HDIS ILMI VA UNING TARBIYAVIY AHAMIYATI Reja 1

HАDIS ILMI VA UNING TARBIYAVIY AHAMIYATI

Reja: 1. Hadis ilmining paydo bo’lishi va muhaddislarning hadis ilmining yaratilishdagi xizmatlari. 2. Al-Buxoriyning “Al-adab al-mufrad” va “Assahih” asarlari hamda ularning mazmuni. 3. Hadislarning ta’lim-tarbiya uslublari. 4. Imom at-Termiziyning hadis ilmini rivojlantirishdagi xizmatlari. 5. Hadislarning tarbiyaviy ahamiyati.

Talabalarni baholash mezonlari: mavzu rejasidagi masalalarni konspektlashtirish – 0, 5 ball; topshiriqlarni bajarish va savol-javoblarda ishtirok etish – 1, 5 ball; 2 - mustaqil ta’lim: Imom al-Buxoriyning pedagogik g’oyalari. (Abu Abdulloh ibn Ismoil al-Buxoriyning “Al -adab al-mufrad” kitobidan 20 ta hadisni ko’chirib yozish) – 0, 5 ball. Jami– 2, 5 ball.

“Hadis ilmi va uning tarbiyaviy ahamiyati” mavzusiga doir blits-so’rov savollari Hadis deganda nima tushuniladi? Nechanchi asrlar Hadis ilmi uchun “oltin davr” sanaladi? Hadislarni ta’rif etishda nechta asosiy yo’nalish mavjud? Islom dunyosida eng nufuzli manbalar deb sanalgan nechta ishonchli to’plam yaratilgan? “Al-Jomi as-sahih” asari nechta hadisni o’z ichiga olgan? Imom al-Buxoriy hadislarida qanday ma’naviy-ahloqiy fazilatlar bayon etilgan? Imom at-Termiziyning “Sunan” kitobida keltirilgan hadislarda ta’lim-tarbiyaga, ahloq-odobga oid qanday fikrlar ifoda etilgan?

“Hadis ilmi va uning tarbiyaviy ahamiyati” mavzusiga doir blits-so’rov javoblari Hadis bu –payg’ambarimiz hayoti, faoliyati va diniy-ahloqiy ko’rsatmalarini o’z ichiga olgan rivoyatlar VIII-IX asrlar Hadis ilmi uchun “oltin davr” sanaladi Hadislarni ta’lif etishda sahih va nosahih asosiy yo’nalishlari mavjud Islom dunyosida eng nufuzli manbalar deb sanalgan 6 ta (As- Sahih, As-Sitta) ishonchli to’plam yaratilgan. “Al-Jomi As-Sahih” asari 600000 hadisni o’z ichiga olib, shundan 7275 ta eng sahih va 4000 takrorlanmaydigan hadis kiritilgan. Imom al-Buxoriy hadislarida yaxshi hulq odob qoidalari va ularga kishilarning qat’iy amal qilishlari lozimligi borasidagi qarashlar keng targ’ib etilgan. Imom at-Termiziyning “Sunan” kitobida keltirilgan hadislarda adolat, e’tiqod, diyonat, mehnatsevarlik, muruvvatlilik, mehr-shavqat, yoshi kattalar va ota-onalarga nisbatan hurmat g’oyalari ifoda etilgan.

Muqobilini tanlab olishga doir test topshirig’i Quyida keltirilgan test topshirig’i bilan tanishing va raqamlarga mos harflarni tanlab oling. Ismoil al- Buxoriy Yazid ibn Mojja Abu Dovud Sulaymon Iso at-Termiziy Muslim an-Nishopuriy Ahmad an-Nasoiy A) Sunnan B) Aj-jami al-kabir S) Sunnan D) As-cahih E) Sunnan F) As-sahih

Muqobilini tanlab olishga doir test topshirig’i Quyida keltirilgan test topshirig’i bilan tanishing va raqamlarga mos harflarni tanlab oling. Ismoil al- Buxoriy Yazid ibn Mojja Abu Dovud Sulaymon Iso at-Termiziy kabir Muslim an-Nishopuriy Ahmad an-Nasoiy D) As-cahih S) Sunnan A) Sunnan B) Aj-jami al. F) As-sahih E) Sunnan

Kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar 1 -topshiriq. Quyida berilgan mavzularga mos hadislarni toping va mazmunini yoritib bering. ota-onani e’zozlash; yetim-yesirlar, ehtiyojmand kishilarga yordam ko’rsatish; nafsni tiyish; halollik, poklik, rostgo’ylik; sabr-bardoshlilik, chidamlilik; oilaparvarlik; bunyodkorlik.

Kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar 2 -topshiriq. Quyidagi fikrlarni davom ettiring. 1. Tangri sahiydir. . . . . . 2. Imonli odam. . . . . . 3. Sabr va bardosh Tangridan………. . . . 4. Mo’min kishida quyidagi ikki xislat bo’lmasligi kerak. . . . . 5. Kurash tushib yiqitgan emas, balki. . . . 6. Kishidagi eng yomon xislat. . . . . 7. Imonning afzali. . . . . .

Kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar 2 -topshiriq. Quyidagi fikrlarni davom ettiring. 1. Tangri sahiydir, sahiylarni xush ko’radi. 2. Imonli odam va’daga vafodor bo’ladi. 3. Sabr va bardosh Tangridan, shoshqaloqlik esa shaytondandir. 4. Mo’min kishida quyidagi ikki xislat bo’lmasligi kerak: baxillik va ahloqsizlik. 5. Kurash tushib yiqitgan emas, balki g’azabi kelganda o’zini tutib turgan odam kuchlidir. 6. Kishidagi eng yomon xislat- o’ta baxillik va o’ta qo’rqoqlikdir. 7. Imonning afzali sabrli va keng qalbli bo’lishdir.

“Hadislar – tarbiya manbai” mavzusida asoslangan esse yozish. Topshiriqni bajarish tartibi: Mazkur mavzu yuzasidan o’z nuqtai nazaringizni bayon eting. Nuqtai nazaringizni asoslash uchun dalillar kiriting. Mavzu yuzasidan aniq xulosalar chiqaring.

Uyga vazifa: 3 -seminarga tayyorlanib kelish. Mavzu: Abu Nasr Forobiyning pedagogik g’oyalari. Reja: 1. Forobiyning hayoti va ijodi. 2. Forobiy fanlar tasnifi haqida. 3. Forobiy aqliy tarbiya haqida. 4. Forobiyning komil insonni shakllantirishga oid qarashlari 3 -mustaqil ta’lim: Abu Abdulloh Muhammad ibn Muso al. Xorazmiyning didaktik g’oyalari. (“O’zbek pedagogikasi antologiyasi”ning 62 -77 betlarini o’qib konspekt yozish. ) Adabiyot: Ўзбек педагогикаси антологияси. Т. : Ўқитувчи, 1995 й. 4 -mustaqil ta’lim: Abu Nasr Forobiyning pedagogik qarashlari. (Abu Nasr Forobiyning “Fozil odamlar shahri” kitobini o’qib, 126 -174 betlarini konspekt qilish) Adabiyot: Форобий. Фозил одамлар шаҳри. Т. : Чўлпон, 1993 й.