Help Blauwe plekken Eerste benadering bij diagnostiek Isabelle

Help ! Blauwe plekken: Eerste benadering bij diagnostiek Isabelle Vande Broek Hematoloog Dienst Oncologie – Hematologie

Stolling : back to basics Bloedplaatjes Hemostase

1/ De Abnormale “Blauwe Plek” 2/ “Easy Bruising”

De abnormale “blauwe plek” • Spontaan • Excessief • Vertraagd optreden (48 u na trauma/ingreep) Dit kan wijzen op een abnormale stolling < Afwijking in : - de bloedplaatjes - de stollingsfactoren (hemostase) < Aangeboren of verworven

Eerste benadering bij “abnormale blauwe plekken” VOORGESCHIEDENIS KLINISCHE MANIFESTATIES AANVULLENDE TESTEN

Eerste benadering VOORGESCHIEDENIS • Bloedingsgeschiedenis – Kan zeer heterogeen zijn + Variabele perceptie van de patient mogelijk uniforme klinische meting nodig - Vroegere bloedingsproblemen (als kind ? ) - Familiale geschiedenis (cave neg ATCD sluit aangeboren afwijking niet uit !) - Geschiedenis van ijzertekort / bloedarmoede / bloedtransfusie - Chirurgie / tandexctracties / bevalling - Respons op trauma = excellente screeningstest ! - (geen majeure bloeding na chirurgische ingreep is bewijs tegen significant stollingsprobleem) • Medicatie : kan bestaande stollingsziekte verergeren - verschillende mechanismen spelen een rol (thrombopenie, plaatjesdysfunctie, aplasie) - aspirine, NSAID, AB, Clopidogrel, coumarine derivaten, LMWH, NOAC • Dieet (vitamine K deficientie !) • Comorbiditeit : schildklier, lever, nier

Eerste Benadering : KLINISCHE MANIFESTATIES 1/ Cutaan Afwijkingen in de bloedplaatjes PETICHIEEN kleine capillaire bloedingen vaak op plaatsen van druk (bijv voeten, enkels) ECCHYMOSEN klein oppervlakkig : geen uitbreiding naar diepere weefsels HEMATOMEN Afwijkingen groot, palpeerbaar uitbreiding naar diepere weefsels in de hemostase 2/ Slijmvliezen : epistaxis, gingiva, menorrhagie 3/ Gewrichten

Eerste Benadering : LABO TESTEN • Algemene screening : – Bloedplaatjes : quantitatief en qualitatief (plaatjesaggregatie test) – PTT : meet extrinsieke stollingsweg (vitamine K afhankelijke stollingseiwitten : II, VII, IX, X) – a. PTT : meet intrinsieke en gemeenschappelijke stollingsweg (VWF, VIII) • Gerichte testen om een specifieke plaatjes of stollingsfactor afwijking op te sporen

Interpretatie van PTT en a. PTT VERLENGD a. PTT NORMAAL Oorzaak Aangeboren Factor VII deficiëntie Verworven Vitamine K deficiëntie (mild) Lever aandoening Anticoagulatie met coumarine derivaten Inhibitor van Factor VII Lupus anticoagulans

Interpretatie van PTT en a. PTT Oorzaak NORMAAL VERLENGD Aangeboren Deficiëntie Factoren VIII, IX, XII Ziekte van Von Willebrand Verworven Heparine behandeling Inhibitoren van VIII, IX, XII Verworven ziekte van Von Willebrand Lupus anticoagulans

Interpretatie van PTT en a. PTT Oorzaak VERLENGD Aangeboren Gecombineerde factor deficiëntie Verworven Lever ziekte Diffuse intravasculaire anticoagulatie (DIC) Ernstige vitamine K deficiëntie Gecombineerde heparine/coumarine behandeling Behandeling met thrombine inhibitor (Pradaxa) of factor Xa inhibito (Eliquis, Xarelto)

DIAGNOSTISCHE BENADERING • Veel essentiële informatie op basis van voorgeschiedenis en klinische manifestaties – Kunnen voldoende zijn voor diagnose stelling • Diagnostische testen – Screening op basis van plaatjes, a. PTT, PTT – Bevestiging van de diagnose : dosage van stollingsfactoren • OPM herhaalde testen kunnen noodzakelijk zijn (vb verhoogd VWF en VIII bij zwangerscap, anticonceptie en leverziekte)

“Easy Bruising” • • Geen petichieën Geen slijmvliesbloeding Geen familiale voorgeschiedenis Meestal op de ledematen Observatie zonder verdere onderzoeken • Niet typisch patroon • Petichieën • Slijmvliesbloeding Oppuntstelling “abnormale plek”