HAYVANCILIKTA BYOTEKNOLOJ iftlik Hayvanlarnda reme Biyoteknolojileri Do Dr

HAYVANCILIKTA BİYOTEKNOLOJİ Çiftlik Hayvanlarında Üreme Biyoteknolojileri Doç. Dr. Uğur ŞEN

Çiftlik Hayvanlarında Üreme Biyoteknolojileri Ø Suni Tohumlama Ø Kızgınlık Senkronizasyonu Ø Süperovulasyon Ø İnvitro Embriyo Üretimi Ø Embriyo Transferi Ø Semen Toplama ve Sperma Değerlendirme Ø Spermada Cinsiyet Tayini Ø Embriyolarda Cinsiyet Tayini Ø Gamet Hücreleri ve Embriyonun Dondurulması (kryoprezervasyon)

SUNİ TOHUMLAMA üSuni tohumlama çeşitli yöntemler ile toplanan sperm’in sulandırılarak taze veya dondurulup çözdürüldükten sonra dişi üreme organına çeşitli metotlar ile bırakılmasıdır üHayvan ıslahına yardımcı bir biyoteknolojik yöntemdir

Suni Tohumlama ve Doğal Aşım Tohumlama Doğal Aşım ØSemenin bırakıldığı yer ØServiks, posterior ØEjekulatın tamamı tek bir dişide kullanılır ØBirden fazla aşım gerekebilir Suni Tohumlama ØSemenin bırakıldığı yer ØUterus gövdesi – Serviks anterior ØTek Ejekulat uygun sulandırıcılarla 3 -300 ØBirden fazla aşım gerekebilir

Suni Tohumlamanın Avantajları üYüksek damızlık değerine sahip hayvanlardan düşük maliyetle ve işletmede bulundurma zorunluluğu olmadan faydalanır üEkonomik karakterlerden; süt verimi, sütten kesim ağırlığı, günlük canlı ağırlık artışı, yavrulama kolaylığı, karkas kalitesi ve analık katiyeti gibi özelliklerden kazanç sağlanılır. üHayvanlar arasında doğal aşımdan kaynaklanacak bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde önemli rol oynar üSuni tohumlama ile birçok hayvan bir günde tohumlanabilirken, doğal asımda bir erkek ancak birkaç dişiyi dölleyebilir. üYavrulama aralığı kısalır ve yavru veriminde uniformite sağlanır üDamızlık değerinde artış sağlanır ve sürüde hızlı bir genetik ilerleme sağlanır

Suni Tohumlamanın Dezavantajları üİyi bir eğitim gerektirir üTohumla faaliyetlerinin yapılması için düzenek ve barınaklara ihtiyaç duyulur üDaha fazla isçilik gerektirir üEkipman maliyeti yüksek olabilir üGebelik oranı düşük olabilir üKalıtsal kusurlar ortaya çıkabilir üErkek hayvan ihtiyacını hiçbir zaman ortadan kaldıramaz üBaşarı tohumlamayı yapan kişinin başarısına büyük ölçüde bağlıdır

Suni Tohumlama yöntemleri üTohumlama yöntemleri, tohumlanacak hayvanın türüne göre değişebilmektedir. üGenel olarak suni tohumlama uygulanmalarında ØSpekulum (Koyun, Keçi) ØRekto-vajinal (Sığır) ØVajinal yöntem (Kısrak, Domuz ve Köpek) ØLaparoskopik (Koyun) ØTransservikal (Koyun, Keçi) yöntemler kullanılmaktadır

Spekulum yöntemi üSpekulum cam veya metalden yapılmış konik bir alettir üTohumlamada hayvan uygun bir yerde tutulur ve vajina spekulum ile açılarak sperma serviks önüne bırakılır.

Rekto-vajinal yöntem üBu yöntem sığırlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

üSemen serviksin ön kısmında uterus gövdesine bırakılır üTohumlamada uygun tohumlama yeri doku yapısındaki farklılıkla kolayca hissedilebilir üSert yapıdaki serviksten yumuşak dokulu uterus gövdesine geçildiği bu yolla hissedilebilir üTohumlama sonrası üreme organına masaj yapılarak semenin her iki urterus boynuzuna da ulaşması sağlanır üMasaj semen nakline yardımcı olan Oksitosin salgılanmasını destekler

Vajinal tohumlama yöntemi üKısrak, domuz ve ev hayvanlarının tohumlanmasında bu yöntem kullanılmaktadır üSperma serviksin önüne veya geçilerek bırakılır

üKoyunlar çiftlik hayvanları içerisinde en uzun ve en kompleks servikse sahip olan hayvandır. Serviks 8 -10 cm uzunluğunda 6 -7 boğumdan oluşur. Bu özelliği nedeniyle Serviksin geçilmesi tehlikeli ve zordur. üDolaysıyla, başarı oranı yüksek ve serviks’in bypass edileceği bazı uygulamalar geliştirilmiştir

Intrauterine yada “Laproskopik Teknik” üKoyunlarda en yüksek başarının sağlandığı metotdur. üCerrahi prosedür gerektiren bu metot da taze yada donmuş semen direk olarak uterus boynuzuna bırakılır.

üSemenin uterusa bırakılmasında kullanılan Laparoskopik suni tohumlamaya alternatif metot olarak Transservikal tohumlama yöntemi geliştirilmiştir üBu teknikte vajinaskop kayganlaştırıcı jel uygulandıktan sonra vajinaya yerleştirilir üForseps servikal ağzı kavrayacak şekilde vajinadan içeri sokulur. üForseps ve vajinaskop 6 -7 cm geri çekilerek serviks açılır. üTohumlama pipeti servikal açıktan içeri sokulur. üBükülü uçlu tohumlama pipeti serviks boğumlarını döndürerek geçerek uterusa ulaşılır.