. 4 BCLC B: 16. 9 BCLC C: 10 Yt-90 : 20. 5 c. TAKE : 17. 4 15
c. TAKE vs. DEB-TAKE ? ? ? Comparative study between doxorubicin-eluting beads and conventional transarterial chemoembolization for treatment of hepatocellular carcinoma J Hepatol 2012 Dec; 57(6): 1244 -50 129 olgu 69 DEB-TAKE 60 c-TAKE Cevap → DEB-TAKE > c. TAKE TTP → DEB-TAKE > c. TAKE Toksisite → DEB-TAKE = c. TAKE Prospective randomized study of doxorubicin-eluting-bead embolization in the treatment of hepatocellular carcinoma: results of the PRECISION V study CVIR 2010 Feb; 33(1): 41 -52 212 olgu Cevap-kontrol → DEB-TAKE > c. TAKE Toksisite-tolerans → DEB-TAKE > c. TAKE
TAKE vs. Yt-90 ? ? A comparative analysis of transarterial downstaging for hepatocellular carcinoma: chemoembolization versus radioembolization. Am J Transplant 2009 Aug; 9(8): 1920 -8 United Network for Organ Sharing (UNOS) Downstaging HCC UNOS T 3 -T 2 → TARE Yt-90 > TAKE (%58 vs. %31) PR (kısmi cevap) → TARE Yt-90 > TAKE (%61 vs. %37) Overall survey → TARE Yt-90 > TAKE Radioembolization results in longer time-to-progression and reduced toxicity compared with chemoembolization in patients with hepatocellular carcinoma. Gastroenterology 2011 Cevap TTP Toksisite Survey → → TARE Yt-90 > TAKE = TAKE Efficacy and Safety of Transarterial Radioembolization Versus Chemoembolization in Patients With Hepatocellular Carcinoma. Cardiovasc Intervent Radiol. 2012 CR (tam cevap) Genel Cevap Median survey Efektivite → TARE Yt-90 > TAKE (%12 vs. %4) = TAKE *Transarterial RAdioembolization Versus Chemo. Embolization for the Treatment of Hepatocellular Carcinoma (HCC) (TRACE) Drug: TACE-DEB; Drug: 90 Y-RE *Chemoembolization Versus Radioembolization in Treating Patients With Liver Cancer That Cannot Be Treated With Radiofrequency Ablation Or Surgery Radiation: yttrium Y 90 glass microspheres; Drug: Cisplatin; Drug: Mitomycin; Drug: Doxorubicin *Selective Internal Radiation Therapy (SIRT) Versus Transarterial Chemoembolisation (TACE) for the Treatment of Hepatocellular Carcinoma (HCC) Procedure: DEB TACE; Procedure: SIRT
Yeni trend; Embolizasyon+Sorafenib • Transarterial Chemoembolization Plus Sorafenib: A Sequential Therapeutic Scheme for HCV-Related Intermediate-Stage Hepatocellular Carcinoma: A Randomized Clinical Trial The Oncologist 2012 • Phase II study of concurrent transarterial chemoembolization and sorafenib in patients with unresectable hepatocellular carcinoma Journal of Hepatology 2012 • TAKE+Sorafenib devam eden 30 a yakın clinical trail mevcut • Clinical Trail: Y-90 Alone or With Sorafenib for Pre-Transplant Hepatocellular Carcinoma Drug: Sorafenib; Drug: Yttrium-90 (Y-90)
Take home notes • • HCC tedavisinde multidisipliner yaklaşım ön plana çıkmaktadır HCC Evrelendirme Sistemi olguya yönelik tedavi seçiminde çok önemlidir Küratif tedavi → Cerrahi ve RF Evre B yi tedavisiz bırakma, ilk planda TAKE uygula • Tx bridging ve downstaging de TARE ve TAKE ↓ surveyi uzatır ve Tx olasılığını korur • • • Multinodüler >10 cm lezyon Portal ven invazyonu Rekürren lezyon Toleransı düşük olgu Genel durumu/lab. görece iyi Evre C • • Görüntlemede kontrastlı MR ilk planda kullanılmalı Efüzyon ve ekstrahepatik lezyonları gözden kaçırmayalım } TARE
Take home notes • Süperselektif embolizasyon tercih edilmeli • Hedef dışı embolizasyona çok dikkat!!! • DEB-TAKE kullanımı kolay, cevap oranı c. TAKE ile yarışabilir nitelikte • Guide-line larda henüz yok ama zor vakalarda TARE tercih edilebilir ve toksisite-tolerans-pre. Tx de olumlu sonuçları var
Teşekkürler!!
- Slides: 47