Hechting en adoptie over systemen posities en condities

Hechting en adoptie: over systemen, posities en condities… hechting en adoptie jo 1

• • • www. bethanië. be www. opvoedingswinkel. be www. partnersinparenting. be www. yar-vlaanderen. be hink-stap-sprong: handleiding over ontwikkeling en opvoeding (Voets e. a. Garant. . ) hechting en adoptie jo 2

Agenda • • • Paradigma : hechting en adoptie Betekenis en samenhang van gedrag Positie en handelen hechting en adoptie jo 3

4 h e c h t i n g e n a d o p t i e j o Hechting

hechting en adoptie jo 5

6 h e c h t i n g e n a d o p t i e j o

7 h e c h t i n g e n a d o p t i e • j o De baby, de moeder, Gehecht? de overgrootvader

gehechtheid • Het voelen en zoeken van nabijheid en contact met een specifieke ouder in tijden van angst, spanning, ziekte…. enz. hechting en adoptie jo 8

ONVEILIG GEHECHT ( 1 OP 3 KINDEREN • ANGSTIG-VERMIJDEND (ACTIEVE VERMIJDING) – – • IK KAN ALLES ZELF (accent op autonomie) VERBODEN TOEGANG ANGSTIG-AMBIVALENT – – • ) HOU ME VAST (accent op aanklampen) MEGA BOOS, BANG, VERDRIETIG MACHTSSTRIJD AANTREKKEN EN AFSTOTEN GEDESORGANISEERD – – GEEN VASTE STRATEGIE OF STIJL(accent op aanklampen en vermijden) CHAOS ANGST EN VEILIG SIMULTAAN J CHRONISCHE TRAUMA 4 S EN/OF VERWAARLOZING hechting en adoptie jo 9

Intern werkmodel • • • Het VERINNERLIJKEN GEHECHTHEIDSRELATIES = blauwdruk = intern werkmodel. Determineert de verdere ontwikkeling en relaties Is leerbaar en veranderbaar hechting en adoptie jo 10

opvoedingscyclus • Symbiose • (symbiose 1) autonomie symbiose 2 hechting en adoptie jo autonomie 11

symbiose • • • Complete interafhankelijkheid Samenleven maakt leven mogelijk Symbiose > separatie>autonomie hechting en adoptie jo 12

1 h e 3 c h t i n g e n a d o p t i e j o autonomie • • • Zelf is basis = het Zijn vroeg (on)bewust aanwezig Ontwikkelen is vanuit het Zelf naar het Ik gaan, een eigen vertaling en Identificatie met het Zelf. zoektocht naar authenticiteit en harmonie Ik-mezelf-thema-de samenleving: veréénzelvigd Content – coherent.

1 h e 4 c h t i n g e n a d o p t i e j o Symbiose naar autonomie • • • Symbiose: hechting Autonomie (ouder-kind grens) Vaardigheden Identiteit Intimiteit generativiteit

Hechting als systeem • • actoren Verbinding Thema context hechting en adoptie jo 15

verbinding vader context thema) kind moeder jv@ogl. be kuleuven 2011 jo voets Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

verbinding vader ? context controle ) zorg autonomie kind moeder jv@ogl. be kuleuven 2011 jo voets Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Adoptie: systeem en betekenis Vader? moeder A-vader Baby/… hechting en adoptie jo A-moeder 18

Avader Azoon Symbiose 14 j trauma Amoeder hoorcollege 19

Daderhoorcollege slachtoffer 17 j 20

M. A-Z 16 V. zus hoorcollege 21

Principes: circles of courage • • Belonging Competentie Identiteit Wederkerigheid (zorg) hechting en adoptie jo 22

Opvoeden zonder verwachtingen? • • • Autonomie versus verwachting Adoptie met ‘behoud’ van Zelf Schuld/Angst als slechte raadgever hechting en adoptie jo 23

ALARMSIGNALEN • • • AANTREKKEN EN AFSTOTEN SOCIALE RELATIES ZONDER VEEL ONDERSCHEID TUSSEN PERSONEN (allemans kind, niemands kind) NEIGING TOT VERSMELTEN: symbiose Angst voor verwerping GEVOEL VAN LEEGTE – – • • OPVULLEN door spanning op te zoeken cq te verdoven ZUCHTIGHEID NAAR ETEN OF MATERIËLE DINGEN Grenzen nodig met grensgevechten Het bestaan wordt telkens ‘bevochten’ Zie me graag? IK > mezelf > thema hechting en adoptie jo 24

Hechting binnen het ecologisch model van Belsky partnerrelatie opvoedingsgeschiedenis Sociaal netwerk Opvoeden Kind- Sturen Steunen kenmerken Persoonlijkheid stimuleren Werk Ontwikkeling van het kind Sensitiviteit & responsiviteit hechting en adoptie jo 25

Belsky • • Opvoeden is multi-factorieel bepaald Asymmetrische dependentie: de kracht van de ouders >oudere broers >kindkenmerken. Opvoedingsgeschiedenis en persoonlijkheid van de ouders wordt meegevormd door partnerrelaties, sociaal netwerk, werk en =ouderlijke stijl Opvoeden is niet geven wat kinderen willen, maar wat kinderen nodig hebben (om te ontwikkelen) hechting en adoptie jo 26

Protectieve figuren/mechanismen (Rubin, 97) Ø 1. 2. 3. 1. 2. 3. jv@ogl. be Kindkenmerken : Marginaliteit: al op jonge leeftijd afstand nemen van het gezin of de weigering om zich met het gezin te identificeren (vgl. escape: kansarmoede) Zichzelf kunnen troosten (ritueel) Adopteerbaarheid: het vermogen om hulpbronnen aan te boren buiten het gezin, het vermogen mensen aan te trekken en gebruik te maken van wat ze bieden (Mouton 2000) Omgeving: Zorgende volwassene (over tijden heen) Psychotherapie (methode/timing) Ondersteunende partnerrelatie hechting en adoptie jo 27 Antwerpen 2006

Ruppert F. Symbiose en trauma Vb. Roken, games, series, verdringen, idealiseren Angst, woede, verlaten zijn, zichzelf weggeven Zelfregie, ontwikkeling, inbedding… hechting en adoptie jo 28

Dissociatie: invoelen = aanvoelen = meevoelen • splitsing Kwaliteit Vervorming allergie Regie Locus of control De Tijger ontwaakt. Peter Levine hechting en adoptie jo 29

Parenting : sturen, steunen, stimuleren hechting en adoptie jo 30 30

grenzen • • • De ouder-kind grens De leerkracht-leerling grens De…………. = scheiding van subsystemen = definiëring van posities = beveiliging van ontwikkeling = containment = vraagt stevigheid en gevoeligheid voor “thema” Het thema staat tussen ouder/kind: verbindend hechting en adoptie jo 31

Negatief proces versus ped. vaardigheden • • • Ouder Sturen/steunen/stimuleren Negatief proces kind hechting en adoptie jo 32

Negatief proces – coërcief proces. 59 -. 61 . 45 -. 50. 26 -. 39 opstart Negatieve reactie - actie-reactie agressie negatief proces : aanhoudend negatief geladen ouder-kindinteractie Tiranniek proces : tiranniek gedrag om - voordelen te verwerven - negatieve gevolgen te vermijden = jv@ogl. be hechting en adoptie jo Jo voets (ont) hecht 33 Antwerpen 2006

3 h e 4 c h t i n g Negatief proces • • e n • • a d o p t i e j o • • Zelfcontrole van de ouder daalt Zelfcontrole van het kind daalt Het is een automatisch proces Exclusieve neg. Interactie Duur, intensiteit, frequentie Absoluut en algemeen Infecteert de gezinsstructuur/cultuur Irritatie> negatief proces

(Ouderlijke) Positie versus meta-positie n. Handelen n(re)actief n. Acteren n. Controle vanuit Stress n. Hier-en-nu n. Thema: concreet n. Externe locus of control n. Egocentrisch perspectief jv@ogl. be n. Handelen en denken n(pro)actief n. Regisseren n. Controle (beheren)vanuit rust n. Tijdsas: vroeger-nu-later n. Thema: concreet - abstraherend n. Interne locus of control n dynamisch interactief perspectief hechting en adoptie jo Jo voets (ont) hecht 35 Antwerpen 2006

Opvoedingszones (Angenent) autonomie prosociaal Genegenheid vijandigheid antisociaal controle hechting en adoptie jo 36

Innerlijke regulatie • Intact: maak contact met je zelf, neem waar, maak ruimte • Contact: zoek naar de juiste laag, modus van contact (middenveld) • Contract: plaats het thema, de vraag hechting en adoptie jo 37

Containment: Ik- zwakte vraagt ik-sterkte herbeleving angst regulatie vervorming Meta-positie verwerping Timen/doseren krenking Je eigen leider contact reactie kwaliteit containment positie proactie contact woede water vuur adem hechting en adoptie jo 38

verbinding Verbindend communiceren vader (fysieke)context thema) kind moeder jv@ogl. be kuleuven 2011 jo voets Jo voets (ont) hecht Antwerpen 2006

Stiekem gedrag: liegen, stelen. 59 -. 61 . 45 -. 50. 26 -. 39 gezag woedebuien - liegen stelen liegen, stelen: alleen de dader is echt zeker (behalve…) Splijtend thema: wantrouwen Symbolische betekenis van stelen (hechting-verwerping-territorium) Aanpak: verminderen van kans (preventie) Reguleren van gezag: sturen>steunen>stimuleren jv@ogl. be hechting en adoptie jo Jo voets (ont) hecht 40 Antwerpen 2006

AANPAK EN OMGANG • CONTAINMENT – – Gevoelens van het kind begrijpen, weerspiegelen, en ze gerust stellen. Moeilijke dingen helpen verteren; indamming bij overspoeling Ruimte even om later de draad weer op te nemen Meer van hetzelfde, minder van iets anders hechting en adoptie jo 41

AANPAK EN OMGANG • • Stop machtsstrijd – Bij een machtstrijd ben je altijd de verliezer – Humor is een perfect wapen Geen duizend regels – Te complex – (beperkte) regels en grenzen; voorspelbaarheid crisis – Geen discussie over grenzen, geen straffen tijdens de crisis – Als emotionaliteit stijgt bij het kind, stijgt de neutraliteit bij de opvoeder – Na de crisis moet er herstel zijn – Innerlijke regulatie Rituelen: handelingen, gebaren, voorwerpen, plaatsen hechting en adoptie jo 42

positie Pedagogische vaardigheden heeft grondvest van hechting (symbiose) nodig Pedagogische en therapeutische attitude als adoptieouder is zeer moeilijk Adoptie is niet koloniseren Adoptie is acceptatie van autonomie ondanks verwachtingen …. . hechting en adoptie jo 43

Dank voor uw aandacht • Vragen? hechting en adoptie jo 44