HAYVAN CORAFYASI GR Hayvan corafyas hayvanlarn yeryzndeki dalmn

HAYVAN COĞRAFYASI

GİRİŞ • Hayvan coğrafyası, hayvanların yeryüzündeki dağılımını inceler. Diğer bir deyişle, Hayvan coğrafyasının görevi, Dünyadaki hayvan türlerinin bugün bulundukları alanları ve geçmişteki yayılışlarını saptamaktır. • Bu saptamaları yaparken, canlıların çevreleri ile ilişkilerini de (özellikle yayılışlarını kolaylaştıran ya da zorlaştıran nedenleri) ortaya çıkarmaya çalışır.

• Hayvan coğrafyası, Zoolojinin bir koludur. Ancak konuları ne tam Zoolojiye ve ne de tam Coğrafyaya göre düzenlenmiştir. • Bu alan daha çok zoologlar tarafından benimsenmiş ve üzerinde çalışılmış, ancak Coğrafyacılar için aynı ölçüde ilginç bulunmamıştır.

• • • Hayvan coğrafyasının oluşmasında Aristo (M. Ö. 350), Buffon (1750), Linne (1758) Lamarck (1820), Darwin (1852), Huxley (1868), Wallace(1878), Wegener (1912) gibi bilim adamları göze çarpmaktadır.

• Hayvan coğrafyası konusunda ilk yazılı zoocoğrafik gözlem olarak kabul edilen çalışma • Aristo’nun Anadolu ve Ege Adaları’nda bulunan canlıları isimlendirerek yaptığı çalışmadır.

• Buffon yaptığı çalışmayla Yenidünya’daki canlıların, Eskidünya canlılarından oldukça farklı olduğunu saptamıştır. • Diğer bilim adamlarının yaptıkları çalışmalarla Eskidünya’da da bir çok bölgenin birbirinden çok farklı canlı türlerine sahip olduğu anlaşılmıştır.

• “Binomial Adlandırma” ilkelerinin kurucusu Carl Von Linne, “Habitat” kavramını canlıların sınırlı alanda dağılımını açıklamak için kullanmış ve bir çok hayvan ve bitki türünün tanımını yapmıştır.

• Lamarck, Darwin ve Wallace gibi bilim adamlarının öncülüğünde geliştirilen Evrim Kuramı canlıların sadece bir merkezden yayılma ile değil, her yayılan hattın gittiği yerde evrimleşmesiyle çeşitlenmenin sağlanabileceğini ortaya koymuşlardır.

• • • -Çok sayıda fosilin bulunması, -jeolojik bilgi birikiminin artması, -fauna ve flora ile ilgili bilgilerin derlenmesi Ve -“Kıtaların Kayma Kuramı”’nın uzay çalışmaları sonucu kanıtlanması • gibi olgulardan dolayı hayvan coğrafyası konusunda çok daha sağlam yaklaşımlar ve açıklamalar ortaya çıkmıştır.

• Hayvan coğrafyası, öncelikle dünyanın geçmişteki jeolojisiyle yakından ilgilenir. • Geçmişte ortaya çıkan topografik değişikliklerin bilinmesi gerekir. • Örneğin, iki kara parçası arasındaki karasal bir köprü ya da iki su ortamı arasındaki karasal bariyer fauna tarihini büyük ölçüde etkiler.

• Bu nedenle bir zoocoğrafyacı geçmişteki çoğrafik yapıyı (topografik yapı, geçitlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik nitelikleri gibi) iyi bilmesi gerekir. • Jeolojik zaman içinde çok kısa sürelerle olan su seviyelerindeki değişmeler (yükselme ve alçalmalar) hayvan coğrafyası açısından oldukça önemlidir.

• İki fauna bileşiminin arasındaki tür ve cinslerin benzerliği, o iki faunanın geçmişten şimdiye kadar olan bağlantı oranını verir. • Bu olayın tersi de (yani cins ve tür farklılığı) yalıtımın etkinliğini gösterir. • Eğer iki fauna ana hatlarıyla benzer; fakat ayrıntılarda farklı ise, bu iki fauna arasındaki bariyerlerin yakın zamanda ortaya çıktığını veya bariyerlerin yalıtım düzeylerinin düşük olduğunu gösterir.

• Bugün saptanan hayvanlar, yaşadıkları bölgenin durumu hakkında da önemli bilgiler verir. • Örneğin Avustralya’da yaşayan keseli memelilerin varlığı, bu bölgenin Tersiyer ( yaklaşık 65 milyon yıl önce)’in başından beri dünyanın diğer bölgelerinden yalıtıldığını gösterir.

• Tersiyer için en önemli zoocoğrafik bilgiler yaşayan memelilerden elde edilmiştir. • Memeliler bu devirde hem dallanmış, hem yaygınlaşmış, hem de iyi fosiller bırakmışlardır.